Özlem ÇİMENDAL

   Kuzey Kıbrıs’ta Geçitköy Barajı haricinde toplam 17 gölet var. Ama bunların 8  tanesi bakımsızlıktan kurumuş, su tutmaz duruma gelmiş. Diğer 9 gölet veya barajda ise bugün itibarıyla sadece 2 milyon metreküp su bulunuyor. Bunların içinde en yüksek doluluk yüzde 54 kapasiteyle Gönendere Barajı. 
   Kuzey Kıbrıs’ın tek umudu olan Anamur suyunun Geçitköy Barajına aktardığı yıllık miktar ise 75 milyon metreküp.
   Adanın güneyinde ise 18 tane baraj bulunuyor. Barajlarda toplam doluluk şu an itibarıyla 139 milyon 234 bin metreküp. Güney Kıbrıs Su İşleri müdürlüğünün internet sayfasında yer alan bilgiye göre barajlarda ortalama doluluk oranı yüzde 47.9 seviyesinde. Bir önceki yılın aynı döneminde doluluk oranı yüzde 69 olarak saptanmıştı.
   Güney Kıbrıs’ta en büyük baraj olan Kouris’te şu an itibarıyla 47 milyon 910 bin metreküp su bulunuyor. 

Kuzeyin durumu çok kötü
Kuzeyde bu yıl yeterli yağmur yağmamasından dolayı göletler su tutmadı.
Su İşleri Dairesi’nin yayımlandığı Mart 2023- Ocak 2024 gölet ölçüm listesine göre;
2024 Ocak ayı itibariyle 6 gölet kurudu, 2 tanesi ise su tutmadı. 
Verilere göre; Gönyeli Göleti, 2023 yılının Mart ayında yüzde 47 doluluk oranına sahipken, Ocak ayı verilerine göre kurudu.
Yılmazköy Polatdere göleti 2023 yılı Mart ayında yüzde 43.60’lık doluluk oranına sahipken, Ocak’ta kuruyan göller arasında yer aldı.
 Yine Dağyolu Üçparmakdere Göleti, 2023 yılı Mart ayında yüzde 10.65’lik bir doluluk oranına sahipti ancak Ocak’ta kurudu.  
Benzer tablo Kanlıköy Göleti verileri içinde geçerli oldu. 2023 Mart ayında kapasitesinin sadece yüzde 38.23’lük kısmı dolan gölet, Kasım 2023 ve Ocak 2024 aylarında kuruyan göletler listesinde yerini aldı.
Kuraklıktan en çok etkilenen göletler ise Hamitköy Baştanlıkdere Göleti ve Haspolat Göleti oldu.
Hamitköy Baştanlıkdere Göleti, Mart 2023 tarihinden beri sıfır doluluk gösterirken Haspolat Göleti ise Mart 2023’te sadece yüzde 13.60 doluluk gösterdi. Gölet sonraki aylarda kuru olarak kayıt altına alındı.

Kuruyan ve su tutmayan gölteler 
Yılmazköy Polatdere: Kuru
Hamitköy Baştanlıkdere: Kuru
Mersinlik Azganlı Dere: Ölçülemez
Dağyolu Üçparmakdere: Kuru 
Gönyeli: Kuru
Kanlıköy: Kuru
Haspolat: Kuru 
Akdeniz: Ölçülemez.

Düşüş yaşandı
Dairenin verilerinden elde edilen bilgiye göre; ülkedeki 17 göletin genel doluluk oranlarında bu yıl önemli düşüş yaşandı.
17 gölet için 2023 yılı Mart ayı genel doluluk oranı yüzde 31.38 iken, bu rakam Ocak 2024 tarihinde yüzde 13.19’a düştü.

Ocak 2024 itibarı ile KKTC’de bulunan 17 gölet ve barajın doluluk oranı 
Arapköy Uzundere: 231 bin 500 metreküp / %52.12
Arapköy Ayanidere: 282 bin 221 metreküp / %46.35
Beşparmak Alagadi: 163 bin 440 metreküp / %21.10
Değirmenlik Çataldere: 115 bin 742 metreküp / %38.99
Serdarlı Ağıllıdere: 165 bin 415 metreküp / %42.21
Geçitkale Eğridere: 330 bin 678 metreküp / % 24.32
Ergazi Sayadere: 201 bin 730 metreküp / %49.81
Gemikonağı Madendere: 167 bin 958 metreküp / % 4.08
Gönendere: 510 bin 490 metreküp / %54.38
Genel Toplam: 2 milyon 169 bin 174 metreküp / %14.76 

Güney Kıbrıs’ta son durum
Güney Kıbrıs’taki barajların son durumu ise şöyle:
Kouris: 47 milyon 910 bin (% 41.7)
Kalavasos: 5 milyon 142 bin (%30.1)
Lefkara: 8 milyon 697 bin (%62.8)
Dipatamos: 6 milyon 765 bin (%43.6)
Germasoyeia: 6 milyon 744 bin (%43.6)
Arminou: 2 milyon 36 bin (%47.3)
Polemidia: Bir milyon 356 bin (%39.9)
Achna: 3 milyon 806 bin (%56)
Asprokremmos: 29 milyon 645 bin (%56.6)
Kannaviou: 9 milyon 623 bin (56.1)
Mavrokolympos: Bir milyon 218 bin (%55.9)
Evretou: 13 milyon 145 bin (%54.8)
Argaka: 298 bin (%30.1)
Pomos: 700 bin (%81.4)
Agia Marina: 197 bin (%66.1)
Vyzakia: 696 bin (%41.2)
Xyliatos: 893 bin (%62.4)
Kalopanagiotis: 363 bin (%100)

Foto: baraj