Rahme ÇİFTÇİOĞLU
Kıbrıs Türk Sanayi Odası’nın (KTSO) 33’üncü Olağan Genel Kurulu dün yapıldı. İş ve siyaset dünyasının katıldığı Genel Kurulda Başbakan Tufan Erhürman, Ana Muhalefet Ulusal Birlik Partisi Başkanı Ersin Tatar, Milli Eğitim ve Kültür Bakanı Cemal Özyiğit, Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali, Sağlık Bakanı Filiz Besim, Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Genel Başkanı Erhan Arıklı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Üyesi ve TC-KKTC Ticaret Formu Eş Başkanı Cihat Lokmanoğlu, Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk birer konuşma yaptı.
Kıbrıs Türk Sanayi Odası’nın Genel Kurulu’nda Musa Sönmezler’in başkanlığında divan oluşturuldu.
Sönmezler, odanın tarihçesiyle ilgili bilgi vererek, ekonomik verilerin yer aldığı bir sunum yaptı. Sönmezler, “Ekonominin iyi gitmediğini görmekteyiz. Hükümet, muhalefet ve halk ele ele vermeli, çıkış yolu bulmalıyız” dedi.
Daha sonra konuşmalara geçildi. İlk sözü Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk aldı.
Avunduk: Ekonomi türbülansta, kriz yönetimi şart
Avunduk, Türkiye ekonomisindeki sıkıntının, TL’nin değer kaybının KKTC ekonomisini de türbülansa soktuğunu, kriz yönetimi ihtiyaç olduğunu kaydetti.
Avunduk, kamu kaynaklarının verimli kullanılması, liman, telefon gibi yatırım gereken alanlarda kamu-özel iş birliğine geçilmesi gerektiğini belirtti.
Kamu Görevlileri Yasa Tasarısı’yla ilgili de konuşan Candan Avunduk, yasanın geçirilmesinin kamu verimliliği için yeterli olmadığını belirtti.
Avunduk, mali protokolün henüz imzalanmadığını, geçmişte imzalanan protokollerin tam olarak uygulanamadığını kaydetti.
Londra ziyaretinin benzeri Ankara’ya yapılmalı
Candan Avunduk, Başbakan’ın önderliğindeki Londra ziyaretinin benzerinin Ankara’ya yapılmasının ekonomi için elzem olduğunu kaydetti, Reel Sektör Danışma Kurulu’nun çalıştırılmasını da istedi
Yükseköğretim, elektrik, turizm, sanayi bölgeleri gibi başlıklar üzerinde konuşan Avunduk, kısa sürede değişen hükümetlere işaret ederek, ülkede başkanlık sisteminin oluşturulması için Anayasa Değişiklik Komisyonu kurulmasını istediklerini de söyledi.
Hellim konusunda da konuşan Avunduk, “Hellimin Rumlar tarafından Avrupa Birliği nezdinde gasp edilmesine müsaade etmeyeceğiz” dedi.
Elektrik maliyetleri düşürülmeli
Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk, elektrik maliyetlerinin düşürülmesi için Türkiye ile enterkonnekte bağ kurulmasını önemsediklerini ifade ederek sektörün en önemli sorununun enerji maliyetleri olduğunu vurguladı.
Mal ve hizmet yatırımlarıyla ilgili teşviklerin düşürüldüğünü kaydeden Avunduk, “Böyle bir ekonomik yatırım teşviklerinin düşürülmesi anlaşılabilir değil” dedi.
Lokmanoğlu: KKTC göz bebeğimiz
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Üyesi ve TC-KKTC Ticaret Formu Eş Başkanı Cihat Lokmanoğlu, KKTC’nin Türkiye’nin en büyük ortaklardan biri olduğunu söyledi.
“KKTC ortağımız olduğu kadar göz bebeğimizdir” diyen Lokmanoğlu, “Adil ve kalıcı çözüm sürecini destekliyor, Kıbrıs ekonomisini güçlendirecek ekonomik reformların olması gerektiğini düşünüyoruz. Kıbrıs’a daha çok yatırım götürmeliyiz. Daha çok karşılıklı ticaret olmasını istiyoruz” şeklinde konuştu.
