Unutmak istediğimiz bir yıl oldu. Sadece bizim değil, tüm dünyanın ekonomi ile değil canı ile uğraştığı nefes alabilmenin ne kadar önemli olduğu anları yaşadık. Şimdi ise şahane bir yıl yaşamak var. Bunun için ise önce ilkelerimizi en büyük harfler ile yazmak var. Hep bugüne kadar ezberler konuşuldu. 2021 sonrasında dünya artık kendi yeni dünyasına uyanmış olacak. 
Bu dünyada turizm ekonomisi düşünüldüğünde, destinasyonların marka değerinin yüksekliği, kalite artışı ve dünya üzerinde söz sahibi olmasa bile, önemli bir marka değeri ve imajının olduğu destiansyonlar ön plana çıkacak. Dijital medyanın etkilediği internet bazlı teknolojik değişim ve dönüşüm bu yeni kabuk değiştirmenin ana merkezi haline gelecek. Biz bu dünyayı yakalayabilir miyiz? Elbette yakalarız. Yeter ki turizm dünyasında ülkenin var oluşunun turizm boyutu ile ön sıralarda olacağını hep aklımızda tutalım. Tabii ki ikinci sırada ise ülkemizin ikinci büyük marka değeri olan eğitim sektörünü de bu yeni dünyanın gelişmelerine hazır tutalım. 
Bunun için şahsımca turizm endüstrimizde mukayeseli avantajlarımızı iyi hesap ederek, hızla yeni dünya için kendimizi hazırlamamız gerekmekte. Nedir bu mukayeseli avantajlar? Gerektiği şekilde yasa ve tüzüklerimizi yenileyerek, çağdaş yönetim planlamaları ile bugünün turizm siyasetini geleceğe hazırlamamız gerekiyor. Nasıl olacak bu iş? Gelin kısaca destinasyon olarak, devletimizin bütün kurumlarının, başta da Turizm ve Çevre Bakanlığımızın acil eylem planı ile hayata geçirmesi gerekli olan maddelere bir göz atalım. 1-Turizm Strateji Belgesi, 2- Bafra Yatırım Alanları, 3-Maraş Destinasyonu Turizm Bölgesel Planlaması, 4- Yeni Şans Oyunları Yasası. Bugünkü yazımda ana hatları ile bu dört maddenin detaylarına bakacağız. 

KKTC Turizm Strateji Planı  2021-2024 Turizm sektörü için kılavuz niteliğinde. Öncelikle strateji plan çerçevesinin ana hatları ile çizilmesi ve sektörün uygulamada bu maddeleri kabul ederek dinamik yapı içerisinde kolektif bir kurtuluş hamlesi ile bu yazılanların gerçeğe dönüşmesini sağlamalı. 

1-    Turizm Strateji Belgesi

Turizm strateji belgemizde neler olması gerektiğine bir bakalım. Ana hatları ile; 

1-Çalışmanın Nedenselliği, 
2-Çalışmanın Akışı, 
3-Turizmde Gelecek Trendleri,  
4-SWOT Çalışması Sonuçları, 
5- Turizmde Öne Çıkan Alanlar İçin Eylem Planlaması,
6- Turizmin Misyonu. 

 Turizm Strateji Planı’nın ana hedefleri;
    Ürün geliştirmede bölgesel farklılıkların ön plana çıkarılması,
    Sürdürülebilir turizm modelinin oluşturulması,
    Turizm endüstrisinin tüm ülkeye yayılması ve 12 ay boyunca canlı tutulması,
    Turizmde destinasyon imajını yükselterek, genel turizm kalitesinin gelişimine katkıda bulunarak Kuzey Kıbrıs Turizm ürününün pazarlanmasına katkıda bulunmak, 
    Mevcut sosyal ve kültürel yaşam şekli erozyona uğratılmadan, turizmde yerel halka dayalı bir gelişim modeli benimsenmesi.
    Turizm bilincinin artırılması için turizm eğitimine yardımcı olacak şekilde bölgesel turizm eğitimi okullarının artırılması.
    Turizm ürünlerinin yerli ürünlerden oluşacak şekilde bölgesel üretimin ilgili turizm örgütleri , bölgesel üreticiler birlikleri aracılığı ile turizm endüstrisinde kullanımlarını çoğaltmak. 
Çevre ve doğa koşullarını turizm sektörünün hak ettiği standartlara çekerek bu alanlarda stratejik plan çerçevesinde iyileştirmeler yapılması ve sürdürülebilir ayrıca çevreye duyarlı turizmcilerin yetiştirilmesine katkı konulması.

