Çiğdem AYDIN

Kuzey Kıbrıs’ta ‘arazi dağıtımı’ gibi iktidarların elinde büyük bir koz olan ‘kiralık araç’ izinlerinde de patlama yaşanıyor. Diyalog muhabirinin elde ettiği bilgilere göre, geçtiğimiz yıl içinde 800, bu yılın ilk 4 ayında ise 300 yeni izin verilmesi nedeniyle ‘Z’ plakalı kiralık araç sayısı 6 bine ulaştı. Kiralık araçların avantajlarını değerlendiren bir yetkili “Yeni bir araç getirilmişse kiralık olmayan araçların ödediği gümrük vergisinin yüzde 25’ ini ödüyor” dedi. 

Son zamanlarda plaka renkleri de değiştirilen kiralık araçların sayısı, koşulları ve gümrük muafiyetleriyle ilgili olarak ilgili dairelerden elde edilen bilgilere göre, yeni izinlerle ilgili başvuruları ‘İzin Kurulu’ değerlendiriyor. 

Kiralık araç izni veren İzin Kurulu’nda, Bayındırlık Ulaştırma Bakanlığı, Kar-İş, Kiralık Araçları İşletmeciler Birliği, Karayolları, Maliye Bakanlığı ve Polis Genel Müdürlüğü’nden bir temsilci bulunuyor. En fazla başvuru ise yıl içerisinde turizm sezonunun yoğun olduğu yaz mevsiminde yapılıyor.

Kiralık araç izni için ne yapılıyor?

Diyalog muhabirinin elde ettiği bilgilere göre, kiralık araç izni alabilmek için ilk olarak KKTC vatandaşı olma şartı aranıyor. Şayet bu bir ortaklı şirketse şirketin tüm hissedarlarının da KKTC vatandaşı olması şartı aranıyor. Başvuru yapılırken başvuru sahibinin KKTC ehliyeti, karakter belgesi, ikamet belgesi ibraz etmesi gerekiyor. Başvuru belgeleri Kaymakamlığa, Polis Genel Müdürlüğü’ne, Sosyal Sigortalar, Karayolları Dairesi ve ilgili yerel yönetime gönderiliyor. Yapılan inceleme sonucunda başvuruda uygunluk bulunduğu takdirde izin veriliyor.

Kiralık araçların gümrük vergisi

Kiralık araçların vergi hesaplamalarında ise, mal bedeli + taşıma bedeli + sigorta primi + diğer harcamalara bakılıyor. Ama en önemli belirleyici özellik aracın silindir hacmi. Silindir hacmine göre gümrüklendirme yapılıyor. Bu nedenle “Kesin gümrük bedeli bu” diye rakam verilemiyor. Gümrük vergilerinin standart olmadığı kaydediliyor. Araçların silindir hacmine göre gümrük vergileri değişmekle beraber genellikle yüzde 30-35 arasında oluyor. Ancak binek otomobillerinde vergi matrahı mal bedeli, sigorta primlerinden oluşuyor. Normal gümrüklenen araçlarda Fiyat İstikrar Fonu (FİF) üzerinden yapılıyor ve motor gücü arttıkça da yüzdelik artıyor .”

Kiralık araçların adaya girerken ne tür avantajları var?

Kiralık araçlar için şartlı muafiyet belgesi düzenlenip indirimlerden yararlanılıyor. Kiralık araçlarda, yeni bir araç getirildiyse kiralık olmayan araçların ödediği gümrük vergisinin yüzde 25’ i ödeniyor. 1 yaşından küçük araçlarda yüzde 30, 1 yaşından büyükse yüzde 40. FİF’te yine yeni olan araçlarda TC, AB ülkelerinden getirildiyse yüzde 6, diğer ülkelerden yüzde 7 ile 8 arasında gümrük ödeniyor. Rıhtım harcı olarak da yüzde 4,4 alınırken, yüzde 4 stopaj ödenmiyor. Bu haklardan yararlanan kişiler 5 yıl sonra aracı elden çıkardığı zaman muafiyetleri alan kişinin ödemesi gerekmiyor. Ancak 5 yıldan önce elden çıkarılırsa bu araçları alacak kişi ödemek zorunda kalıyor.