SerapTuran EVRAN

Kıb-Tek Yönetimi ve El-Sen’in, Türkiye’den elektrik gelmesi konusunda olumsuz görüş belirtmelerine karşın, Lefkoşa’nın sanayi bölgesindeki esnaftan olumlu tepki geldi. Diyalog’a konuşan işletmeciler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu jestini memnuniyetle karşıladıklarını belirttiler.

 İşte görüşler:

Atai Kunter: Türkiye’nin jesti neden bizi tedirgin ediyor 

Ak-Mer Mermer isimli işletmenin sahibi olan Kunter Atai, Türkiye’den elektrik gelmesini olumlu bulduğunu, bu jestin bazı kesimleri neden rahatsız etiğine ise anlam veremediğini söyledi. Diyalog muhabirine konuşan Atai şunları söyledi: “Elektriğin gelip gelmeyeceği bence altyapıya bağlı. Bu su sistemi elektriğin de gelmesine müsait bir sistem ise gelmemesi için bir neden yok. Elektrik tabi ki gelsin, KKTC’ye, bu ne şekilde olursa olsun gelmesi lazım. Bir dönem santrallerimiz çökmüştü, Rum tarafından elektrik alır duruma gelmiştik. Eğer sürekli gidip gelen elektrikler bu memlekette aksi tesirler bırakacak ise bu elektrik enerjisi nerden isterse gelsin. Özellikle Anavatan Türkiye’nin böyle bir jestte bulunması bizi neden tedirgin ediyor ben bunu anlamıyorum. Zaten ülkede elektrik kesintilerinin yanında bir de gecikme zamlarımız var. Bu sorun, elektrik kesintisinden daha da büyük bir yıkım. Hele de biz sanayi bölgesinde elektrik kullananlar için.

“Elektrik kesilince tüm işlerimiz kalıyor”

Benim bir ara elektriğim kesildi, borcundan ötürü. O kadar çabaladığımız halde hiç kimse buna olumlu bakmadı; ne sendika, ne de kurum. Son taksitlendirme yöntemini seçtik de elektriğimizi öyle açabildik. Şimdi elektriğimizin taksitini ödemediğimiz takdirde elektriğimizi yeniden kesecekler. Bunun başlıca nedeni de gecikme zamlarını yüzde 200 - 300 maliyetle yansımasındadır. Bu da bizim belimizi büküyor. Çünkü elektriklerimiz kesilince tüm işlerimiz kalıyor.  Sanayi tipi olduğu için elektriğimiz, kesilince her şey duruyor, jeneratörleri de çalıştıramıyoruz.

“Gelecek elektriğin ne zararı olabilir? 

Eğer bir işi idare edemiyorsanız, o işi bırakacaksınız. Bugüne kadar demek ki elektrik kurumu iyi idare edilemedi ve bu durumlara geldik. Küçücük bir adayız, 40 senedir hakikaten çok büyük imkanlar sunuldu bizlere. Örneğin; Rum’un bırakmış olduğu mal varlıklarına sahip olduk. Eğer bunlar iyi kullanılmış olsaydı, burası 3 defa İsviçre olacaktı. Ama olamadık, aksine muhtaç bir duruma düştük. Yollarımız, belediye hizmetlerimiz, yönetimimiz malum. Bırakın da gelsin artık bir şeyler. Eğer elektrik enerjisi KKTC’ye gelir ise zararından çok faydasını göreceğiz.  

Mevcut durum sürdürülemez

Oteller yapıyoruz, turizme yönelik yatırımlar var, bunların hepsi elektrik isteyecek. Türkiye’den su da gelecek, bu suyun çalışması için de elektrik gerekecek. Türkiye’den elektrik almayalım da dönüp yeniden Rum’dan mı alalım. Getirebiliyorsa bence Türkiye getirsin, elektriği. 

