Ömer KADİROĞLU
Kıbrıs Türk Otelciler Birliği fahri başkanı, Celebrity Otel sahibi Aziz Kent, KKTC’nin ‘olası krizlere karşı herhangi bir hazırlık yapmadığını ve şu anda ciddi bir krizin yaşandığını söyledi.
Aziz Kent “Ne yaparsak yapalım kısa sürede bu ülkeye turist getiremeyiz” derken, eski başkanlardan; Manolya Otel Genel Müdürü Mehmet Dolmacı, “Üç aylık sürede taksitlerin ödenebilmesi mümkün değildir” şeklinde konuştu.
Diyalog’a konuşan Otelciler Birliği eski başkanlarından Lapita Otel Genel Müdürü Fethi Özboğaç, turizmde gelir akışının tamamen durduğunu söyledi.
İşte görüşler:
Aziz Kent (KITOB Fahri Başkanı)
“Çare bulmak için bir krizin gelmesini beklemek doğru değildir. Bütün dünya kriz gelecekmiş gibi önceden hazırlıklar yaparken maalesef bizde böyle bir durum söz konusu değildir. Şimdi biz KKTC’ye turist getirmeye çalışırsak bu imkânsızdır. Demek ki biz bu konuda ileriye dönük çalışmalar yapmalıyız. Bu süreçte her zaman olduğu gibi Anavatan’ın yanımızda olmasını istemeliyiz. Turizmi kalkındırmak için bir bütçe istenmelidir. Hükümetimiz British Commonwealth ofisten mutlaka destek istemelidir. Kudret Özersay bu konuda bir adım atabilir. Bizi yakan bizi bitiren tamamıyla Avrupa Birliğidir. Bu dönemde paraya ihtiyacımız vardır. Hükümet bu konuda bir adım atarsa bizler de o adıma destek oluruz. Bu istenen paralar karşılığında da üç ay sonraya turizm ile ilgili çalışmalar yapmamız gerekiyor.
Mehmet Dolmacı (Manolya Otel Genel Müdürü)
“Hastalığın ortaya çıkmasından sonra bir yandan Otelciler Birliği olarak bu krizi yönetebilmek için öneri ortaya koymaya çalışıyoruz, bir yandan da kendi işletmelerimizde bir takım önlemler alarak krizi en az zararla hem kendimiz hem de ülkemiz için atlatmaya çalışıyoruz. Krizin ortaya çıkıp netleşmesinden sonra bu hastalıkla ne kadar uğraşırsak uğraşalım dünyanın yüzde 80’ine yayılacağı ortaya çıktı. Fakat buradaki püf nokta hastalığın çok hızlı bir şekilde yayılması yerine rahatsızlanan hastaların sağlıklı bir şekilde tedavi görebilmesi için bu hastalığın yayılmasını zamana yaymak hedef olmuştur ki doğru olan da budur. Hastalık geldiydi gelecekti düşünerek alt yapıları geliştirmeye çalışalım ancak sadece buna bağlı kalmak yerine diğer taraftan da hayatın akışına devam edebilmemiz için sağlık başta olmak üzere almamız gereken ekonomik ve sosyal yaşam tedbirlerini de hükümetlerin, siyasilerin ve halkımızın alabilmesi gerekmektedir. Bu kriz bittiğinde tahmin edilenden çok daha az insan ölecektir. Taksit ertelemesi ile ilgili bir açıklama yapıldı ancak yapılan bu uygulama çalışılmadan sadece yapmak için yapılmış bir uygulamadır. Taksitlerin üç ay sonra ödeneceği söyleniyor ancak nasıl ödeneceği konusunda hiçbir açıklama yoktur. Eğer hükümet sosyal sigortayı destekleme konusunda eğer tahsil etme konusunda başarılı olamazsa 800-1000 lira arasındaki sigortalar yerine bütün çalışanlarımızı durdurmak zorunda kalacağız ve devlet de bu kez asgari ücretin üçte ikisi kadarını durdurulan insanlara ödemek zorunda kalacak ve büyük bir zarara girmiş olacak. Tabi ki bizler de yıllardır yetiştirdiğimiz çalışanlarımızı kaybetmek istemiyoruz. Alacağımız bir destekle onları korumak ve yaşamlarını idame ettirmelerini istiyoruz. Vergiler konusunda da hiçbir çalışma yapılmadı. Kapalı olan ve kapalı olacak bu tesislerin hatta açılsa bile kazanacak noktada olmayacak bu tesislerin vergileri konusunda devletin çok acil önlemler alması gerekiyor. 