Hüseyin ÇİÇEK
Gazimağusa’nın tarihi suriçi çarşısında çok uzun yıllar dükkan işleten vatandaşlar, pandemiden bu yana yaşananları, eskisiyle kıyaslayarak Diyalog’a anlattı. “Turist yok, güneyden gelen de yok” diyen esnaf, kısıtlamaların etkisiyle yerli halkın da çarşıdan uzaklaştığına dikkat çekti.
İşlerin dibe vurması nedeniyle çok sayıda dükkanın kapandığını belirten Gazimağusa esnafı “bu şekilde devam ederse bizler de kepenk indireceğiz” diyerek, yetkililerin acil önlem almasını istedi. Turizmin önemine dikkat çeken esnaf, turist gelmediği sürece işlerin düzelmeyeceğini kaydetti.
*****
Ne dediler…?
Jale Alkaş
“Çarşının en eski esnafı benim; tam 50 yıldır buradayım. İlk başlarda satışlarımız çok iyiydi, özellikle 1974 yılından sonra gerek yerli halk gerek turistler buraya akın ediyordu. Hiç durmadan çalışıyorduk, gün içerisinde yemek yemeye dahi fırsat bulamıyorduk. Ancak, işler daha sonra düşmeye başladı, özellikle son 2 yıldır pandemi nedeniyle işlerimiz sıfır noktasına geldi. Daha önce hiç böylesi bir dönem yaşamamıştık, turistler sabah 9’dan itibaren dolmaya başlardı şimdi ise günde belki bir ya da 2 yerli geliyor. Böyle giderse esnaf ayakta kalamaz. Acil önlem alınması gerekiyor. Zaten birçok kişi iş yerini kapattı, ayakta kalmaya çalışanlar da böyle giderse kapısına kilit vuracak. Bu nedenle en azından güneyden turist gelmesi için sınır kapılarıyla ilgili adım atılmalıdır. Yetkililer bu konuda gerekli girişimi yapmalıdır.”
Caner Ağdaç
“Ben 1978 yılından beri burada esnafım, eskiden satışlarımız çok iyiydi; çarşı her saat kalabalıktı, cıvıl cıvıldı, çok sayıda turist geliyordu. 5 dakika boş zamanımız olmuyordu ancak pandemi sonrası çarşı tamamen bitti. Kapıların kapanması turistin gelmemesi satışlarımızı durdurdu, 2001 devalüasyonunda da buna benzer bir durum yaşanmıştı, onun dışında asla bu duruma düşmemiştik yani hiç böylesi olmamıştı. Kapılar açılır, turistler gelmeye başlarsa çarşı da düzelir, turist olmazsa çarşıda ne satış olur ne de canlanma. Yetkililer bu gerçekleri göz önünde bulundurarak önlemler almalıdır. Kapanmayla veya kısıtlamayla bir yere varılmaz. Güneyden gelişlerle ilgili acil bir çözüm bulunmalıdır. Aksi takdirde esnafın dayanacak gücü kalmamıştır.”
Ferdiye Özkanı
“Çarşının en eski esnaflarındanım, 1976 yılından beri buradayım. Eskiden burası cıvıl cıvıldı, satışlarımız çok ama çok iyiydi, kum gibi turist vardı. Müşterilere neredeyse yetişemiyorduk ancak pandemi sonrası satışlar sıfırlandı. Bizim satışlarımız tamamen turiste bağlıdır, turist olmazsa satış da yapamıyoruz. Şu an hiç siftah yapmadan eve geri dönüyoruz, eskiden hava karardıktan sonra dahi çalışırken, şimdi bazı günler dükkanı bile açmıyoruz. Hiç böyle olmamıştı, buna benzer bir düşüşü çarşının trafiğe kapandığı 1999 ya da 2000 yılı, tam hatırlamıyorum, o dönemde yaşamıştık. Çarşının düzelmesi için yerli halkı buraya çekebilecek formüller gerekir, sadece turiste bağlı kalırsa şu an yaşadığımız zorlu günleri ileride de görebiliriz. Yerli halkın buraya çekilmesi gerekir, herhangi bir resmi dairenin buraya getirilmesi, pazar yeri kurulması gibi açılımlarla çarşı canlandırılabilir. Bir de şunu söylemek istiyorum, biz her ay düzenli olarak vergimizi veriyoruz, ancak bu zorlu dönemde devletten sadece 2 defa, toplamda 2 bin 500 TL yardım alabildik, hükümetimiz artık bize destek versin.”
Hasan Özbil
“Uzun süredir çarşıda kafeterya çalıştırıyorum, ilk zamanlar özellikle çok fazla turist geliyordu, satışlarımız çok iyiydi. Neredeyse boş tek bir tane masa bile olmazdı, misafirlerimize yetişemezdik, dinlenmeye hatta yemek yemeye bile fırsat bulamazdık. Ancak pandemi sonrası tükendik, dayanacak gücümüz kalmadı, devlet destek vermiyor. Desteği boş verin, borçlarımızın fazlalığı nedeniyle banka bize kredi bile vermiyor, perişan hale geldik, dükkanlar birer birer kapanıyor, devlet bir şey yapmazsa bu tarihi çarşı tarihe karışacak.
Esnafın tarihe karışmaması için turizmin bir an önce canlandırılması gerekiyor. Mesela bayramda iç turizm açılabilirdi ancak adım atılmadı. Türkiye mesela turizmi kapatmadı, sektörün çarkını döndürmesi için tedbir aldı. Ancak biz ülkeye en çok gelir getiren sektörü kapattık, bitirdik. Bari yaz dönemi için açılım yapsınlar ki gelen turistler esnafın işlerini canlandırsın. Ayrıca sınır kapılarıyla ilgili de acil bir çözüm üretilmelidir. Güneyden gelen turistler esnafı ayakta tutan etkenlerden biriydi, bu nedenle yöneticilerimiz bu konuda girişim yapmalıdır.”
