Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı, dün Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde görüşülmeye başlandı. 
2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Bütçesi’nde 78 milyar 712 milyon TL gider, 71 milyar 932 milyon TL gelir ve 6 milyar 780 milyon TL bütçe açığı öngörülüyor.
Saat 10.15'te başlayan komite toplantısına Cumhurbaşkanı Vekili, Meclis Başkanı Zorlu Töre, CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, Maliye Bakanı Özdemir Berova, Komite Başkanı Resmiye Eroğlu Canaltay ve komite üyeleri ile bürokratlar katıldı.  
Komite Başkanı Resmiye Eroğlu Canaltay’ın açılış konuşmasıyla başlayan komite, Maliye Bakanı Özdemir Berova’nın sunuş konuşmasıyla devam etti.
Toplam 12 gün sürecek bütçe görüşmelerinde bugün Cumhurbaşkanlığı ve Cumhuriyet Meclisi, yarın ise Başbakanlık ve Başbakanlığa bağlı kurum ve kuruluşların bütçeleri görüşülecek.

Komitede kimler var?
Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde UBP Milletvekili Resmiye Eroğlu Canaltay Başkan, CTP Milletvekili Erkut Şahali Başkan Vekili, UBP milletvekilleri Hasan Küçük ve Alişan Şan ile CTP Milletvekili Salahi Şahiner ise üye olarak görev yapıyor.
Komite toplantılarına, üye olmayan milletvekilleri de katılarak konuşma yapabiliyor ancak oy hakları bulunmuyor.

Canaltay: Tasarrufa büyük önem vermemiz gerekiyor
Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı Resmiye Eroğlu Canaltay, mali disiplin, bütçe disiplini gibi kavramların KKTC’de de kural olarak kabul edilmesi ve benimsenmesinin çok önemli olduğunu söyledi.
2024 yılı bütçesinin öngörülen bir bütçe açığı bulunduğunu dile getiren Canaltay, bütçe açıklarının her devlet için büyüme, istihdam ve refah açısından son derece ciddi bir risk olduğunu belirtti.
Maliye yönetiminin mali yıl dahilinde bu sorunu çözme hedefiyle hareket edeceğine inanç belirten Canaltay, ülkenin buna ilişkin bir eylem planı hazırlayıp kamuoyu ile paylaşması ve bunu kararlıkla uygulamaya geçmesinin önemli olduğunu söyledi. 
 “Bütçe, henüz gerçekleştirilmemiş olan, tahmini rakamları gösteren, gelecek zaman periyodu için yapılan belirli bir döneme ait yapılacak giderleri ve elde edilecek gelirleri gösteren mali plandır ve mali yıl olarak adlandırılan dönemdir.” diyen Canaltay, bütçelerin bir plan ve program dahilinde hazırlandığı ve uygulandığı zaman bu program dahilinde halkın yaşam kalitesine olumlu yansıdığını belirtti.
Demokratik hukuk devletlerinde bütçenin hükümet tarafından hazırlandığını, denetimi Meclis’in yaptığını, uygulamaların sağlıklı olup olmadığını da Meclis’in denetlediğini ifade etti.
Canaltay, şu ifadeleri kullandı:
“Hepimiz biliyoruz ki her kuruş bizim için önemlidir ve halkın temel ihtiyaçları olan sağlık, eğitim gibi sosyal gereksinmeleri olan kültürel alanda, sosyal alanda yapılacak harcamalar halkın yaşam kalitesine olumlu yansır. Bu konudaki projelerin desteklenmesi bizim için önemlidir. Hepimiz için önemlidir.  Devletin bir taraftan gelir kaynaklarını artırmaya çalışırken, bir taraftan da devlette tasarruf dediğimiz, aslında aynı işin daha az parayla, daha az harcamayla yapılması demek olan tasarrufa büyük önem vermemiz gerekiyor.”

Rakamlarla bilgi verdi
Canaltay, bütçe rakamlarıyla ilgili bilgi vererek, şunları söyledi:
“2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı toplamı 78 Milyar 712 Milyondur. Personel Giderleri, 25 Milyar 133 Milyon 663 Bin, Sosyal Güvenlik Kurumuna Devlet Primi Giderleri, 1 Milyon 860 Bin 339, Mal ve Hizmet Alım Giderleri 6 Milyon 547 Bin 28, Faiz Giderleri 600 Milyon, Cari Transferler 35 Milyar 560 Bin, Sermaye Giderleri 6 Milyon 520 Bin 410 ve Yedek Ödenekler 3 Milyar 50 Milyon olarak bağlanmıştır. 

