Özlem ÇİMENDAL
UBP-DP-YDP koalisyon hükümetinin bugün resmen açıklanması beklenirken, ekonomik örgütlerin başkanları Diyalog aracılığıyla beklentilerini açıkladı. Akaryakıt ve elektrik ücretlerine yeni artışların geleceği yönündeki açıklamalara değinen örgüt başkanları, zaten krizde olan sektörlerin bu zamlardan sonra ayakta kalamayacağına dikkat çekti.
Hükümetin yeni pahalılık yaratmak yerine, anormal boyutlara ulaşan fiyat artışlarını aşağılara çekmesini isteyen örgütler, son iki yılda ağır kriz yaşayan sektörlere destek primi verilmesini de istedi. Ticaret Odası, Sanayi Odası, Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’nın yanı sıra Otelciler Birliği ve GİAD Başkanı’nın yeni hükümete yönelik uyarıcı açıklamaları arasında ‘asgari ücretin yükselmesiyle’ ortaya çıkan prim artışları da var.
Ne dediler?
Ali Kamacıoğlu (Sanayi Odası Başkanı)
“Yeni hükümetin acil olarak bir an evvel harekete geçmesi gerekiyor. Sanayicilerin ayakta kalabilmesi ve istikrarlı sürdürülebilir bir yapı için acil olarak elektrik, akaryakıt başta olmak üzere sanayicilere teşvik verilmelidir. Sanayicilerin piyasadaki ürünleri tüketim maddelerini dengeleyici bir unsur olduğu unutulmamalıdır. Akaryakıt ve elektriğin artması demek, yerli üretimin girdi maliyetleri nedeniyle daralması, üretemez duruma gelmesi demektir. Bu da ithalatı tetikleyecektir. Piyasaların dengede kalabilmesi için yerli üretimin korunması gerek ve bu nedenle de bu ay biten işveren desteğinin devamı ve girdi maliyetlerinde teşvik için hükümet kolları sıvamalı. Türkiye’den gelen ithal ürünün ülkemizdeki raf fiyatı Türkiye raf fiyatından yüzde 30 daha fazladır. Aynı ürünün yerlisi ise Türkiye etiket fiyatının yüzde 10 daha aşağısındadır. Bu da ülke sanayisinin nasıl dengeleyici unsur olduğunu göstermektedir.”
Dimağ Çağıner (Otelciler Birliği Başkanı)
“Yeni hükümet en kısa sürede bir ekonomik vizyon ortaya koymalı. Acilen zamlara ve hayatı ucuzlatmaya yönelmeliler. Bu süreç için belki ortaya konulacak reçete çok acı olacaktır ama sonrası için önümüzü nasıl göreceğimizi de bize söylemelilerdir. Gelir yaratıcı sektörler olan turizm, yükseköğrenim ve yap-sat alanları ile ilgili sorunlara eğilmeliler ki bu alanlar sağlıklı işleyebilsin ve ülke ekonomisine katkı sağlayabilsin. Biz gelir yaratıcı sektörlerden gelen kaynaklarımızı sadece maaş ödemekte kullanıyoruz. Akaryakıta ve elektriğe gelecek zamların sonrasında ayakta kalabilmemiz çok zor ancak bize bundan sonrası için ne yapacaklarına dair çalışma sunmamalılar. Ulaşıma, elektriğe ve istihdama katkı bekliyoruz hükümetten ancak kaynak yok. Vergi artışları ve gelen zamlardan kaçamayacağımız, hükümetin de bize bu konuda beklediğimiz desteği çıkamayacağı gerçeği bu kadar netken, sonrası için bize tatmin edici, bu acı reçeteden sonra ekonominin nasıl düzlüğe çıkacağına dair somut şeyler sunsunlar.”