Arıklı: İş kurmada bürokrasi azaltılmalı
Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Genel Başkanı Erhan Arıklı, sanayi sektörünün adeta çökmüş durumda olduğunu söyledi, “Tablo vahim. KKTC, yatırım ikliminden uzak. İş kurmak için 17 prosedür, 26 iş gününe ihtiyaç var. Bürokrasiyi azaltmak zorundayız” dedi.
Arıklı, organize sanayi bölgelerindeki durumu eleştirerek, “Organize sanayi bölgeleri düzenlenmeli, olması gerektiği hale getirilmeli, sonra yenileri düşünülmeli” şeklinde konuştu.
Erhan Arıklı, hükümetin ekonomik protokolü hemen imzalamasını beklediklerini, tüm sektörlerin de beklentisinin bu yönde olduğunu söyledi.
Erhürman: İhracat açığı turizmle kapatılabilir
Başbakan Tufan Erhürman da konuşmasında KKTC’nin 2017’de 1 milyar 800 milyon Dolar ithalat, 100 milyon Dolar ihracat yaptığını kaydederek ihracat açığının 750 milyon Dolarlık eğitim, yaklaşık 960 milyon Dolarlık turizm geliriyle kapatılabileceğini söyledi.
Başbakan Tufan Erhürman, Kıbrıs Türk halkının 1800’lerden beri derinden derine hissettiği yok olma korkusunu ortadan kaldırmanın yegane yolunun üretmek olduğunu vurguladı ve “Biz bunu başaracağız, başaracağımızı da söyleyeceğiz” dedi.
Erhürman, üniversitelerin ve turizmin Türkiye’de yeniden anlatılması gerektiğini kaydederek, “Bu iki sektördeki geliri artırabiliriz. Buralarda daha cevval olmalıyız” diye konuştu.
Başbakan Erhürman, “Hep birlikte ellerimizi taşın altına koyacağız… Önce benden değil diğerinden başlayın’ denmeyecek. Bu memleketi bütün olarak değerlendireceğiz. Bunca yıllık sorunları ele ele vererek, bu niyetle hareket ederek aşabileceğimize inanıyorum” dedi.
Bilişim sektöründeki oranlara işaret eden Başbakan, çok uzun yıllar teknoparklar ve AR-GE konusunda adım atılmadığını söyleyerek, “AR-GE ile ilgili yasa bu yıl geçti. Bilişim oranı yüzde 4’lerde. Yasanın da geçmesiyle bu konuda atılım bekliyoruz” dedi.
“Sanayi çöktü” eleştirilerine yönelik Başbakan, bu sektöre yönelik ziyaretlerine işaret etti, “Gözlerinize inanamayacağınız işler yapan insanlar var” şeklinde konuştu.
Mali protokol konusunda da konuşan ve her şeyi kamuoyuyla paylaştıklarını kaydeden Başbakan, “En geç önümüzdeki haftanın başında teknik heyetin çalışması buraya gelecek. Takvim işliyor” dedi.
"Türkiye’den 188 milyon TL gelmedi"
2018’de protokolün yürürlükte olduğunu da anımsatan Erhürman, protokolün 31 Aralık’ta bittiğini söyledi, “‘Protokol imzalanmadı da para gelmiyor’ diye bir şey yok. Protokol yıllık da imzalandı. Ben de imzaladım. Türkiye’de yaşanan çeşitli sıkıntılar dolaylı 188 milyon TL’lik para gelemedi” dedi.
2017’de KKTC’ye Türkiye’den 960 milyon, 2018’de 485 milyon geldiğini de kaydeden Başbakan, “Bileceğiz ki canımız kadar sevdiğimiz Türkiye’de sıkıntı yaşayabilir ve bu bize de yansıyabilir. Kendi ev ödevlerimizi yapacağız” dedi.
