Serap Turan EVRAN

Yaz aylarının başlaması ile sebze ve meyve fiyatlarının düşeceğini bekleyen vatandaşlar bu yıl büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor. Limon, taze fasulye, biber ve domates gibi birçok sebzenin fiyatı adeta uçmuş durumda. Narenciye ülkesi olarak anılan ülkemizde 1 kilo limonun fiyatının 6 lira olması ise vatandaşın tepkisini çekiyor. 

Vatandaşlar bu yılkı fiyatların yüksekliğinden şikayet ederken, bazı esnaf alıcı bulamadıkları için fiyatı yüksek sebze ve meyveleri alıp müşterinin önüne bile koymuyorlar.

Barış Manço’nun da şarkısında dile getirdiği; mutfakların vazgeçilmezleri arasında gösterilen domates, biber ve patlıcan; çarşıda, pazarda ve marketlerde de en başköşede.  Ancak olmazsa olmaz denilen domates bugünlerde ateş pahası, 3 ila 5 TL arasında değişen fiyatıyla resmen el yakıyor. Üstelik yalnızca domates de değil el yakan, Ağustos ayı başında açıklanan rakamlarla zam şampiyonu olan Taze Fasulye, 12 TL’den Börülce 7 TL’den alıcı bekliyor.

Diyalog muhabirinin elde ettiği rakamlara göre bazı sebze fiyaları şu şekilde;

Domates 3.00 – 5.00 TL

Biber 3,50 – 4.00 TL

Patlıcan 0.50 Kuruş 

Taze Fasulye 12.00 TL

Börülce 7.00 TL

Limon 6.00 TL 

Vatandaş ne dedi...

Yusuf Hasan: Durum içler acısı 

Birçok sebze ve meyvenin mevsimindeyiz ancak fiyatlar ateş pahası. Asıl önemlisi biz artık pahalılığı da bir kenara bıraktık. Çünkü domates var 3 TL’ye ancak alınacak durumda değil, domatese bakıyoruz kalite yok. Bugün biz pahalı da olsa alıyoruz ancak hiç olmaz ise verdiğimiz paraya değsin. Mesela domates Türkiye’de 5 lira olmasına rağmen alıcısı çok, çünkü baktığın zaman albenisi var. Bizim burada ise durum içler acısı, domatese baksan ağlarsın. Artık eskisi gibi insanlar dolu dolu alışveriş yapamıyor. Limonun fiyatına bakıyorsun 6 TL. Ülkemizde yetişen bir ürünün bu kadar pahalı olmasını aklım almıyor. Ben 1974 yılında Güzelyurt’a ilk kez gittiğimde çok şaşırmıştım ve cennete mi geldim ben Allah’ım demiştim. Her yanda portakallar, limonlar, greyfurtlar. Şimdi ise tam tersi, çok üzülüyorum durumuna. Bunun suçlusu ise bizleriz. Şimdi bir limon alıyorsun 5 para etmez, kalitesiz ama fiyatı almış başını gidiyor. Maalesef ki kendi ürünlerimizi kendi ülkemizde hep pahalıya almaya alıştırıldık. Tek kelime ile yazıklar olsun, içimiz kan ağlar! 

Hatice Sancak: Fiyatlar çok pahalı 

Fiyatlar çok pahalı. Domatesi mecburiyetten alıyoruz, hemen hemen her şeyde kullandığımız bir sebze. Ancak taze fasulyeye elim uzanmıyor, çok pahalı. Onu alacağıma gider et alırım daha iyi. Limon da ülkesinde olmamıza rağmen çok pahalı, onu da almayı düşünmüyorum. Eskiden elimiz kolumuz dolu giderdik evimize şimdi öyle değil. Bilmiyorum neden bu kadar pahalı sebze ve meyveler. İnsanlar gerçekten çok zor durumda. Buna bir an önce el atmaları lazım.

Hürmüz Yarkın (Esnaf): Biz bile zor alıyoruz... 

Biz ne domates satıyoruz, ne taze fasulye ne de limon. Çünkü hepsi de ateş pahası. Biz daha çok insanların kesesine uygun şeyler satıyoruz. Biz bile evimize çok ucuz olduğunda alıyoruz; domatesi, limonu, taze fasulyeyi. Ben iki kişi yaşıyorum, domates 5 lira olsa bile alırım, ama ya geniş aileler, onlar nasıl alsın. Önceden alışverişimi haftalık ya da aylık yapardım, şimdi ise ancak günlük alabiliyoruz. Kazandığımızla karnımızı doyurabiliyoruz. Taze fasulyeyi çok severdim ancak şimdi alamıyorum. Onun yerine kuru fasulye alıyorum hiç olmazsa 3 defa pişirip yiyorum. Limon da almıyorum yerine limon suyu kullanıyorum. Beni o kadar para kurtarmaz. Bir de bizim ülkemizdeki insanlarda tembellik var, üretim eskisi gibi değil. Gençler hiç iş yapmıyor, doğal olarak da verim düşüyor, fiyatlar artıyor. 