Turgay Deniz (Ticaret Odası Başkanı)
“Yeni hükümet hemen işe koyulmalı… Vakit kaybetme lüksümüz yok. Bizim yeni hükümetten 3 ana isteğimiz vardır. Bunlar acil olarak işveren prim desteğini vermeleri, 2021 yılı için geçerli olacak enflasyon muhasebesini uygulamaları ve haftalık çalışma saatleri kotasını aşmayacak şekilde çalışma saatlerinin düzenlenmesidir. Sabah kaçta işbaşı yapılacak, öğle araları nasıl olacak ve mesai bitimi hangi saate olacak bunların yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Çalışma saatlerinin düzenlenmesi verimlilikle de doğrudan bağlantılıdır. Bizim bu üç konu olmazsa olmazımız olacak. Bu üç ana konuda nasıl bir tutum izleyecekleri bizim için ne kadar ekonomik vizyonlu hareket ettiklerinin de bir göstergesi olacak. Girdi maliyetleri konusunda da sektörlere yönelik ne gibi destekler verilebilir bunların ele alınması lazım.”
Muhit İnce (Genç İş Adamları Derneği Başkanı)
“Hükümet bir an evvel ve hızlı şekilde icraata geçmeli. Hükümet profesyonel kadrolarla işbaşına gelmeli. Meclis altında oluşacak komiteler de aynı şekilde profesyonel ve bilimsel temelde çalışabilecek bir uyum içinde olmalı ve acilen ülke sorunlarına eğilmeli. Hükümetler gelip geçicidir bu nedenle devlet kurumsallaşmalı ve bürokratik anlamda kadroları sağlam oluşturulmalıdır. Bilimsel kadrolar, profesyonel kurul ve konseyler oluşsun. Başta turizm olmak üzere yeni hükümetten eğitim ve diğer alanlarla ilgili beklentilerimiz vardır. Üçlü koalisyonun bugün işe koyulmasını bekliyoruz. Vergiler, elektrik, akaryakıt konusunda destek vermelerini bekliyoruz. Yeni asgari ücret ve vergilendirmeye bakacak olursak; bugün bir işçinin sadece 2 bin 600 TL Sosyal Sigorta ve İhtiyaç Sandığı gideri var. Bir çalışanın giderleri işverene neredeyse 10 bin TL’ye mal oluyor. Piyasada maliyetler artar ve piyasa daralırsa ilerisi için ciddi sorunlar bizi bekler. Vergilerin de adaletli ve doğru şekilde toplanarak, doğru yerlerde kullanılması lazım. Biz şu an sadece kamu maaşı ödüyoruz.”
Hürrem Tulga (Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Genel Koordinatörü)
“Hükümetin bir an önce alım gücü ve piyasa pahalılığına müdahale etmesi gerekmektedir. İşletmeler iş yapamıyor ve devlete olan sorumluluklarını yerine getiremiyor. Akaryakıt ve elektrik zamları ile birlikte girdi maliyetleri yüzde 100’ün de üzerine çıkıyor. Asıl mesele bunu çözmekte. Gelirlerin artırılarak, ödeme gücünün yeniden kazandırılması lazım. Kaynak yaratılmalı ve bu yüksek elektrik, yakıt girdileri için destek verilmeli. Borçlu işletmeler çoğalıyor. 2 yılda patlama yaşandı. Herkes borçlu. Bu ödenemeyen borçlanmalara acil önlem alınması gerekiyor. Ekonomik vizyon ile hareket edilerek, profesyonelce çalışmalara başlanmalı. Bugün bir işverenin 6 bin 90 TL net ödeyebilmesi için bin 900 TL devlete önce yatırımları ve vergileri ödemesi gerekiyor. İşverene destek bu ay itibarı ile bitti. Yeni hükümetin Mart ayı için acilen bunun devamı yönünde karar almalı. Acilen elektrik, akaryakıt ve gübre için destek verilmeli veya indirim yapılmalı. Bu duruma müdahale edilmezse açıklanan enflasyonun üzerine yüzde 100’ü bulan yeni girdi maliyetleri eklenince, Hayat Pahalılığı’nda da yüzde 50 artış olacak.”