2-    Bafra yatırım alanları 

2021- 2025 yıllarını kapsayan KKTC Turizm Strateji ve orta vadeli eylem planı yürürlüğe girmesi ile birlikte iki milyon turist, iki milyar dolar gelir ve kırk bin yatağa ulaşılması hedeflenmektedir. Bu vesile ile özellikle Bafra yatırım alanlarının tamamlanması için bölge yatırımcıları ile yeni hedefler belirlenerek bir an önce bölgedeki yatırımların tamamlanması için ivedi adımlar atılmalıdır. 
Bölge fiziki planlaması yapılırken bütünlüklü bir plan yapılmadı. Geçmişte sahil şeridi boyunca yapılan parselasyonlar ne yazık ki köy ile entegre edilmedi. Otellerden arda kalan bölgeler turizm destinasyonu olarak design edilmemiş yani planlanmamış açıkçası. Örneğin, otellerin dışına çıkmak isteyen kişiler için rekreasyon alanları (park, eğlence alanları, restoranlar, cafeler, alışveriş çarşı alanları oluşturulmamış. Bölgenin florası, faunası, ve diğer kültürel ve tarihi yerleri turizm olgusu içerisine dahil edilmemiş. Bir de faunadan bahsetmişken, yıllardır bölgedeki otellerin arıtmasını yapan tesis, yıllar içerisinde yetersiz kalmaya başlayınca sivrisinek ve diğer böcekler bölgeyi hem ziyaret edenleri, hem bölge halkını, hem de bu milyon dolarlık yatırımları zaman zaman çok zor durumda bırakıyor. 

Bölgedeki aktif oteller
 Bölgeye ilk açılan otel Kaya Artemis 2007 yılından beri hizmet veren bölgenin en eski oteli. İlk açıldığı dönemlerde Rumları bile kıskandıran bir mimaride yapıldığı için (Artemis tapınağı tema olarak kullanılmış) yatak sayısı ile (yaklaşık 1300 yatak) buranın göz bebeği oldu. Kaya grubu bildiğiniz üzere 2018 yılında Girne`ye müthiş bir yatırım daha gerçekleştirerek Kaya Palazzo Otelini yaptı. Yatırım anlamında misyonunu devam ettirdi ve Karaoğlanoğlu bölgesi harika bir tesis kazandı. 
Takvimler 2010 yılını gösterdiğinde yine müthiş bir tesis Nuh peygamberin müthiş gemisinden ilham alınarak projelendirilen Nuh’un Gemisi Otel, Kıbrıs Türk turizm sektörüne kapılarını araladı. Çok görkemli olan açılışı hala daha belleklerimizde yer etmektedir. Sırası ile 2018 yılında Limak Cyprus ve Concorde Otel açıldı. Yarattıkları istihdamlar ve bin yataktan fazla kapasiteleri ile hem Kıbrıs turizminin standart otelcilik hizmet ve servis katsayısını yükselttiler, hem de adanın turizm destinasyonu olarak dış dünyadaki algısının müthiş derecede değişmesine katkı koymaya başladılar.

Yatırımı bekleyen parseller
 Eksen Proje (Nuh’un Gemisi), Kaya Turistik tesisleri (Artemis), Şimşekler (Limak), Zafer Taahhüt (Concorde) büyük bir özveri ile bu arazileri yatırıma dönüştürmüş. Diğer parsellerin güncel durumunu bilmiyorum. Parsel 17’de adı geçen Bilgili Güney Tur Yatırım LTD. (Pegas Kıbrıs) olarak değişmiştir. Yatırıma dönüşmeyen parsellerin birçoğunda, ne fiziki iyileştirme yapılmış, ne de hala daha taş taş üzerine konulmuş durumda. Bölgenin yanında genelde Kuzey Kıbrıs Destinasyonuna sınıf atlatacak bu yatırımların artık ivedilikle sonlanması gerekmektedir. Yaptırım gücü devlettedir. Ya bu yatırımlar hayata geçecek ya da yapabilecek olanlara bu alanlar devredilecektir. 

