Emir ERTORUN-Doğuş Özokutan Çiftçioğlu

Başkan Yardımcısı Hüseyin Avkıran Alanlı başkanlığında toplanan dünkü Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda, Türkiye ile KKTC arasında İstanbul’da 11 Ekim’de imzalanan Enerji İşbirliği Anlaşması konusunda genel görüşme yapıldı.

Görüşmeyi, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (Kıb-Tek), Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Çalışanları Sendikası (El-Sen) ve Kıbrıs Türk İşçi Sendikaları Federasyonu (Türk-Sen) yetkilileri de takip etti.

Genel kurulda; CTP Lefkoşa Milletvekili Özkan Yorgancıoğlu “Hükümetin İcraatları”, UBP Güzelyurt Milletvekili Ali Pilli “Kayıplarla ilgili yapılan açıklamalar”, CTP Güzelyurt Milletvekili Mehmet Çağlar “Küreselleşme sosyal değerler ve eğitim politikaları”, CTP Gazimağusa Milletvekili Asım Akansoy “Kıbrıs meselesinde gelinen aşama ile ilgili değerlendirmeler”, CTP Güzelyurt Milletvekili Armağan Candan “Güzelyurt ilçesi ve hükümet”, UBP Lefkoşa Milletvekili Zorlu Töre “Uluslararası güç ne demektir, Türkiye’nin etkin ve fiili garantisi niçin gereklidir”, CTP İskele Milletvekili Biray Hamzaoğulları “Toplu taşımacılık”, TDP Girne Milletvekili Zeki Çeler ise “Müzakere süreci ve referandum” konusunda güncel konuşma isteminde bulundu.

Meclis Genel Kurulu’nda ilk olarak sunuşlar bölümünde Veteriner Hizmetleri Yasa Tasarısı ile KKTC Merkez Bankası Teşkilat (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nın Genel Kurul’da ivedilikle görüşülmesi tezkerelerini de onayladı. 

Erhürman: Enerji alanında devlet politikası şart

Genel kurulda ilk sözü alan Tufan Erhürman, Meclis’in bu genel görüşmeyi bir fırsat olarak tanımlaması gerektiğini söyledi.

Tufan Erhürman, enerji alnında devlet politikası ortaya çıkarılması gerektiğini belirtti. Erhürman, tüm siyasi partiler, uzman sivil toplum örgütleri, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu ve sendikaların katılımıyla kurulacak bir teknik komitenin ülkenin kısa, orta ve uzun vadeli enerji politikasını ortaya çıkarabileceğini, hatta enerji yasası veya yasalarına yönelik taslak oluşturabileceğini kaydetti.

CTP’nin en çok desteklediği sistemin “senkron paralel” olduğunu, ikinci ihtimalin de “back to back” bağlantı sistemi olabileceğini ifade eden Erhürman, bu konularda gerekli detaylı teknik çalışmaların yapılması ve gerekli uluslararası izinlerin alınması gerekliliğine vurgu yaptı.

Tufan Erhürman, “Ancak tek yanlı elektrik üretimi ve satımına yani AKSA gibi bir duruma karşı olduklarını belirterek, bunun enterkonnetke olmadığını ve gerekli çözümü sağlamayacağını savundu.

Soyer: Çok dikkatli olunması lazım

CTP Gazimağusa Milletvekili Ferdi Sabit Soyer de, Tufan Erhürman’ın konuşmasına atıfta bulunarak, enerji konusunun çok dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi ve tartışılması gerektiğini ifade etti. Soyer, “senkron paralel” bağlantının temel sistem olduğunu vurguladı.

Soyer, elektrikte arz güvenliğinin önemine de işaret ederek, enerjinin hem arzında, hem de dağıtımında “senkron paralel”in önemine vurgu yaptı.

3. Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu döneminde ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’in “Kıbrıs konusunda anlaşılamazsa bile gaz ve enerji konularında olsun anlaşın” dediğini ve dönemin her iki liderinin de buna onay verdiğini hatırlatan Soyer, Kıbrıs’ta çözümü en fazla tetikleyen sebebin enerji ve enerji yolları olduğunu ifade etti.

Dinçyürek: Proje çok değerli

Kürsüye çıkan Bağımsız Milletvekili Hakan Dinçyürek, Türkiye’den kabloyla elektrik getirilmesi projesinin değerli olduğunu söyledi.

Dinçyürek, Türkiye ile imzalanan anlaşmanın genel hatlarıyla bir çerçeve anlaşması olduğunu, bu anlaşmada karşılıklı olarak niyetlerin ortaya konulduğunu, bunu da desteklediğini belirtti.

Dinçyürek, Türkiye’de enterkonnekte sistemin 2 ağdan oluştuğunu belirterek, Türkiye’ye 154 kilovattan bağlanılacağını söyledi.

Çakıcı: Atun’un tavsiyelerini anlamadım

TDP milletvekili Mehmet Çakıcı, milletvekillerinin Enerji Bakanına bazı tavsiyelerde bulunduğunu ancak bunun ne olduğunu anlayamadığını söyledi.

Bakan Atun’un “ülkedeki kimseyle görüşmeden, Türkiye’de kimsenin bilmediği bir toplantıya gittiğini” ve metine imza koyduğunu söyleyen Çakıcı, “Bu metinde gizlilikten başka bir şey yazmıyor” dedi.