Vildan Meraklı (Esnaf): Alım gücü düştü 

Domatesi sordum 5 lira dediler, ben de almadım, çünkü çok pahalı. Taze Fasulye de öyle. Börülce alıyorum hiç olmazsa diğerlerinin fiyatına göre o uygun. Ülkemizde yetişen limonun pahalı oluşunu ise bakımsızlığına bağlıyorum. Çünkü bakmıyor ve üretmiyoruz. İnsanların genel alım gücü düştü bence. Sadece bu güne özel değil. Ben molihiya satıyorum, sabahtan beri uğraşıyorum ama daha 5 kuruş kazanamadım. Gelip almıyorlar çünkü para yok insanlarda. 

Yavuz Umar (Esnaf):  Taze fasulyenin zamanı değil

Taze fasulyenin zamanı değil, domates ise sıcaklardan zarar gördüğü için pahalı. Ben taze fasulyeyi 10 liraya satıyorum, müşterilerim de geliyor alıyor. Kendi ülkemizde ürettiğimiz limonun pahalı oluşunu ise ürün azlığına bağlıyorlar. Bence öyle değil, bol miktarda limon var ülkemizde. Ancak biz buzluklamayı yapamadık, yapmaya çalıştık devlet takip etmemize izin vermedi. Ben de bu işi yapıyordum, çok zararım oldu. Şimdi dönüp de yapmam bir daha o işi. Çünkü devlet yardım etmiyor. Ama ben yine de kendi çapımda halka hizmet vereceğim. 1 Eylül’de Kıbrıs’ı limona boğacağım, 1 Lira ve altında satacağım halkım da rahatlayacak.

Osman Köklüoğlu (Esnaf): Fiyatlar dünyada yüksek... 

Hem sıcaklardan hem de mahsul vermediği için fiyatlar yüksek. Sadece Kıbrıs’ta böyle değil, dünyanın her tarafında fiyatlar şimdi böyle. Bizim memleketimizde su olmadığı için kalite de düşüyor. Bugün her şey ateş pahası diyorlar ama satışlarımız çok şükür iyi, vatandaşların talebi var. 

Hakan Baston: Kışta daha ucuzdu...

Koskoca Kıbrıs’ta narenciye ülkesiyiz ama limonun fiyatı aldı başını gitti. Üstelik kalitesi de tartışılır. Ama şöyle de bir şey var; biz limonun en iyisini dışarıya gönderir, çürükleri de kendi halkımıza satarız. Bizim halkımız da en iyisini hak ediyor ama başımızdakiler bunu düşünmüyor, mantık yanlış. Alışverişe çıktığım zaman limon almıyorum, fiyatı düşünce alacağım. Domatesi bile mevsiminde olmasına rağmen yiyemiyoruz, o da çok pahalı. Kış mevsiminde bile daha ucuz. 

Hasan Şaşkara: 12 liraya fasulye yemem 

Vatandaş üretimden koparıldı, üretim azaldığı için dışarıdan alır olduk sebzelerimizi. Bu da kalitesizliğe ve pahalılığa neden oldu. Ben bugün 12 TL’ye gidip de fasulye almam da yemem de.  

Hüseyin Aksu: Pahalı ama kaliteli değil 

Burada satılan taze fasulyeler pahalı ama kalitesi yok; domatesin de biberin de. Ev hanımları pahalı da olsa mecbur alıyor ama her şey kalitesiz.

Gürsel Fethat: Domatesler hep bozuk 

Pahalılık memleketin halinden dolayı. Ben Allah’tan taze fasulyeyi sevmem, onun için alma girişimim hiç olmadı. Ama sevenlerin vay haline, duydum ki 12 liraymış bence çok pahalı. Domatese bakıyorum hepsi de bozuk, fiyatları da uçuk. Limon da almıyorum o da pahalı. Bahçem de bir iki ağacım var oradan topluyorum. 

Abdulbaki Dilekçi (Esnaf): Güneyde limon 3 buçuk Euro

Domatesi 3, Taze Fasulyeyi 12, Limonu ise 4 buçuk liradan satıyoruz. Taze Fasulye mevsiminde olmadığı için pahalı. Her yıl bu zamanlar hep zam şampiyonu olur. Börülce ise artık bitmek üzere olduğu için pahalı. Börülce var olduğu sürece ülkede limonun fiyatı ise 4 liradan aşağıya düşmez. Bu yıllardır böyle. Limona pahalı diyorlar ama dünyanın hemen hemen bütün ülkelerinde bu zamanlar limon hep pahalıdır. Şu anda limonun kilosu Güney Kıbrıs’ta ise 3,5 Euro’dur. Herkes gücüne göre alışverişini yapabiliyor ancak eskisi gibi kimse dolu dolu alışverişini yapamıyor.