Raif DOĞRU
Diyalog, Ankara’da imzalanan Türkiye-KKTC 2022 İktisadi ve Mali Protokolü’nde yer alan önemli detaylara ulaştı.
Protokolde 10 madde öne çıkarken, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun güçlendirilmesi, Telekomünikasyon Dairesi ile limanların kamu-özel ortaklığında geliştirilmesi en önemli konuların başında geliyor.
Protokolde Maraş’ın imarının en kısa sürede tamamlanması amaçlanırken, Türkiye ile KKTC arasındaki ilişkilerin kurumsallaştırılması da hedefleniyor. 

1-Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu güçlendirilecek
Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun (Kıb-Tek) personel sayısı azaltılacak, Teknecik Santrali’nin daha verimli hale gelmesi için düzenleme yapılacak. Bu çerçevede iki yeni jeneratör alınacak. Bu jeneratörler Türkiye’den gönderilecek.  Yapılacak değişiklikle kurumun sürdürülebilir olması sağlanacak. Üretim yeterliliğine ulaşmak için de bir dizi önlem alınacak.

2-Telekomünikasyon Dairesi kamu-özel işbirliğinde verimli hale getirilecek
Bu maddeyle kısmen özelleştirilmesi planlanan Telekomünikasyon Dairesi’nin modern bir şebeke ve altyapıya kavuşturulması planlanıyor. Daire yeniden yapılandırılacak, kamu-özel ortaklığıyla ülkeye önce 4G ardından 5G getirilecek.  Bu konudaki çalışma Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde yürütülecek.  

3- Limanlar kamu-özel işbirliğinde geliştirilecek
Limanların etkin ve verimli çalışması amaçlanırken, Gazimağusa Limanı’nın kamu-özel işbirliğiyle yat ve kurvaziyer gemilerine de uluslararası standartlarda hizmet verebilecek modern bir limana dönüştürülecek. Bu konudaki çalışma da Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde yürütülecek.  

4-İki ülke arasındaki ilişkiler kurumsallaştırılacak
KKTC hükümetinin bundan böyle muhatabı TC Lefkoşa Büyükelçiliği olacak.
İki ülke arasındaki ilişkiler mütekabiliyet esasına dayalı olarak yeniden kurgulanacak ve kurumsallaşacak. İki ülke arasındaki diplomatik iletişim büyükelçilikler üzerinden yürütülecek. 

5- Sanayi bölgeleri genişletilecek
Organize Sanayi Bölgeleri Yasası Meclisten geçilecek. Sanayi bölgelerinin rehabilitesi ve geliştirilmesi için projeler yapılacak.

6- Turizm ve Yüksek Öğretimde teşviklerin süresi 5 yıl ile sınırlandırılacak
Turizm ve Yüksek Öğretime verilecek teşviklerin 5 yılla sınırlandırılması planlanırken, teşvik ve destek sistemi yeniden gözden geçirilerek, bütüncül bir sistem oluşturulacak.  Gerçekçi, sürdürülebilir bir turizm için gelişim planı hazırlanacak, turizmle ilgili yasalar ele alınacak. Yüksek Öğretimde ayrıca bursu tüzüğü de güncellenerek, günün koşullarına uyarlanacak. 
7- Kamulaştırma sistemi yeniden ele alınacak
Devlet tarafından başlatılan projeler ara emirleriyle durdurulabiliyor. Mesela Türkiye’de istimlak edilen yerin bedeli devlet tarafından şahıs veya şahıslara ödeniyor ve proje devam ediyor. KKTC’de de istimlak yasasında düzenlenme yapılarak devlet projelerinin ara emirleriyle durdurulması engellenecek. 
8-Maraş’ın imarı için KKTC’ye kaynak aktarılacak
Ankara; Maraş’ın imarına büyük önem ve öncelik veriyor. Bu konuda KKTC hükümetinin hızlı bir çalışma gerçekleştirmesi ve ortaya bir proje çıkarılması hedefleniyor. 
9-Yatırım ortamı iyileştirilecek
KKTC ekonomisi için büyük önem taşıyan yatırımların artırılması için yeni tedbirler alınacak. Bu tedbirler yatırımcılar için cazip hale getirilecek. Örneğin Türkiye’de bir yatırımcı kısa sürede şirket açabiliyorken, Güney Kıbrıs’ta bir günde iş yeri izni alabiliyor. Ancak KKTC’de bürokratik işlemler aylarca sürüyor. Bu da yatırımcının hem hevesini kırıyor hem de işlerinin aksamışına yol açıyor. Yapılacak düzenlemelerle yatırımcıların işleri kolaylaşacak, ülke daha cazip hale getirilecek.

10- Genel Sağlık Sigortasına geçilecek
Genel Sağlık Sigortasıyla hastalar devlet hastanelerine bağımlı olmayacak. Özel hastanelerde de ücretsiz muayene olabilecek. Özelden alacağı sağlık hizmeti Genel Sağlık Sigortası tarafından karşılanacak. Genel Sağlık Sigortası’na geçebilmek için gerekli olan yasalar hazırlanacak. Genel Sağlık Sigortası Yasası, Döner Sermaye Yasası, Performans Yasası düzenlenerek meclisten geçirilecek.