2020’yi kaybettiğimiz gibi turizmde 2021’i de kaybedeceğiz. Bir yandan bir ekip hastalıkla ilgili çalışırken diğer yandan da bir ekibin turizm ve üretim konularında büyük bir güçle çalışması gerekiyor. Sadece otellerde on binin üzerinde çalışan vardır. Aileleri de hesaba katıldığında minimum kırk bin kişi bu sektörde geçim sağlıyor. Bunların yanı sıra desteklediğimiz üretici sektörler ve ticaretle desteklediğimiz üreticilerle birlikte 300 bin kişi ve üzeri kişinin turizmden geçindiği bir gerçektir. Turizmin yıkılması ile birlikte ülke insanının yüzde ellisinden fazlasının zarar göreceğini net bir şekilde görüyoruz. Birçok otel çalışanlarını mart ayı sonuna kadar izne gönderdi. Mart ayında tüm çalışanlar maaşlarını eksiksiz alabilecek ancak nisan ayı için bu durum söz konusu değildir. Bazı tesis çalışanları maaşlarını alamayacak bazı tesis çalışanları ise yarısını alabilecek. Ekonomi yıkıldığı anda domino taşı gibi tüm sektörler etkilenecektir.”
Fethi Özboğaç (Lapita Otel Genel Müdürü)
“Uzun bir kış ayı sonrasında turizmcilerin beklediği hareketliliğin başlayacağı ve gelir akışının yaşanacağı aylarda maalesef hem dünyanın hem de ülkemizin mücadele ettiği korona virüsü ile kriz dönemleri yaşanıyor. Bu yaşanan olayla ülkede turizm durmuştur. Ülkemiz turizm ile kalkınan ve bu sektörden gelir elde eden bir ülke olduğu biliniyor. Ciddi bir sıkıntı içerisindeyiz. Personellerimizi işten çıkartmamak adına uğraşıyoruz ancak öz kaynaklarımızla idame ettirme şansımız pek fazla yoktur. Tam gelir akışı yaşanacak bir dönemde herkes gafil avlanmıştır. Gelir akışı tamamen durmuştur. Bu iş elbet bir gün bitecek ancak o güne kadar tesislerimiz batarsa kriz sonrasında da biz batmaya devam edeceğiz. Tesislerin önümüzdeki günlerde tekrardan ülkeye kazandırılması, personellerimizi kaybetmemesi, önemli bir durumdur. Personellerimizi kaybetmemiz durumunda tekrar toparlanıp tesisin tekrardan açılması zor olacaktır. Turizm sektörü şu anda durmuştur ancak ithalat devam ediyor. 30’una kadar çeklerin ödemeleri ertelendi ancak 30’undan sonra ne olacak bilinmiyor. Turizm sektörünün çeklerinin takasa gitmesi durumunda batışlar başlayacak. Ciddi önlem alınması ve enine boyuna düşünülmesi ve herkesin fedakârlık göstermesi gerekiyor. Bankalar birliği üç ay taksit ödemelerini erteledi ancak bu süreden sonra ne olacak faiz aynen devam mı edecek? Bu süreçte bankaların da elini taşın altına koyması gerekiyor. Faizlerin bu durumda tamamen kaldırılması gerektiğini düşünüyorum. Ülkemizde zaten hayat durmuştur ve hem insanların zora girmemesi hem de işletmelerdeki batışların başlamaması için herkes elini taşın altına koymalıdır.”
