Döviz kurunda yaşanan yüksek artışın getirdiği sıkıntılara işaret eden ekonomik örgütler, halkın, üretici, sanayici ve esnafın rahatlatılması için atılması gereken adımlar olduğunu belirtti. Bazı öneriler sunan örgütler, gümrükler ve döviz bazlı harçların belirli bir süre sabit bir kur üzerinden alınması,
süt bedeli gibi ödemelerin devlet tarafından döviz bazında yapılması, devletin bir an önce ülkede ilaç sanayisinin gelişmesi için harekete geçmesi, dövizin etkisinin ortadan kaldırılması için ya tüm işlemlerin Türk Lirası üzerinden yapılması ya da Sterlin, Euro gibi bir para birimine geçilmesi gerektiğini ifade etti.
Deniz: Harçlar sabit kur üzerinden alınmalı
Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) Başkanı Turgay Deniz, hükümetin veya KKTC Merkez Bankası’nın kura müdahale etmesinin söz konusu olmadığını, ancak ekonomi adına yapılabilecek sınırlı hamleler olduğunu belirtti.
Örneğin gümrükler ve döviz bazlı harçların belirli bir süre sabit bir kur üzerinden alınmasının, piyasada fiyatların yükselmesini frenleyebileceğini söyleyen Deniz, gerek mal sahiplerinin tahsilat yapabilmesi gerek kiracıların kiraları ödeyebilmesi için kiralarda da belirli bir süre kur sabitlemesi yapılması gerektiğini anlattı.
Kamacıoğlu: Yerli üretim benimsenmeli
Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu ise, kurun oldukça hareketli olduğu günlerde herkesin sakin olması, çok gerekmedikçe para birimleri arasında dönüş yapılmaması gerektiğini söyledi.
“Yerli üretimin daha fazla benimsenmesi gerekir” diyen Kamacıoğlu, yerli üreticinin yaşadığı sıkıntıları aşabilmesi için Sanayi Odası olarak üreticinin yanında olduklarını söyledi.
Tolun: Acenteler zorlanıyor
Kıbrıs Türk Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Orhan Tolun Tolun da, acentelerin kurdaki belirsizlikle başa çıkmakta zorlandığını dile getirdi.
Tolun ayrıca, normal şartlar altında yerli para birimi döviz karşısında değer kaybettiğinde yurt dışından gelen turist sayısında artış beklendiğini ancak şu an durumun böyle olmadığını dile getirdi. Bunda uçak fiyatlarının yükselmesi yanında artık Ercan Havalimanı’nda Covid testi yapılmamasının da payı olduğunu kaydeden Orhan Tolun, bulunduğu ülkede mali külfete girerek test yaptırmayı çoğu turistin tercih etmediğini anlattı.
Tolun, hem havalimanında yığılma yaşanmadan test yapılabilmesi için gerekli sistemin oluşturulması, hem de turistler için test süre aralığının açılması gerektiğini belirtti.
Naimoğulları: Ödemeler döviz bazında yapılmalı
Kıbrıs Türk Hayvancılar Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları, üretimle ilgili tüm sektörlerin bitmiş durumda olduğunu söyledi.
“Tüm girdi maliyetlerimiz dövize endeksli ama ürettiğimiz sütü Türk Lirası ile satıyoruz” diyen Naimoğlulları, vatandaşın alım gücü düştüğü için hayvan satışı da yapılamadığını belirtti.
“Bundan 15 gün önce 150 TL olan bir torba yem bugün 250 TL’ye yükseldi” diyen Naimoğulları, süt bedeli gibi ödemelerin devlet tarafından döviz bazında yapılması gerektiğini ifade etti.
Naimoğulları ayrıca halkın alım gücünü belirli bir düzeyde tutabilmek için döviz kurunun bir an önce sabitlenmesi gerektiğini belirtti.
Öksüz: İlaç yok
Kıbrıs Türk Eczacılar Birliği Başkanı Umut Öksüz de piyasada ciddi şekilde ilaç eksikliği yaşandığını anlattı.
Ülkeye ilaçların yüzde 70’inin Türkiye’den, yüzde 30’unun yurt dışından geldiğini bildiren Öksüz, Türkiye’de yapılan ilaç üretimi için mevcut kurdan bağımsız olarak yıllık Euro kuru belirlendiğini ve bu yıl için belirlenen kurun 4,57 TL olduğunu kaydetti.
Kurda yaşanan değişikliğin yurt dışından hammadde alıp ilaç üreten firmaları ciddi zarara soktuğunu ifade eden Öksüz, sadece ilaç fiyatlarına zam yapılmadığını, ayrıca ilaç üretiminde kısıtlamaya da gidildiğini belirtti. Umut Öksüz bu nedenle, piyasada çok sayıda ilacın eksikliğinin yaşandığını dile getirdi.
Kanber: Esnafı iflasa doğru götürüyor
Kıbrıs Türk Esnaf Zanaatkârlar Odası Başkanı Mahmut Kanber ise döviz artışının bir süredir devam ettiğine işaret ederek, mevcut durumun esnaf ve zanaatkârı iflasa doğru götürdüğünü söyledi.
Esnaf ve zanaatkârın giderlerinin döviz, gelirlerin Türk Lirası üzerinden olduğunu belirten Kanber, dövizin etkisinin ortadan kaldırılması için ya tüm işlemlerin Türk Lirası üzerinden yapılması ya da Sterlin, Euro gibi bir para birimine geçilmesi gerektiğini ifade etti.
