Çiğdem AYDIN
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin Genel Sağlık Sistemi Yasası’nda değişikliğe giderek, Kıbrıslı Türklerin sistemden yararlanmasının önünün tıkanması davalık oldu.
TÜRK-SEN, Rum Yönetimi’ni dava etti.
Rum Yüksek Mahkemesi’ne taşınan davanın ilk duruşmasının 3 Aralık tarihinde görüleceği belirtilirken, hukuk mücadelesi başlatan TÜRK-SEN Dış İlişkiler Sorumlusu Asım Ebeoğlu, Genel Sağlık Sistemi Yasası’nda yapılan değişiklikle emeklilerin, dulların, öğrencilerin mağdur edildiğini ifade etti.
Diyalog’a konuşan Ebeoğlu, maaşlardan kesinti yapılmasına rağmen mağdur edilen kişilerin haklarını korumak için dava açtıklarını söyledi. Ebeoğlu, ödemeleri reddeden Rum Yönetiminin insanların yıllarca yatırdığı paraları da vermekten kaçındığını ifade etti.
İnsanların haklarını hiçe saydılar
Rum yönetimi, bir süre önce GESİ olarak bilinen yaparak, çalışma hayatı boyunca Güney Kıbrıs’taki sosyal sigorta fonuna yatırım yapıp emekli olmuş olan ancak KKTC’de yaşayan Kıbrıslı Türkleri sistem dışı bıraktı.
Maaşlarından sağlık kesintisi yapılmasına rağmen Güney Kıbrıs’ta yaşamadıkları bahane edilerek sağlık hizmeti alamayan emeklilerin yanı sıra dulluk maaşı alanlar da mağdur oldu.
Eşini kaybetmiş olan kişilere ödemesi gereken dulluk maaşı da KKTC yaşadıkları gerekçesiyle kesildi.
Daha da ileri giden Rum Yönetimi, Kıbrıs Cumhuriyeti pasaportuna sahip olan Kıbrıslı Türk gençlerin yurt dışında okumasından ötürü verdiği bursları da sırf Güney Kıbrıs’ta yaşamadıkları için kesme yoluna gitti.
Güney Kıbrıs’taki SEK sendikası ile Güney’deki Kıbrıslı Türklerin haklarının araması noktasında birlikte çalışan TÜRK-SEN’e bu sorunlar aktarılırken, Dış İlişkiler Sorumlusu Asım Ebeoğlu harekete geçti.
Ebeoğlu, Lefkoşa Mahkemesine başvurarak dava açtı.
Almasını biliyor vermesini bilmiyor
Ebeoğlu, “Bu durum insan haklarına aykırıdır. Bir kişiden bir ayda 24,98 euro sağlık fonu için kesinti yapılıyor. Şu ana kadar bir kişiden 194,24 euro sağlık hizmeti için kesinti yapıldı fakat hizmet verilmedi.
2020 yılı Mart ayında bu rakam iki katına çıkarılacak. Diyalog yolunu denedik ama başarılı olamadık. O nedenle mahkemeye başvurduk. Bu çerçevede ilk duruşma 3 Aralık 2019’da gerçekleşecek” dedi.
İlaçların da alınmasının önüne geçildi
Ebeoğlu, yaşanılan haksızlık sonrasında karşılaştıkları tutumu da şu sözlerle aktardı:
“Güney Kıbrıs “GESİ” diye bir uygulama hayata geçirdi. Türkçe anlamı Genel Sağlık Sigortası. Bu kapsamda İngiliz Üslerinde çalışan emekli olan veya Güney’de bir kurumdan emekli olan kişiler sağlık sistemine dahil edilmedi. Nedeni ise Kuzey Kıbrıs’ta yaşıyor olmamız. Bize diyor ki, “eğer adanın Kuzeyinde “işgal bölgesi”nde yaşıyorsanız GESİ sistemine dahil değilsiniz. Oradaki ikametinizi Güney’e alacaksınız, burada yaşayacaksınız ki sağlık sisteminden hizmet alabilesiniz. Biz de diyoruz ki, ‘bizden emekli olmadan Sosyal Sigortalara sağlık fonu adı altında 35-40 yıl kesinti yaptınız, o zaman verin paramızı’.
Onlar da yasa gereği veremeyeceklerini söylüyorlar. Ödediğimiz paralar da kendilerine kalıyor. Öte yandan ilaçlar da yine bu GESİ sitemi içerisinde. Bu nedenle ilaç da alınamayacak.”
5 bin Kıbrıslı Türk’ün hakkı gasp edildi
Asım Ebeoğlu, 5 binin üzerinde Kıbrıslı Türkün bu uygulamadan etkilendiğini anlattı. Ebeoğlu şöyle devam etti:
“2015 verilerine göre yaklaşık 3 binin üzerinde Kıbrıslı Türk bu yasadan etkileniyor şu andaki rakamlar muhtemelen 5 binin üzerindedir. Sağlık Bakanlığı’na GESİ’ye ve sigortalara ‘madem yararlanamayacağız, kesinti yapmayın’ diye dilekçe yaptık, yasal olarak kesintinin yapılacağına dair cevap aldık.”
Dulluk ödenekleri de kesildi
Asım Ebeoğlu, Rum yönetiminin dulluk maaşını da aynı mantıkla kestiğini söyledi. Ebeoğlu, şunları ifade etti:
“Bir diğer insan hakkı ihlali ise evlenme belgeleri üzerinden yapılıyor. Sosyal Sigortalarda bazı evlilikleri kabul etmiyorlar. Mesela 1974 yılından sonra evlenenler ileride veya şu anda dul ise kesinlikle eşinin maaşını alamayacak. Emekli çıkanların hanımları veya kocaları artık dulluk maaşı alamayacak. Bundan böyle vefat eden bir kişinin herhangi bir ödeneği veya hakkından çocukları veya eşleri faydalanamayacak. Bu durumda olan kayıtlı 3 binin üzerinde Kıbrıslı Türk vardır.”
Sağlık sisteminde atılan bu adımları eğitimin izlediğini belirten Ebeoğlu, “Rum Yönetimi Güney Kıbrıs’ta yaşamayan Kıbrıslı Türk öğrencilerin burslarını da kesti” dedi.
