Suna ERDEN
Dövizin son günlerde tırmanışa geçmesi, araç ve konut satışlarıyla, kiraların Sterlin üzerinden belirlendiği KKTC’de ciddi sıkıntılara yol açtı
   Diyalog’un görüşlerine başvurduğu mali uzmanlar, özellikle döviz cinsinden kredi alanların ödeme zorluğuna düştüğünü belirtirken “Türk lirası kazananlar dövizle borçlanma yapmasın” uyarısında bulundu.
   Ev eşyaları ve çok sayıda tüketim malzemesinin de dövizle satıldığını belirten küçük işletme sahipleri ise vatandaşların alış-veriş yapamaz hale geldiğini, kendilerinin de Sterlin üzerinden hesaplanan kiraları ödemekte zorlandıklarını belirtti.

Saydam: Bütçede sıkıntılar yaşanabilir
   Vergi Uzmanı Saydam, ilerleyen aylarda olumsuzlukların daha da hissedileceğini belirtti. Saydam şunları söyledi: 
   “Dövizde son zamanlarda yaşanan hızlı artış her kesimi etkiledi. Kasım 2017 tarihinde şimdiye kadar dövizde yüzde 6 oranında bir artış oldu. Bu artış hayat pahalılığı oranlarını da etkileyecek. Devlet Planlama Örgütü, hayat pahalılığını 11,2 olarak açıklamıştır. Bütçe yapılırken bu oran dikkate alınmıştı. Ancak dövizdeki son artışlarla bütçede öngörülen düzenlemeler de sarsılacak. Ayrıca devlet, kamuda çalışanlara Ocak ayında yüzde 7 hayat pahalılığı ödeneği vermişti. Şimdi oranlar değiştiği için bütçede sıkıntılar yaşanacak. Çünkü yeniden bir artış vermek zorunda kalacak.
   Dövizdeki artış dar gelirlileri daha da çok vuracak. Çünkü döviz arttıkça temel tüketim malları da zamlanacak. İnsanlar birkaç ay ayakkabı almadan da hayatını sürdürebilir ancak temek ihtiyaçlarını her daim almak zorundadır. Temel tüketim maddelerine gelecek zamlar vatandaşın cebindeki paranın erimesi demektir. Şimdi halk çok hissetmiyor ancak ileriki aylarda dövizin yarattığı olumsuzluğu daha çok hissetmeye başlayacak. Mesele Türkiye’de ilaç fiyatlarına büyük zamlar yapıldı ve bu yakın zamanda ülkemize de yansıyacak. Vatandaşın Rum tarafına gidip alış veriş yapma durumu artacak. 
   Saydam, önümüzdeki tabloda turizm sezonunun açılmasının kurtarıcı bir etki olabileceğini söyledi. Saydam, “Turizm sezonu açıldı. Yetkililer turist sayısının artacağını açıklıyor. Eğer böyle olursa ve turizm çeşitlendirilirse ekonomi için kurtarıcı bir faktör gelişir” dedi. 

Altuncuoğlu: Ekonomi çarkı sekteye uğradı
Esnaf ve Sanatkârlar Merkez Birliği Başkanı Kemal Altuncuoğlu, halkın cebindeki paranın eridiğini, bunun da alış verişlere yansıdığını dile getirdi. 
   Altuncuoğlu şöyle dedi:
   “Vatandaşın cebindeki para gün geçtikçe eriyor. Maaşını Türk Lirası olarak alan vatandaş, ev kirasını sterlin olarak ödüyor. Ya da bir araba aldığı zaman yine sterlin ödüyor. Ev satın aldığında da sterlinle almak zorunda kalıyor. Öte yandan ülkede satışa sunulan ürün veya malların neredeyse tümü ithal ürünlerdir. Türkiye’de esnaf yüzde 8 ile 18 arasında KDV ödemektedir. Ancak aynı ürün ülkemizde satıldığında esnaf yüzde 30 oranında vergi vermektedir. Dolayısı ile Türkiye’de oluşan hayat pahalılığı bize de yansımaktadır. Sunat Atun döneminde Türkiye ile Gümrük ve Ticaret Anlaşması yapılmıştı. İthal ürünlerden KDV alınmayacaktı. Şimdi bu anlaşma uygulamada olsaydı biz de yüzde 8 ya da 18 oranında vergi verecektik. Şimdi bizim ülkemiz yüzde 30 daha pahalı durumda. İki ülke arasında imzalanan anlaşmanın biran önce hayata geçirilmesi de pahalılığını önleyebilir. Artan döviz vatandaşı bitirmiş durumda. Cebindeki parası eriyen vatandaş haliyle alış veriş yapmayı da kısıtlıyor. Bu da tüm sektörlere yansıyor. Bir döngü halinde olan ekonomik çark böyle olunca da duruyor.”

