Ömer KADİROĞLU

Kuzey Kıbrıs’ta fiyat artışları durmak bilmiyor. Dövizde, asgari ücret ve taşımacılıktaki artışı gerekçe gösteren firmalar zam üstüne zam yapıyor ve bu durum vatandaşların sert tepkisine yol açıyor. Mutfak giderlerini karşılamakta zorlanan dar ve sabit gelirli vatandaşlar çaresizlik içerisinde hükümetin önlem almasını bekliyor.
Diyalog muhabirinin elde ettiği bilgilere göre; son bir yıl içinde süt ve süt ürünleri, bisküvi çeşitleri, makarna ve meyve suları en fazla zam gören ürünler oldu. Bir yıl önce 17 liraya satılan bisküvinin fiyatı 50’ye, 4 liradan satılan makarnanın fiyatı 15 TL’ye yükselirken, bir litre sütün fiyatı da 13 liradan 32’ye çıktı.

Ne dediler?..
İsmail Bükülmez (Marketler Derneği Başkanı)
“Son bir yılda her şeye ciddi zamlar geldi ancak en çok zamlanan ürünlerin başında bisküviler, ekmek, süt ve süt ürünleri geliyor. Bu ürünlerde korkunç derecede artışlar oldu. Yaklaşık olarak 27 yıldır bu işi yapıyorum. Önceden insanlar 2 market arabası dolacak şekilde alışveriş yapıyordu. İnsanlar, ekonomik kriz ve memleketin yanlış yönetilmesi gibi etkenlerden şimdi iki poşeti zor dolduruyorlar. Çoğu kişi sadece günübirlik alışveriş yapılıyor. Artan fiyatlar karşısında vatandaşlar bugün makarna yoğurt yiyecekse onu alıp çıkıyor. Ekonomik sıkıntı çeken vatandaşlar kendilerince market alışverişlerine kısıtlama koydu. Halkın aldığı maaş ihtiyaçlarını karşılamıyor, 10 tane evin 8’inde makarna, pirinç, bulgur gibi malzemeleri stok yaparken bugün neredeyse hiçbir evde bu mümkün değil. İktidarsız ekonomi yönetimi ve TL’nin dünya piyasalarında değer kaybetmesi ile KKTC halkı bitme noktasına geldi. Bu noktada yetkililerin yıllık bütçe hazırlanmasında hiçbir tasarruf görmedik. Hala daha yüzlerce istihdamlar yapılıyor ve devlete bağlı kurumlar her yıl iflas ederek, devlet bütçesinden katkı alıyor. Bunlarda tasarrufa gidilmeliyken halktan tasarruf yapması isteniyor””
Fesih Bulgan
“Alışverişimizi genelde aylık yapıyoruz.  Arada da ihtiyaç olduğunda gelip alıyoruz. Eskiden ihtiyacımız olan her şeyi alır marketten öyle çıkıyorduk.  Bugün en uygununu almaya çalışsak da yine de ihtiyaçlarımızın tamamını temin edemiyoruz. Temel tüketim maddeleri olan tüm ürünlerde ciddi fiyat artışları vardır. Artık alışveriş yaparken ucuz olanı alıyoruz.
Mesela et, temizlik malzemeleri gibi ürünlere yaklaşılmıyor. Son bir yılda en çok zamlanan ürünlerin başında et, temizlik malzemeleri, sebze ve meyveler geliyor. Bugün ucuz olan tek şey ekmek kaldı. İnsanların tüm temel tüketim maddeleri son bir yılda çok fazla zamlandı.  Bu noktada yetkililerden piyasada denetim yapmalarını bekliyoruz.”
Tufal Ulaş
“Alışverişe geldiğimiz zaman 15 günlük ihtiyaçlarımızı almaya çalışıyoruz. Daha önce yaptığımız alışverişlerle şimdiki alışverişlerimiz arasında çok fark var. Birkaç yıl önce aldığımız 15 günlük alışveriş bin 500 veya 2 bin civarında tutuyordu ancak bugün 15 günlük alışverişimiz 4 bin lirayı aşıyor. Alışveriş yaparken eskiden ihtiyaçlarımızı alırken, bugün ucuz olanı almaya dikkat ediyoruz. Son bir yılda makarna, bakliyat, yağ gibi ihtiyaçlar en fazla zamlanan ürünler oldu.  Tüm ürünlerde ciddi artışlar var ancak bu saydığım ürünler en çok dikkat çekenlerdir. 3 liralık makarna 16 lira oldu. Bu noktada yetkililerden hiçbir beklentim yok, çünkü bir şey yapacaklarına dair bir güvenimiz ve inancımız kalmamıştır.”
Hasan Kasabalı
“Alışverişimizi aylık yapmaya çalışıyoruz ancak 15 gün olmadan aldıklarımız bitiyor. Her şey pahalı ve denetim olmamasından dolayı her ay alışverişe verdiğimiz miktar artıyor. Bir ay 2 bin, sonraki ay üç bine çıkıyor. Son bir yılda tüm tüketim maddelerine zam geldi ancak en fazla zamlanan ürünlerin başında süt ürünleri geliyor.  Bu noktada yetkililerden de bir beklentimiz kalmamıştır.”
Hatice Kale
“Alışverişimi genelde günlük ihtiyaç olarak yapıyorum. Alışveriş yaparken kalite ve ucuz ürünlere dikkat ediyorum. Son zamanlarda her şeye ciddi artışlar geldi ancak son bir yıla baktığımızda et ve süt ürünleri ayrıca sebze meyve gibi ürünler en çok zamlanan ürünlerdir. Bu noktada yetkililerden beklentimiz ciddi denetimler yaparak piyasayı ucuzlatmasıdır.”
Mehmetali Şimşek
“Genellikle 15 günlük alışveriş yapıyorum ve çok fazla da bakliyat falan almıyorum. Son bir yılda tüm temel tüketim maddelerinde ciddi artışlar yaşansa da en fazla zam yaşanan ürünlerin süt ürünleri olduğunu düşünüyorum. Maalesef çocukların da yetişkinlerin de en temel tüketim maddesi olan süt ve süt ürünlerinin fiyatları uçtu. Bu artan fiyatlarla ilgili yetkililerden beklentimiz piyasada etkin denetimler yapmasıdır.”
Kamil Birkaya
“Haftada üç kez alışveriş yapmaya geliyorum. Fiyatlar bazen uçuyor bazen düşüyor ve piyasada hiç fiyat istikrarı yoktur. Bugün haftada 3-4 bin lira paraya ihtiyaç duyarsınız alışveriş için. Eskiden 500-600 lira veriyorduk. Her şeye ciddi zamlar geldi ancak son bir yılda en fazla zamlanan ürünlerin başında sebze meyve fiyatlarıdır. Artan fiyatlarla ilgili yetkililerden beklentimiz asgari ücrette gerçek bir iyileştirme yapmalarıdır.”