Elektrik konusunda bir fizibilite çalışması yapılıp yapılmadığını, Kıb-Tek’in ne olacağını soran Çakıcı, “Ortada benim konuşabileceğim bir proje var mı? Neyi konuşacağımızı bilmiyorum” şeklinde konuştu.

Derya: Atun’u yakinen takip ediyorum

CTP milletvekili Doğuş Derya, Meclis kürsüsünden elektrik konusunda yaptığı konuşmada, bu konunun uzun zamandır tartışıldığına işaret ederek, kabloyla elektrik getirilmesiyle ilgili bilgi kirliliği olduğu, bu konuda “algı operasyonu” yapıldığını söyledi.

Elektrik Mühendisleri Odası’nın teknik raporunun, ekonomik olarak söz söyleyecek pozisyonda bir rapor olmadığını, zaten odanın da bunu kabul ettiğini söyleyen Derya, hala bu rapor üzerinden konuşmalar yapıldığını belirtti.

Derya, “Sayın Atun sizi yakinen takip ediyorum. Elektrikle ilgili oldukça kurnazca bir yöntem izliyorsunuz” ifadelerine yer verdi.

Denktaş: Kıb-Tek’e 25 milyon kaynak…

Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Serdar Denktaş, Meclis kürsüsünden elektrik konusunda açıklamalarda bulundu.

Denktaş, “devletin Kıb-Tek’e 25 milyon borcu var” açıklamalarının doğru olmadığını söyledi.

Kıb-Tek’e 2016 kaleminde 25 milyon TL kaynak ayrıldığını, gerekli ödemelerin bu kaynaktan yapıldığını belirten Denktaş, şu an bu kalemde 1.6 milyon TL olduğu bilgisini de verdi.

Kıbrıs konusunda da açıklamalarda bulunan Denktaş, çözüm olamazsa Kıbrıslı Türklerin hidrokarbonun dışında kalacağı ve kaybeden taraf olacağı yönünde söylemler olduğunu belirtti, buna katılmadığını kaydetti.

Denktaş, “Siz bu halkı çözüme mahkum görüyorsunuz, bizse görmüyoruz” dedi.

Denktaş, elektrikte tek hedefin daha ucuz, sürekli ve kaliteli elektik olduğunu söyledi.

Kıb-Tek yönetiminin elinde, “fakir fukaranın” kullandığı ilk yüzde 20’lik dilime de geriye kalan diğer dilimlerde de artışı öngören bir karar olduğunu söyleyen Denktaş, “Bu halk bunu kaldıramaz” dedi.

“Kıb-Tek bugünkü şekliyle devam edemez”

Kıb-Tek’in alışılagelmiş uygulamalarının değişmesi gerektiğini, Kıb-Tek’in bugünkü şekliyle devam edemeyeceğini ifade eden Denktaş, “Komite oluşsun önerisine sıcak bakıyoruz, kabloyla elektrik gelsin mi gelmesin mi değil, neden pahalıyız, elektrik nasıl ucuzlar, AKSA kalmalı mı, tazminatı ödenip sökülüp gönderilmeli mi? Bunları konuşmalıyız” ifadelerine yer verdi.

Atun: Elektrik Kurumu geleceğe taşınmalıdır

Atun, Meclis Genel Kurulu’nda elektrikle ilgili yapılan genel görüşmede kürsüye çıkarak gün boyu yapılan konuşmaları cevapladı.

Sunat Atun, bölgede sadece enerjide değil, gaz ve petrol alanında önemli denklemler kurulduğunu, Türkiye ile imzalanan anlaşmanın kapsamında elektrik, doğalgaz, petrol ve yenilebilir enerji olduğunu söyledi.

Sunat Atun, konuşmasının devamında Elektrik Kurumu’nun öneminden bahsetti.

“Elektrik Kurumu geleceğe taşınmalıdır” diyen Atun, kurumu kapatma gibi bir düşünceleri olmadığını kaydetti.

Elektik Kurumu’nun çözüm sürecinde daha da değerli hale geldiğini anlatan Atun, Kıb-Tek’in Kıbrıs Türk halkının iletim teşkilatı olarak devam etmesi gerektiğini ifade etti.

Kıb-Tek’in kitlere benzetilemeyeceğini dile getiren Atun, kurumun çözümden sonra da varlığını sürdürmesi gerektiğini söyledi.

Elektrik Mühendisleri Odası Raporu’ndan bahseden Atun, bu rapordan kesitler aktardı.

Şahali: Deneyim ve kapasitesinden yararlanılmalı

CTP Milletvekili Erkut Şahali, elektrik konusunda hem yasal altyapı hem de idari yapılanma eksikliği olduğunu anlattı.

Elektrik konusundaki işbirliğinin karşılıklı yararı gözetmesi gerektiğini söyleyen Şahali, yatırım maliyetleri ve teknik uyumluluk konularına da ağırlık verilmesini istedi.

Akansoy: Kıb-Tek’i tasfiye etme politikası yürütülüyor

Daha sonra söz alan CTP Milletvekili Asım Akansoy ise, UBP-DP hükümetinin Kıb-Tek’i tasfiye etmek üzerine kurulu bir politika yürüttüğünü iddia etti.

Konuşmaların ardından toplantı gruplar arası mutabakatla tamamlandı.Genel Kurul’un sonraki birleşimi 31 Ekim Pazartesi günü olacak.