Ömer KADİROĞLU

   Kuzey Kıbrıs’ta turizmin dibe vurması, binlerce üniversite öğrencisinin de ülkeyi terk etmesi, tüm bölgelerde olduğu gibi Girne’deki esnafı da iflas noktasına getirdi. Diyalog’a konuşan işyeri sahipleri, dükkan kirasını ve elektrik faturalarını ödemekte zorlandıklarını belirterek “dayanacak gücümüz kalmadı. Yıl sonuna kadar ayakta kalamayız” dedi.
    Yaşanan sorunları görüşüp, çare bulmak amacıyla dün bir toplantı düzenleyen Girne esnafı, Başbakan Ersin Tatar ve bakanlardan acil yardım talebinde bulundu. Başbakan Tatar, eleştirilere rağmen 1 Temmuz’da açılım sürecini başlattıklarını, bu adımı esnaf, turizmci ve diğer kesimleri düşünerek attıklarını söyledi.
   Pia Bella Otel'de gerçekleştirilen toplantıya Başbakan Ersin Tatar’ın yanı sıra Maliye Bakanı Olgun Amcaoğlu, Turizm Bakanı Kutlu Evren katıldı.

Ne dediler?..

Başbakan Tatar: Bizi katil ilan ettiler
“Biz ‘1 Temmuz’da açılacağız dedik’ karşımızdakiler de ‘sakın’ diyerek Başbakanlığın önüne geldiler ve bizi katil ilan ettiler. O günden bu yana bu ülkeye 50 binden fazla insan geldi.
Gelen bazı kişilerde Corona’ya rastlandı ancak hiç ağır bir vaka yaşanmadı. 
Hükümeti ve bizleri bu bağlamda kutlamanız gerekir. Biz esnafı, turizmcileri, okullarımızı ve diğer tüm alanlarda hizmet veren esnafımızı düşünerek hareket ettik. Dünyaya kapanamayacağımız düşüncesi ile çalıştık. ‘Maskeli, mesafeli yaşam’ dedik ve açılımlar yaptık. 
Esnafın sıkıntılarını biliyoruz ve o yönde çalışmalarımız sürüyor. Esnaf kredileri ile ilgili çalışmalarımız Merkez Bankası ile sürüyor. 
Esnafı ve piyasayı rahatlatmak, kredi sağlamak için elimizden geleni yapacağız. 
Diğer yandan öğrenciyi ve turisti bu ülkeye getirmeyi hedefliyoruz.”

Bakan Amcaoğlu: Sorunları çözmek için çalışıyoruz
“Esnafın tamamına yakını turist ile işlerini yürütüyor. Ülkeye turist ve öğrencinin yeniden gelmesi için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Esnafın talep, istek ve sıkıntıları bizler için önemlidir. Maliye Bakanlığı, elindeki imkânlar doğrultusunda yaşanan sıkıntıları aşabilmeniz için çalışıyor. Kiralarla ilgili yasa gücünde kararnamelerle şekillendirmeler olmuştur. Kira stopajlarında dövizdeki 
yüzde 10 oranını yüzde 13’e, TL’deki yüzde 10 oranını da yüzde 8’e çektik.”

Mehmet Bulanık (Esnaf)
“Eskiye göre işlerimizde yüzde 40’lık bir düşüş olmuştur. Kendi imkânlarımızla toparlanmaya çalışıyoruz. Muhtemelen sene sonuna kadar yaraları saracağız. İşlerimizi eski haline getirebilmek 
ancak 2021 yılında mümkün olabilir. Girne esnafının en büyük sorunu siftah edemeden dükkânlarını kapatmalarıdır.
 Girne çarşısında turist ve öğrencilerin olmamasından dolayı boşluk vardır. Şu anda PCR testi ile adaya giriliyor ve bunun biraz daha esnetilmesi gerekiyor. Özellikle Türkiye’den gelen öğrencilerin buraya kolayca getirilmesini sağlamak gerekiyor. Devlet, esnaf için faizleri yüzde 12’den yüzde 9’a indirmiştir. Bu güzel bir çalışma ancak bunu isterken esnaftan beklenen kriterler bizi zora sokuyor. Bu konuda da biraz esneklik gösterilmelidir.  Esnaf yaşarsa devlet yaşar. Bu konuyu bir an önce gözden geçirmeleri gerekiyor.”

Mevlüt Avcı (Esnaf)
“Esnafın kira, elektrik gibi birçok gideri var. Kiraların dövizle ödenmesi edeniyle esnafın sorunları daha da büyüyor. Esnaf kredilerini ihtiyacı olmayanlar alıyor. Esnaf kredi alırken 2 veya 3 kefil isteniyor. Artık dayanacak gücüm kalmadığı için dükkânımı kapatıyorum. Şu an öyle bir noktaya geldik ki gelirler giderlerin yarısını bile karşılamıyor.”

Mehmet Şahoğluları (Esnaf)
“Esnafın şu andaki en büyük sıkıntısı Covid-19 nedeniyle yaşanan turist ve öğrenci kaybıdır. Öğrenci ve turistin adada olmaması nedeniyle ülke genelindeki tüm esnaf yüzde 40 gibi bir iş kaybı yaşadı. Ülke ekonomisi öğrenci ve turist üzerinde kurulu bir sistemdedir ve bu kaostan kısa sürede kurtulmamızı ümit ediyorum. Devletten düşük faizli esnaf kredisi imkanı sağlamalarını bekliyoruz.”

Timur Şen (Esnaf) 
“Şu anda en büyük sıkıntı müşteri olmayışıdır. Özellikle Girne’de müşteri yok denecek kadar azdır. Lefkoşa ve Mağusa dükkânlarımızdaki kazancımızla işimizi döndürmeye çalışıyoruz. Pandemi sürecinde Girne bölgesinde yüzde 60, diğer bölgelerde de yüzde 25’lik bir iş kaybı yaşıyoruz. Öğrenci ve turistlerin yanı sıra özellikle bu aylarda İngiltere’de yaşayan Kıbrıslılar geliyordu ve tüm bunları pandemi nedeniyle kaybettik. Esnafı ayakta tutabilmek adına uygun krediler olmalıdır. Esnafın birçoğu kredi şartlarını yerine getiremediği için kapatmak zorunda kalıyor. Kredi alımlarındaki engeller kaldırılmalı ve esnafa destek olunmalıdır. Çok hassas bir dönemdeyiz ve devlet yetkililerinden esnafı yaşatacak çalışmalar bekliyoruz.”

Can Doratmış (Esnaf)
“Girne esnafının en büyük sıkıntısı turistlerin olmamasıdır. Bu nedenle ekonomik sıkıntılar başlamıştır. Esnaf olarak 2020 yılı bizim için bitmiştir. Pandemi sürecinde yüzde 85 iş kaybı yaşadık. Mart ve Ağustos ayları arası bizim için en güzel aylardı. Bu aylarda yurt dışından çok turist geliyordu ancak bu yıl pandemi nedeniyle kimse gelemedi. 
Dövizle ödediğimiz kiralarla ilgili kur sabitleme çalışması ve kredilerin iyileştirilmesi konusunda devletten beklentilerimiz var. Bu konuda önlem alınmazsa iki ay sonra içinden çıkılamaz bir hale geleceğiz. Hükümetten kararlı ve net bir çalışma bekliyoruz.”