Mustafa Yüksekbaş: Şu anda bir kriz yaşanmaktadır
Dövizin yükselmesi her kesime zarar vermektedir. Dövizdeki en ufak hareketlenme cebimizdeki paranın erimesi demektir. Bu da piyasalara yansıyor. Alış veriş yapma oranı düşüyor. Herkesin döviz borcu veya dövizle ödemesi vardır. Herkes düşünceli ve endişelidir. Kimisi satın aldığı evin taksitini, kimisi aldığı arabanın borcunu kimisi de dükkânının kirasını nasıl ödeyeceği derdine düşmüştür. Sterlin kurundaki artış 2 bin TL’lik borcun 3 bin TL’ye yükselmesine neden olmuştur. Şu anda bir kriz yaşanmaktadır. Allah herkesin yardımcısı olsun. Umarım yetkililer bir şeyler yapar ve önlem alır. Zaten mevcut duruma el koyup bu krizi bertaraf etmeleri gerekiyor. 

Ali Calban: Orta halli diye bir şey kalmadı
Piyasa allak bullak… Esnaf kan ağlıyor. Vatandaş ev borcunu, dükkân kirasını, araba taksitini nasıl ödeyeceğini düşünüyor. Mal alıp satamaz duruma gelen esnaf, dükkân kirası, personel gideri, elektrik parası gibi giderlerini karşılamakta güçlük çekiyor. İnsanlar 50 TL’lik kıyafeti dahi alamaz duruma geldi. Orta halli diye bir şey kalmadı. Parası olanlar zaten belli. Ancak eskiden orta halli diyeceğimiz kesim şimdi fakir duruma düştü. Ülkede ya zenginler ya da fakirler var. Ortası yok. Bizim işimizde zenginlerle değil. Normal vatandaşlarla. Onların da parası kalmadığı için bu bizim satışlarımızı çok kötü etkiliyor. Esnaf aynı zamanda bir vatandaş bir aile babası bir kiracıdır da. Dükkân giderlerini karşılamakta zorlanan esnafın, ailesine, evine bakması da zorlaştı. Bir kilo salatalığın 7 liraya satıldığı ülkemizde vatandaş ne yapmalı yetkililer bunun cevabını versin.

Zihni Kalmaz: Meclis basılacak
Geçmişte bankaların batması olayında mudiler Meclis’i basmıştı. Sanırım yakında ikinci vaka yaşanacak. Böyle giderse esnaf ve vatandaş Meclis’i basacak. Çünkü kimsenin dayanacak gücü kalmamıştır. Ayrıca bu ülke neden döviz kullanıyor. Neden arabalar döviz ile satılıyor. Neden evler döviz ile kiralanıyor veya satılıyor. Türk Lirası kazanıyoruz döviz ödüyoruz. Birileri bize bunu açıklasın. Her döviz artışında mağdur olmaktan bıktık. Döviz arttı mı etiket makineleri de hemen çalışmaya ve ürünlere zamlı fiyat basmaya başlıyorlar. Borçlunun borcu ikiye katlandı. Vatandaşın cebinde para kalmadı. Bu gidişatın sonu toplumsal isyandır. Benden söylemesi. Umarım bir önlem alınır.

Kaan Yüncü: Korku tünelinde gibiyiz
Korku tünelinde gibiyiz. Bu tünelden nasıl çıkılır bilmiyorum. Herkeste kaygı bozukluğu başladı. Kimse önünü göremiyor. Yarın ne olacak korkusuyla yaşıyor. Ve herkes birbirine bakara soruyor. Bu sorunlar nasıl düzelecek ve bunun kaynağı ne…? Devlet yetkilileri de vatandaşı rahatlatacak bir açıklama yapmıyor. Meclis’te acil bir komisyon kurulmalı ve alınacak önlemler ele alınmalıdır. Anayasamızda döviz ile ilgili maddeler vardır. Kötü günler için fon mevcuttur. Yetkili kesimlerin konuyu ciddiye alıp masaya yatırması gerekiyor. Halkın mutlu olması için bir ekonomik program oluşturulmalıdır. 

Salih Doktoroğlu: Kâbus dolu günler
Borçlu olanlar için tam anlamıyla kâbus dolu günler yaşanıyor.50 bin sterlin borcu olanlar şimdi 55 bin Sterlin ödeyecek. Vergi oranları da etkilenecek. Aldığımız sebze, meyve ve diğer tüm giderler daha da pahalı hale gelecek. 3 hafta önce 3 liraya aldığımız bir ürün şimdi 5 lira oldu. Yüzde 30 oranında hayata daha pahalı hale geldi.

Özcan Kemal Öz: Gelecekten kaygılıyız
Her sabah dükkânımızı açtığımızda acaba bugün satış yapabilecek miyiz diye düşünüyoruz. Aybaşlarında da personel ve dükkân giderlerini karşılama endişesi yaşıyoruz. Geleceğimizden kaygı duyar hale geldik. Bir de bunlar yetmezmiş gibi artan döviz herkesi daha da endişelendiriyor. Vatandaş bir ayakkabı dahi almaktan korkar oldu. Bizi yine kurtaran Güney’den gelen insanlar. Onlar da olmasa Arasta esnafının tümü çoktan dükkânlarına kilit vurmuştu.