Suna ERDEN
Dövizin hızlı artışı birçok sektörü etkiledi. Bunlardan biri olan hayvan üreticilerinin maliyetleri ise döviz artışıyla ikiye katlandı. Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği’nden alınan bilgiye göre, hayvanların beslenme kaynağı olan ve Türkiye’den ithal edilen mısır ile ayçiçek küsbesi yüzde 30 oranında zamlandı. Soya küsbesinde ise yüzde 50 oranında artış oldu. Yemlerde kullanılan vitaminlere de yüzde 50 oranında artış gelirken, hayvan hastalıklarında kullanılan antibiyotikler ise yüzde 30, yüzde 50 ve yüzde 60 oranında zamlandı. Yapılan zamlar maliyetleri de artırırken, süt ve süt ürünlerine artışta gündeme geldi.
Süte zam yapılmasını talep eden hayvan üreticileri, bu hafta içerisinde yetkililerin kapsını çalacak. Konuyla ilgili Diyalog’a konuşan Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları, hayvan yetiştiriciliğinde girdi maliyetlerinin dövizin artması ile oldukça yükseldiğini, hayvancının öncelikli geçim kaynağı olan süte zam yapılmasını istediklerini söyledi.
Girdi maliyetleri tavan yaptı
Naimoğulları, hayvancının kullandığı yem ve yem ürünlerinin tümünün ithal edildiğini, dövizdeki artışla yem ürünlerine zam geldiğini söyledi. Naimoğulları, üreticinin girdi maliyetlerinin zamlarla birlikte arttığını, bunun yanı sıra kuraklığın getirdiği etkilerden dolayı da ciddi sorunlarla karşı karşıya kalındığını ifade etti. Hayvancının kullandığı mısır ile ayçiçek küsbesine yüzde 30, soya küsbesine yüzde 50 oranında artış geldiğini kaydeden Naimoğulları, yemlerde kullanılan vitaminlerin de yüzde 50 oranında zamlandığını ifade etti. Hayvan hastalıklarında kullanılan antibiyotiklere ise yüzde 30, yüzde 50 ve yüzde 60 oranlarında artış geldiğini dile getiren Naimoğulları, bunların yanı sıra kaba ot yapımında, paketlenmesinde kullanılan ekipmanların dahi zamlandığını açıkladı.
Hayvanlar yem bulamıyor
Hayvan üreticisinin öncelikli gelir kaynağının süt olduğunu kaydeden Naimoğulları sözlerini şöyle sürdürdü: Hayvancı beş altı ayda bir kuzu veya oğlak satarak gelir elde diyor. Ancak asıl geçim kaynağı süttür. Üretim maliyetleri giderek artıyor ancak hayvancı gün geçtikçe geriye gidiyor. Kuraklıktan dolayı küçükbaş hayvancı meralardan hayvanlarına yedirecek ot bulamıyor. 2017 yılına ait yem destekleri daha ödenmedi. Hem küçükbaş hem de büyükbaş hayvancının primleri de verilmedi. Sadece küçükbaş hayvancının devletten 12 milyon TL’lik bir alacağı var. Bütçe geçmiştir acilen ödemelerin yapılması lazımdır. Ayrıca ciddi bir kuraklık yaşıyoruz. Hayvancıya yem desteği sağlanması gerekiyor. Mazota Şubat ayında 15 kuruş, Mart ayında ise 4 kuruş; iki ayda 19 kuruş artış geldi. Hayvancıya mazot desteğinin de ödenmesi gerekiyor.
Süt fiyatları düzenlenmeli
Hayvancının artan girdi maliyetleri, kuraklık ve ödenmemiş alacaklarından dolayı büyük sıkıntılar yaşadığını kaydeden Naimoğulları, şunları söyledi: Akaryakıta ve diğer ürünlere gelen zamlarla birlikte süt fiyatlarının da artırılması gerekir. Bu hafta içerisinde Tarım Bakanlığı ile görüşüp fiyat belirleyeceğiz. Şu anda litre bazında inek sütü bir buçuk, keçi sütü 2, koyun sütü 3 TL arasında fiyatlarla satılıyor. Bu fiyatlar maliyetlere oranla düşüktür. Bunların düzenlenmesi gerekmektedir. Biz bir litre inek sütünün 2 lira, koyun sütünün 4 lira, keçi sütünün 3.20 lira olmasını talep ediyoruz. Ancak o zaman küçükbaş hayvan sütü üretimi artabilir.
Önce araştırma yapılmalı
İthal et konusuna da değinen Naimoğulları, “Canlı hayvan fiyatları artınca ithal et için hemen devreye giriyorlar. Üretim maliyetlerimiz arttı ancak bunu düşünen yok. Herkes kendi penceresinden bakıyor. İthal et izni isteniyor ancak ülkedeki hayvan oranı nedir, et açığı var mıdır? Bunlar araştırılmıyor. Kayıt sistemleri düzgün olmadığı için de hesaplama yapılamamaktadır. Bu nedenle kayıt sistemlerinin düzenlenmesi, eğer ihtiyaç varsa ithal ete izin verilmesi gerekmektedir.
