İngiltere’nin 1985-86 yıllarına ait Kıbrısla ilgili ‘gizli belgeleri’ önemli bilgiler içeriyor. Buna göre, dönemin Rum lideri Spiros Kiprianu’nun, dönemin İngiltere Başbakanı margaret Theatcher’a gönderiği mektup ve mektuba verilen yanıt da kamuoyuna açıklanmış oldu.

   Rum basınına göre, mektup teatisinin yanı sıra İngiltere tarafından ortaya konan ‘mini çözüm’ paketi de ciddi öneriler içeriyor.

   İşte yıllar sonra açıklanan Mini paket:

  -Maraş ve muhtemelen Omorfo (Güzelyurt) için toprak değişiklikleri

  -Lefkoşa Hava Limanı’nın açılması

  -Kuzey Kıbrıs’ın ekonomik izolasyonunun kaldırılması

  -Toplumlararası müzakereler

  -Kuzey Kıbrıs’taki tek taraflı ilanın daha da sağlamlaşmasının dondurulması 

  -Diğer toprak düzenlemeleri

  -Ada içerisinde toplumlar arasında karşılıklı dolaşım serbestisi-İlk başta kısıtlı federal yetkileri olan federal bir cumhuriyet kurulması

  -Eyalet yetkilerine kısıtlı yorum 

Kiprianu’nun Thathcer’e mektubu

   “Kıbrıslı Türkler federal yürütme ve federal yasamanın bütün kararlarında veto hakları olmasında ısrar ediyor. Bu, vatandaşların büyük çoğunluğu tarafından kabul edilmeyecek olması dışında yıkıcı sonuçları olacak istikrarsızlık yaratacak. Toprak konusunda iade edilecek bölgelere, olabildiğince çok kişinin (Rum’un) sakin olduğu bölgelerin Kıbrıs Rum idaresi altına girmesi eklenmelidir. Bizim idaremiz altında geri dönemeyecek olan vatandaşlarımızın duyacağı acıyı hayal edebiliyor musunuz? Bu bölgelerden biri de Maraş’tır. Sadece 15 bin sakini, yani kentin 1/3’i iade edilecek. Denktaş, önceki açıklamalarında dönecek kişi sayısı için 35 bin, Ecevit 1978’de 30 bin demişti, 1978 tarihli İngiliz-Amerikan-Kanada planı 32 bin kişi öngörüyordu.

   ‘Güvenlik’ gibi gerekçeler kabul edilemez, dahası federal bir çözümün dayanması gereken ilkelere aykırıdır. Elbette Maraş’tan söz edilmesi, diğer bölgelerin daha az önemli olduğu anlamına gelmez. Türkiye’nin, askerlerinin çekilmesini bağlayıcı olarak taahhüt etmemesi bizi çok kaygılandırıyor. Bütün yerleşiklerin Kıbrıs’tan gitmesi, Türkiye’ye dönmesi gerekiyor. Ülkemizin bütünlüğünü federal bir yapı altında korumak istiyoruz. Federal çözümün bütün vatandaşların, serbest dolaşım, yerleşim ve mülkiyet hakkı da dahil bütün temel özgürlüklerini garanti etmesi gerekir. (Zamanın BM Genel Sekreteri’nin ileri götürdüğü) üst düzeyli bir görüşmenin başarılı sonuçlanması gerektiğine inanıyorum. Böyle bir görüşmenin başarısız sonuçlanması çok tehlikeli olur.”