Raif DOĞRU
Kuzey Kıbrıs’ta nüfusa oranla araçların fazlalığı ve yolların yetersizliği bilindiği halde, araç satışlarını daha da teşvik etmek ve bazı galerilere menfaat sağlamak amacıyla ‘siyasi manevra’ ile önemli karar alındığı ortaya çıktı.
Kararlardan bir tanesi, geçtiğimiz yıl içinde 4’lü koalisyon hükümeti döneminde alındı. Buna göre gümrüğü ödenmemiş olan ve ithalatçı firmaların antrepolarında alıcı bekleyen 500 dolayında araç için ‘özel kur’ uygulaması yapıldı. İthal edildiği 2016 yılında bir Sterlin 3.7 veya 4 TL ise, 2018’de kur 8.8’e kadar yükseldiği halde ilgili firmaya sağlanan ‘özel avantajla’ aracın vergileri 2 yıl önceki kura göre belirlendi.
Diyalog’a konuşan sahasında uzman bir yetkili bu olayı şöyle anlattı:
“Geçtiğimiz yıl ortalama 10 bin Sterlin’den 500 aracın gümrüklendiğini ve vergilerin eski kur üzerinden ödendiğini düşünelim. Bu durumda 5 milyon Sterlinlik arabanın vergisi 1 Sterlin=8 TL yerine 1=3.7 veya 4 TL olarak hesaplandı. Böylece devletin gelirlerinde yarı yarıya azalma oldu.”
Bunu kim yaptı, neden yaptı?..
“Araç patlamasının yaşandığı, yolların yetersiz olduğu ve artık bu araç yükünü kaldıramadığı bilindiği halde, daha çok vergi ile yeni yol yapımlarına ve koruyucu bariyerlere para toplamak yerine, daha düşük vergi ile daha çok araç satışına yönelik bir uygulamaya gidilmesi anlaşılır gibi değildir. Bunu tek başına gümrükten sorumlu bakanlık mı yaptı, yoksa hükümet kararı mı; 2018’deki koalisyon hükümetleri kamuoyuna açıklamalıdır.”
KDV’lerin düşürülmesi
Şimdiki hükümetin de ülkede araç bolluğunu ve yolların yetersizliğini dikkate almadan araçların KDV oranlarında çok büyük indirimlere gitmesi dikkatleri üzerinde topladı.
Diyalog’un elde ettiği bilgilere göre; 1600 cc’ye kadar olan araçlarda KDV oranının yüzde 20’den 5’e, 1600-2000 cc araçlarda yüzde 20’den 10’a ve iş araçlarında yüzde 16’dan 5’e çekilmesi sonrasında devletin büyük gelir kayıpları oldu.
Bazı araçların gümrük vergisinde Bin 500 Sterline kadar vergi kaybı olduğu belirtilirken; gerek geçtiğimiz yıl ‘kurlarda yapılan oynama’ gerekse şimdiki hükümetin büyük vergi indirimi sonrasında belirli bazı firmaların büyük avantajlar elde ettiği belirtiliyor. Güvenilir bir kaynak ‘kur oyunu’ sonrasında sadece bir firmanın 200 adet araç için işlem yaptığına dikkat çekerek, her iki kararın da Sayıştay tarafından incelenmesi gerektiğini belirtti.