Tatar: Ülkenin geleceği parlak
Genel kurulda, ana muhalefet Ulusal Birlik Partisi (UBP) Genel Başkanı Ersin Tatar da konuşma yaptı. Tatar, KKTC’deki üretimin yenliklerle geliştirileceğini, Yıldırım köyü civarına inşa edilecek yeni sanayi bölgesinin ülkeye ciddi katkı sağlayacağını belirtti.
Tatar, “Ülkenin geleceğinin parlak olduğuna inanıyorum. Ciddi yatırımlar var. Gençleri de kutluyorum” dedi.
Devletin her şeyin içinde yer alamayacağını kaydeden Tatar, yatırım indirimlerinin düşürülmesini eleştirdi, “Yurt, doyum noktasındaysa indirim tamam ama bu sanayi sektörüne uygulanamaz” dedi.
Özyiğit: Üretimle kök salabiliriz
Milli Eğitim ve Kültür Bakanı Cemal Özyiğit, bu topraklara üretimle kök salınabileceğini kaydetti.
İthal ürünlerin çoğunun ülkede üretildiğini söyleyen Özyiğit, “Yerli ürünlere dayalı sanayinin de ele alınacağı yeni bir bakış açısı şart” dedi.
Özyiğit, “Gençlerin hepsini üniversite mezunu yapıyor, sonra bu gençlerin neden iş bulamadığını tartışıyoruz. Bu ülkenin üçüncü ülkelerden eleman getirmesini doğru bulmuyoruz. Çıraklık eğitim merkezleri geliştirilecek, meslek okulları yapılandırılacak. Kalifiye eleman yetiştirmek için çalışacağız” şeklinde konuştu.
Şahali: Sanayi riskli bir alan
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali, sanayinin riskli bir alan olduğunu, tarıma dayalı sanayi üretimin de güç olduğunu söyledi.
“Konuşmalarda değişim talebi, çöküş olduğu dile getirildi. Bu doğru bir tespittir” diyen Şahali, “Değişim ihtiyacı samimiyetle dile getiriliyorsa bunun sadece topyekûn bir hareketle mümkün olabileceği anlaşılmalı” vurgusunda bulundu.
Hellimin ülke için bir şans ve fırsat olduğunu kaydeden Şahali, devletin hellimin standartlarını belirlediğini, teşvik politikası ürettiğini, mamulün üretilmesi için hammadde talebinin sanayicilerden gelmesi gerektiğini belirtti.
Şahali, “Tüm müdahalelerimizin temelinde toplumsal refahın yukarıya çıkarılması var. Samimiyet netse sonuç pozitif olacak. Sanayi Odası ile iş birliği ve diyaloğa devam edeceğiz. Tarım Bakanlığı’nın kapısı her zaman açık” dedi.
Besim: Bizimle daha çok iletişimde olun
Sağlık Bakanı Filiz Besim, iş insanlarının önlerindeki bürokrasi olduğunu kaydederek, Ekonomi Bakanlığı ile bir çalışma yaptıklarını, bu konuda yol aldıklarını söyledi.
Besim, “Bizimle daha çok iletişimde olun. Bürokrasinin önünü açma kararlılığındayız” dedi.
“Üretelim ama sağlıklı üretelim” diyen Besim, denetimin sağlıklı toplum için önemli olduğunu kaydetti.
Yönetim kurulu belirlendi
Konuşmaların ardından Genel Kurul’da karar tasarıları görüşüldü, faaliyet ve mali raporlar oy birliğiyle onaylandı, murakıp atandı ve yönetim kurulu belirlendi.
Yönetim Kurulu şöyle: “Candan Avunduk, Atilla Süren, Metin Uluğ, Çavlan Paralik, Yaprak Özyalçın, Sultan Taçyıldız, Emre Çerkez, Didem Erel, Macit Yüksel, Bayram Ezdaş, Atilla Bulancak.”
Yedek üyeler şöyle: “Hüseyin Yavuz, Mustafa Kaymak ve Halil Onalt.”
