Çiğdem AYDIN
KKTC’de Cumhurbaşkanlığı seçimlerine 6 aylık bir süre kala, parlamenter sistem yerine Başkanlık sistemine geçilmesi yönünde uyarılar yapılıyor. Diyalog’un görüşlerine başvurduğu Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz, Başkanlık sistemini desteklediklerini belirtirken, bu konuda öncülük yapmaya hazır olduklarını söyledi.
Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk mevcut sistemle işlerin yürümediğini belirterek, Başkanlık sistemine destek verirken, GİAD Başkanı Enver Mamülcüoğlu “Sistem değişikliği için katkı koymaya hazırız. Çalışmalar başlatılmalıdır” dedi. GİAD As Başkanı Yağış Akpınar da ülkemiz koşullarına uyumlu Başkanlık sistemi gerektiğini kaydetti.
Turgay Deniz (Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı)
“ Özellikle son dönemlerdeki gelişmeler ve kısır tartışmalara baktığımız zaman tabi ki artık Başkanlık sisteminin tartışılması gerektiğini düşünüyoruz. Ticaret Odası olarak görüşümüz bu yöndedir, hatta bunun öncülüğünü de yapmaya hazırız. Daha öncede zaten görüşümüz bu yönde idi şimdi görüyoruz ki bu durum artık kaçınılmaz bir hal almıştır. Yönetim şeklimiz ciddi şekilde tartışılmalı ve konuşulmalıdır. Bundan sonraki çalışmalarımız da bu eksende olacaktır. Gelinen aşama göstermiştir ki hükümetin ayrı Cumhurbaşkanının ayrı görüşte olması kabul edilebilir değildir. Güney komşularımıza bakınız orada iç ve dış konularda ülke menfaati oldu mu kimse ayrı görüşü savunmaz hep bir ağızdan konuşulur.
Onlar da farklılıklar olabiliyor ama bizdeki gibi değil. Anayasa değişikliği konusuna gelince milletvekillerinin kürsü dokunulmazlığı hariç zaten tüm dokunulmazlıkların kalkması konusunda değişiklik öneriliyor.
Buna ek olarak yeniden bir Anayasal değişiklik paketi halkın oyuna sunulabilir ve şarttır. Çünkü ülke yönetimi, ekonomik ve hukuksal anlamda birçok reform gerekiyor.
Fakat Anayasamız hep engel teşkil eder konumdadır. Bazı anomaliler var giderilmelidir. Geçmişte de Anayasa değişikliği oylandı, halk hayır dedi. Çünkü bir seçim malzemesi yapılmıştı. Bu defa bana göre halka iyi anlatılmalıdır. Nisan ayından önce yaklaşık 4 -5 aylık bir süre kaldı ve her seçim bir masraftır. Zaten 5 aylık bir dönem kaldı, seçimin beklenebileceği kanaatindeyim.”
Candan Avunduk (Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı)
“Başkanlık sistemini destekliyorum ancak altının doldurulması gerektiğini düşünüyorum.
Mevcut sistem ve düzenle işlerin tıkandığını ve yürümediğini söyleyebiliriz. Kamu gerekli performansı sağlayamıyor, sistemsizlik, denetimsizlik var ve halk gerekli kamu hizmetini alamıyor.
Yani iki taraf ta ne yazık ki mağdur… Kimsenin kimseye hesap vermediği, denetlenmediği ve çalıştıramadığımız bir sistem içerisindeyiz. Kamu bu işten zarar görüyor, siyasiler de bu kapsamda zarar görüyor. Siyasiler de oy potansiyelini düşünüyor. Karma oy verme sistemini de kaldırmak gerekiyor. Eğer bu gibi sorunların çözümü Başkanlık sistemi ise sistem değişikliğine gidilebilir. Anayasa değişikliği konusuna gelince eğer kamu yararına, ülke çıkarına ve toplumun menfaatlerine göre bir değişiklik yapılacaksa ve halka anlatılması için yeteri kadar zaman varsa yapılabilir. Fakat şu an böyle bir çalışma olduğunu gözlemlemedik, ileride yapılacaksa olumlu bakarız. Cumhurbaşkanlığı seçimine beş aylık bir süre kaldı. Adaylar da halk da kendilerini nisan ayına göre kodladırlar, bu nedenle zamanında yapılması demokratik olarak da daha uygundur.”
Enver Mamülcüoğlu (İş İnsanları Derneği Başkanı)
“Başkanlık sistemine geçilmesini destekleriz. Daha önceki açıklamalarımızda da belirttik; popülizmin ana kaynağı haline gelen parlamenter sistem ülkenin önünü tıkamış durumdadır. Artık ciddi bir çalışma yapılarak Başkanlık sistemine geçilmelidir.
İŞAD olarak gerekli katkıyı koymaya hazırız. Anayasa değişikliği ise elzemdir. Ayrıca kamu yönetimi bizlerin üzerinde durduğumuz hassas bir konudur. Seçim sistemi ve Anayasamız artık günün ve globalleşen dünya koşullarına uymamaktadır. İhtiyaçlara cevap vermeyen hatta ileriye gitmeyi engelleyen bir hale gelmiştir. Bu nedenle iyi bir çalışma ile Anayasa değişikliğine gidilmelidir. Cumhurbaşkanlığı seçiminde halka iyi anlatılması koşuluyla belki belli başlı düzenleme yapılabilir.
Genel bir Anayasa değişikliği için çalışmalar yapılması gerekir. Bu arada Cumhurbaşkanlığı seçimine az bir süre kaldı ve henüz kimse resmi olarak adaylığını dahi açıklamadı. Bize göre zamanında yapılması daha uygun olur.
Yağış Akpınar (Genç İş Adamları Derneği As Başkanı)
“Bir sistem değişikliğini elbette ki destekleriz. Ama sistem tasarlanmalıdır. Yani kendi ülkemize kendi dokumuza uyan bir Başkanlık sistemi olması gerekiyor. Genel konsept aynı olabilir fakat ülkemize uygun bir sistem yaratmalıyız. Merkezi ve genel hükümeti içine alan bir tasarımdan bahsediyorum. Anayasa değişikliği konusuna gelince elbette destekleriz ve değişmelidir. Genel olarak değişmelidir ancak acelece değil iyice çalışılmalı halka iyi anlatılmalı ki, geçen defaki ki gibi halk anlamazsa veya iyi niyetten şüphe ederse buna yine hayır diyebilir.
Önümüzdeki seçime kadar olan süre değişiklik için yeterli bir süre değildir. Bu arada ülkede merkezi hükümet ve Cumhurbaşkanlığının bu ara ters düşmeleri hiç hoş bir durum değildir.
Fakat Cumhurbaşkanlığı seçimlerine 5 ay var ve bunu erkene almak bir şeyi değiştirmez.”