Mevcut durumu aratmasınlar bize

Elektriğin Türkiye’den gelmesine karşı değilim ancak pahalı olacak ise tabi ki karşıyım. Buraya elektrik gelecek ve birkaç kişinin tekelinde olacak ise karşıyım. Devletin veya KKTC’nin tümüne yansıyacak bir elektrik sarfiyatı tabi ki kabul edilebilir bir şey. Ama eğer Türkiye’deki gibi özel kurumlar gelip de burada elektriği satacak ise o zaman ona karşıyım. Uzun lafın kısası, mevcut durumu aratmasınlar bize. 

“Arzum; KKTC kendi ayakları üzerinde dursun

Ben kurumlarımızın bir bir yok olmasını arzu etmiyorum. İstiyorum ki; KKTC kendi imkanları ile ayakları üzerinde dursun. Ama olmuyorsa da bir tedbir alınması gerektiğini düşünüyorum.  Ama elektrik olayına baştan karşı çıkmak bana göre yanlış. Oturup konuşulur, ne yapılabilir ona bakılır. Her şeye muhalif olunmamalı. Bardağın boş tarafına değil, dolu tarafına bakmak lazım. Ama ne yazık ki bizim ülkemizde durum tam tersi. İlk olarak bir karşı duruş sergileniyor. Son olarak da şunu belirtmek istiyorum; beni yönetenin benden akıllı olması gerekiyor.”

Bülent Çıraklı: Hayırlısı olsun

Kıbrıs’ta 1915 yılından bu yana lokum, çikolata ve kuruyemiş alanında üretim yapan Çıraklı’nın devamı olan Bülent Çıraklı Sanayi Ltd’nin sahibi Bülent Çıraklı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın enerji konusundaki açıklamalarını sevindirici bulduğunu , ülkenin ve Kıbrıs Türk halkının çıkarına olduğunu söyledi. Çıraklı açıklamasında şu ifadelere yer verdi, “Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarını çok uygun buldum. Zaten bundan 4-5 ay önce elektrik zamları olduğu dönem bana sorulmuştu; protestolar yapılacak mı, dükkanlar kapanacak mı diye? Ben de o zaman, elektrik kurumuna karşı yapılacak bir şey yok, otomatik olarak faturanı ödemediğin takdirde elektrikler kesilir demiştim.  Zira bugün elektrik fiyatlarının düşmesi mevcut kurumla (KIB-TEK) ile olmaz, özerk ya da özelleşmesi ile de olmaz. Bu sorunun ancak Türkiye’den elektrik getirilerek çözüleceğini de söylemiştim. Nitekim öyle olacak. Bence Türkiye’den elektrik gelirse fiyatlar da düşer, tabi ki 50 ya da 60 kuruşlarda olması söz konusu olamaz. Ama çok yüksek olacaksa elektrik getirmeye de gerek yok. Çünkü Teknecik elektrik santrali hem hatalı hem de insan sağlığına zararlı olan bir ünite. Elektrik kurumundan kendi kambur yapısal bozukluğunun dışında Teknecik Santrali zaten anında kapatılması gereken bir tesis, dolayısı ile böyle bir tesisin yaşaması, üzerine 2 milyon TL verip de filtreyi dahi takamayan bir yapının anında kapatılması gerekir.  Sayın Erdoğan’ın açıklaması yerinde. İnşallah; suyla birlikte elektrik de gelir gaz da. Kıbrıs’ın 40 yıldan bu yana yaşadığı sorun da giderilmiş olur.

