Kıbrıs Türk tarafı, müzakere masasında “kurucu devlet”, müzakere masası dışında ise “eyalet” kavramının kullanılmasından rahatsızlık duyuyor.

Son zamanlarda Rum yetkililer ve Rum basını “kurucu devlet” yerine yaygın bir şekilde “federal eyaletler” ifadesi kullanıyor olsa da; hem görüşmelerin zeminini oluşturan Ortak Deklarasyon metninde, hem de müzakere sürecinde ortaya çıkan uzlaşı kağıtlarında kullanılan kavramın, “federal eyalet” değil “kurucu devlet” olduğu belirtildi.

Yoğunlaştırılmış müzakerelerde de, iki eşit kurucu devletin kendi aralarında ve federal hükümetle yapacağı işbirliği anlaşmalarının ele alındığı kaydedildi.

Müzakere sürecini yakından takip eden diplomatik kaynaklara göre, iki kurucu devletin kendi aralarında ve federal hükümetle yapacağı anlaşmaların hangi konularda olacağı hakkında müzakereciler yoğun mesai harcarken; müzakerecilerin yürüttüğü çalışmada ortaya çıkan sonuç da liderler tarafından ele alınarak konuya son şekli verilecek.

Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, 13 Haziran’da Kıbrıs Akademik Diyalog’un düzenlediği “Federal Kıbrıs’ta Yaşam” başlıklı toplantıda yaptığı konuşmada bu konularla ilgili görüşünü ifade ederken şöyle demişti:

“Yapmaya çalıştığımız şey ne üniter devlet ne de konfederasyondur. Hedefimiz 11 Şubat 2014 Ortak Deklarasyonu’nda öngörüldüğü çerçevede iki bölgeli, iki toplumlu, siyasal eşitliğe dayalı bir federasyonu başarmaktır. Birleşik Kıbrıs’ta federasyon eşit statüde iki kurucu devlete, tek uluslararası hukuk kişiliğine ve Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerden eşit olarak neşet edecek olan tek egemenliğe sahip olacaktır.

Federalizmde yetki sadece merkezi hükümette yoğunlaşmamaktadır. Yetkiler, federal hükümet ve kurucu devletler arasında bölünür ve aralarında hiçbir hiyerarşi yoktur. Federal hükümetin gerektiği gibi çalışabilmesi için federasyonun tüm organları arasında tam bir işbirliğine ihtiyaç vardır.”

11 Şubat Ortak Deklarasyonu ne diyor?

Yürütülen müzakerelerin çerçevesini oluşturan 11 Şubat 2014 Ortak Deklarasyon metninin 3’üncü maddesinde, federal hükümetle kurucu devletler arasındaki ilişkinin yetki tecavüzüne imkan vermeyecek eşitlik temelinde olacağı, tartışmaya yer bırakmayacak açıklıktaki ifadelerle yer alıyor.