3 - Kapalı Maraş bölgesi ve turizm yatırımları için Maraş Turizm Yatırım Ajansı (MATYA) kurulacaktır 

KKTC’nin turizmde uluslararası ölçekteki rekabet gücünü, pazar payını ve marka değerini artırmaya yönelik MATYA çerçevesinde akademisyenlerin ve yatırımcıların bir araya geleceği, yeni bir Maraş Turizm destinasyon hamlesi içerisine girilmelidir. Şahsi kanaatim uluslararası hukuk zemininde yeni açılımların kolayca yapılabileceği ve Kıbrıs Türkü`nün bu açılımlardan da menfaat sağlayabileceği yönündedir. Win-Win (Kazan- Kazan) stratejisi ile yani ülkemiz ve insanımız menfaatlerini ön planda tutacak gelişmeler de sağlanabilir. Bunun için müthiş bir diplomasi atağına kalkabiliriz. 
Bir turizm bilimci olarak burasının Kuzey Kıbrıs ekonomisine ve esasta Kıbrıs Türkü’nün kalkınmasına istihdamına yönelik hamlelerin atılmasından yanayım. Vakıf mallarımız bize,
kimin malı kime ise gerçekte ona veya mirasçılarının kullanımına verilmeli.
Nasıl tekrardan şehri planlayacağız? Buranın 1960’lı yıllar ve 1974 yılına kadar olan mimari
gelişimine tamamen sadık kalınarak yeniden inşa edilmesi en baştaki düşüncem. Buraya gelecek olan turistler tıpkı Küba`ya gider gibi o yıllara dönüş yapacak. Şehir tekrardan planlanırken özüne uygun planlanacak. Burasının yeniden çakma Las Vegas, Singapur, Dubai, gibi rehabilite edilip inşa edilmesinden kaçınılacak. 60 ve 70’li yıllar; yani şehrin özü baz alınarak tasarlanacak. Yani retro hali ile. Eylül 2020’de yaptırdığım anket ile de katılımcılar %61 ile bu görüşü savunmuştu. 

4- Yeni Şans Oyunları Yasası ve Casino Sektörü 

Uzunca bir süredir yasalaşması için Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu tarafından 2 Ekim2019 tarihinde Meclise gönderilen “31/2009 Şans Oyunları Yasası” için beklemeye geçildi. Hem gazinolu otel yatırımcılarını, hem de devlet kanadını, ayrıca bu ülkeye bu amaçla yatırım yapmak isteyenler için bekleyenleri çok yakından ilgilendiren bir konu. Daha önceki yazılarımda bu maddelerin tümüne değinmiştim. Bana göre öncelik sırasında olanlar; 
Kıbrıs’ın Kuzeyinde hali hazırda 34 tane Şans Oyunu Salonu faaliyet göstermektedir. Bu sektör, özellikle turizm anlamında devam eden ekonomik yavaşlama, vergi oranlarının gittikçe artan aşırı yükü, GKRY Limanları kullanılarak Adanın Kuzeyine geçişlerde bile turizm amaçlı olsa bile Rumların çıkardığı ciddi zorluklar, ülkenin siyasi izolasyonları ve pazarın genişlemesi yerine gittikçe daralması, sektöre hayli zor günler yaşatmaktadır. Bu durumun göz ardı edilerek yeni izin verilmesine olanak tanıyacak düzenleme sektörü daha da darboğaza sürükleyebilir ve kaybedilmekte olunan bu önemli pazara tarifi imkânsız yaralar açacaktır. (Üçüncü Madde). Bir de dördüncü madde ile devam edelim çünkü üçüncü maddenin devamı niteliğinde aslında. 
4. Madde: Mevcut Yasada “Şans Oyunu Salonu Ön İzni” koşullarında yer alan, yeni ön izin verilecek tesisler için konulan 5 (beş) sınırı kaldırılmaktadır. İşin püf noktası burada. Yeni yatırımlara olanak sağlayalım diyelim; mevcut otel yatırımlarından daha lüks bir Pazar segmentini hedef alan (daha lüks tesislerde, daha fazla harcayan, daha alternatif turizm modellerine uygun) yatırımların ülke turizm sektörüne kazandırılması esas amaç olmalıdır. Daha açık bir şekilde ifade etmem gerekirse; mevcut 500 (beş yüz) yatak kriteri en az bin (1000) yatağa çıkarılmalı ve MICE (Toplantı, Kongre, Konferans, Sergi) Golf, Spor Kompleks ve sahalarının artırılarak ülkemizin bu anlamda alternatif yatak sayılarının çoğaltılması teşvik edilmelidir. Bunlar benim gözümde en önemli maddelerdir. 

Yapılacak çok iş var, şimdi kolları sıvama zamanı.