“Daha ucuz, daha seri ve daha sağlıklı”

Çıraklı; Türkiye’den elektrik gelmesi durumunda; elektrikten daha ucuz daha seri ve daha sağlıklı bir verim alacaklarını da düşünüyor. Ayrıca, Türkiye’den elektrik gelmesi durumunda mevcut kurumda iş yapmayan insanların da ayıklanacağını, çalışan teknik elemanlara ise daha çok ihtiyaç olacağını belirten Çıraklı, “Zaten şu anda kalifiyeli elemanlar var, ama kalifiyeli elemanlara değer verilmediği için kendilerini değersiz gibi hissediyorlar. Bu da organizasyonun bozukluğundan kaynaklanıyor. Bugün bir KTHY’nin kapatılması en büyük ayıbımızdır, hatta politikacıların en büyük ayıbıdır. Maalesef koltuk menfaatleri için bizim ülkemizde durum hep böyle. Kurumlarımız hep bir yığılma ve şişirilme sonucu kapatılıyor.

Her zaman söylerim; politikacılar, halkın hizmetkarıdır, hiçbir zaman halkın efendileri değildirler. Bizim halkımız; iyi hizmeti hak ediyor. Çünkü Kıbrıs Türk halkı çok çile çekmiş bir halk. Ama maalesef halkımız gereken hizmeti alamıyor. İnşallah Türkiye’den gelecek olan elektrik hayırlı olur” ifadelerini kullandı. 

“Menfaat kavgası” 

Erdoğan’ın açıklamalarının ardından karşı duruş sergileyen KIB-TEK ile EL-SEN hakkında ise Çıraklı, “Karşı olabilirler, çünkü bir menfaat kavgaları var.  Doğru düzgün çalışamayan bir yönetimin sıkıntıya düşmesi bence çok normal.  Ama ne yazık ki, şu an ki mevcut elektrik sürdürülebilir değil. Zira biz sanayi tipi elektrik kullananların işi çok zor. Elektrikler kesildiği zaman, jeneratörü de kolay kolay devreye sokamıyoruz. Bugün bir jeneratör 10 bin Euro. Her bir fabrikanın önüne bakın bu para atılı bir şekilde duruyor. İçinde de 500 kilo mazotu ile elektrik arıza yaptığında 2 ya da 3 gün çalışacak. Dolayısı ile her bir müesseseye 10 bin Euro’luk masraf oluyor.  Bir de elektrik kesintilerinin bize zararı çok büyük.  Cihazlar arızalanıyor bir de jeneratör devreye girmez ise buzdolabının içindeki ürünler ziyan oluyor. Hepsi de zincirleme birbirine bağlı” dedi.

“Türkiye her zaman KKTC’ye destek olmuştur”

Çıraklı, Türkiye’den elektrik gelmesiyle birlikte ülkenin büyük bir dertten kurtulacağını belirterek şunları kaydetti: “Türkiye her zaman bütün altyapı da destek olmuştur. Bütün yollarımız, asfaltlarımız, kaldırımlarımız, su ve elektrik zaten Türkiye’nin görevi gibidir. Bu görevleri de fazlası ile yerine getireceğinden eminiz. Sayın Erdoğan’ın açıklamasından da memnunuz. Bunu daha önceki hükümetler de yapmalıydı.” 

Çelen İzci: Daha ucuz olacak ise neden gelmesin 

Sanayi Bölgesinde mobilya üzerine hizmet veren İzci Mobilya Yöneticisi Çelen İzci Samancıoğlu da Türkiye’den elektrik gelmesi konusunda iyimser. Ancak tek bir şartı var; o da gelecek olan elektriğin daha ucuz olması.  İzci “Şu an için kullandığımız elektrik fiyatı çok yüksek, eğer daha ucuz olacak ise gelmesini istiyoruz.  Bir de ülkemizde düzensiz bir yapı var, eğer elektrik akışı daha düzenli olacak ise tabi ki gelmesini isteriz. Son zamanlara göre bir düzelme var ama yine de tedirginiz. Bence Türkiye’den elektrik gelmesinin asla bir zararı olmaz, aksine rekabet ortamı doğar. Rekabet de her zaman için kalite demektir. Bir de şu var tabi; Türkiye’den elektrik gelmesi durumunda, elektriğin tamamen özelleştirilmesine karşıyım. Bence yarı devlet yarı özel olmalı” dedi.