Berova: Kayıt dışı ekonomi ile etkin mücadele 
Maliye Bakanı Özdemir Berova, kayıt dışı ekonomi ile en etkin şekilde mücadele edeceklerini söyledi.
Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi'nin 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı görüşmelerinde bütçeyle ilgili sunuş konuşması yapan Bakan Berova, önceki dönem bütçe gelişmeleri ve önümüzdeki dönem bütçe hedefleri hakkında bilgi verdi. Bütçenin karşı karşıya olduğu acil sıkıntıların üstesinden gelmenin yeterli olmadığını, toplum için elzem olan öncelikler konusunda ilerleme kaydetmek gerektiğini vurgulayan Berova, 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı hedeflerini şöyle sıraladı:
“Sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılması, mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi, gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması.”
Yasada, 30 Ekim 2023 tarihinde yapılan değişiklikle 2024-2026 yıllarını kapsayan dönem için Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı ilk kez hazırlandığını dile getiren Berova şöyle devam etti:
“Dünya ekonomisi olarak, büyük bir belirsizlik ve artan riskin olduğu dönemden geçiyoruz. Bilindiği üzere, 2020 yılının ilk çeyreğinden bu yana tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınıyla birlikte halihazırda artmakta olan başta enerji ve gıda olmak üzere küresel emtia fiyatları, tedarik zincirlerindeki aksaklıklar ve artan navlun maliyetleri Rusya-Ukrayna savaşı ile hız kazanmış, yüksek enflasyon küresel düzeyde en önemli sorunlardan biri haline gelmişti. Yaşanmakta olan Rusya-Ukrayna savaşı ve beraberinde Ortadoğu’da ortaya çıkan savaş ile bunların dünya ekonomisine etkileri, sıralı ekonomik travmalara sebep olmuş, beraberinde tüm dünyada sosyo-ekonomik gelişim ve yapılanma süreci yeniden icra edilmek zorunda kalınmıştır. Ülkemizin jeopolitik, jeo-stratejik ve siyasi konumu nedeniyle dünyada yaşanan her türlü dalgalanma etkilerini fazlasıyla göstermekte olup, yeniden yapılanma süreci uzayarak, zorlu olabilmektedir.
Berova, bütçenin karşı karşıya olduğu acil sıkıntıların üstesinden gelmesinin yeterli olmadığını, aynı zamanda toplum için elzem olan öncelikler konusunda ilerleme kaydetme çabalarının da desteklenmesi gerektiğini anlattı.

“Bütçe bir plan, çizelge, yol haritasıdır”
Bütçenin bir plan, çizelge, yol haritası olduğunu vurgulayan Berova, devlet bütçesi ise kamu gelir ve giderlerinin, yasama organı tarafından onaylanarak, hükûmet tarafından yürütülüp uygulanmasına izin veren yasanın hukuki bir belge olduğuna işaret etti.
“Bir başka deyişle kamu kaynaklarının toplanması ve harcamaların yapılması için hükûmetin, ulusal egemenliği temsil eden Meclisten aldığı bir yetkidir; bu bağlamda toplum ile siyasi iktidar arasında kaynakların kullanımı konusunda yapılan bir sözleşme olarak görülebilir. Aynı zamanda Devlet Bütçesi mali, ekonomik, siyasi ve hukuki sonuçlar yaratır” diyen Berova şöyle devam etti:
“Bu nedenle bütçenin iyi planlanması ve dikkatli kullanılması önem arz etmektedir. Elbette ki ihtiyaç ve talepler her zaman olduğu gibi yüksektir. Özellikle taleplerdeki yükseklik ülkemizin kaynak ve olanaklarının göz önüne alınması yanında daha başarılı olma, daha iyi hizmet yaratma, insanlarımıza daha iyi olanak sağlama yönündedir. Ancak bizlerin de görevi ülke kaynaklarının olanaklar nispetinde öncelikli ihtiyaçlar çerçevesinde etkin olarak dağılımını sağlamaktır.
Bu hedefle, geçmiş veri ve bilgileri de kullanılarak gelecek tahmin ve programlarına uygun olarak ihtiyaçların karşılanması yönünde etkin dağılımının en iyi şekilde yapıldığı inancı ile hazırlanan 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı onayınıza sunulmuştur…”

“Hedef sürdürülebilir kamu finansman dengesi”
Berova 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı hedeflerini şöyle sıraladı:

“Sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılması, mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi, gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması.”
Sözlerini sorunların çözümüne ve geleceğe yönelik somut ve uygulanabilir önerilerin tartışılacağı, ilgili tüm bakanlık ve kurumlara yol gösterici olacağınız verimli bir komite aşaması temennisiyle bitiren Berova, bütçe görüşmeleri sürecinde yapılacak katkılar için şimdiden teşekkür etti.

Töre: Maraton iyi başladı
Cumhurbaşkanı Vekili Cumhuriyet Meclisi Başkanı Zorlu Töre de, bütçe maratonunun iyi başladığını söyleyerek, dünyada yaşanan değişimlerin gelir ve giderleri etkilediğini belirtti.
Pahalılık ve dövizin yükselmesinin de bütçeyi etkilediğini kaydeden Töre, ancak gelirlerin artış göstermesi ve ek bütçenin hazırlanmasının sevindirici olduğunu söyledi.
Konuşmaların ardından tasarının madde madde görüşülmesi oylandı ve oy çokluğuyla kabul edildi.
Komitede bugün Cumhurbaşkanlığı ve Cumhuriyet Meclisi bütçeleri görüşülecek.