Nezire GÜRKAN

   Kıbrıs sorununun kilit konularından mülkiyet sorununa “iç hukuk” oluşturmak amacıyla özel bir yasayla 2005’te kurulan ve üyelerinin atanmasıyla 2006’dan beri mahkeme gibi çalışan Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK), yaklaşık 11 yıldan beri aktif olarak karar üretiyor. Avrupa Konseyi’nin ve Türkiye’nin destek ve önerileriyle kurulan TMK, Kuzey’de kalan Rum mallarına başvuru halinde tazminat, takas veya iadeyle çözüm için çalışıyor. 

   Yasa uyarınca 2’si yabancı, toplam 7 üyeden oluşan Komisyon, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından “iç hukuk” olarak kabul ediliyor, buraya başvurmadan yapılan talepler geri çevriliyor. “Demopoulos” davası olarak tarihe geçen AİHM’in 1 Mart 2010 tarihli kararında; Taşınmaz Mal Komisyonu’nun kuruluşunu düzenleyen 67/2005 sayılı yasaya atıf yapılarak “etkin bir hukuki çare sunduğu” saptamasına yer verilmiş ve başvuran Rumların şikâyetleri “iç hukuk yolu tüketilmediğinden” reddedilmişti.

Demopoulos ile patlama yaşandı

   TMK’nın kuruluşundan itibaren yapılan başvurular, bu kararın tarihi niteliğine de gösterge aslında. Örneğin, Komisyon’un çalışmaya başladığı 2006’da 100 başvuru yapılırken, bu rakam 2007’de 197, 2008’de 76, 2009’da 70, 2010’da 397… Büyük patlama ise 2011’de. Bu yıl içinde başvuru sayısı yaklaşık beş kat artarak 1926’ya çıktı. 2012’de bu rakam 1601, 2013’de 1337… 2014’den itibaren tekrar düşüş var. Bu yılda 375, ardından 2015’de 182, 2016’da 47 ve 2017’nin ilk 5 ayında 13 başvuru…

Başvurulardaki istikrarsızlığın nedenlerini Komisyon üyelerine sorduk.

Çözüm beklentisi…

   Üyeler Romans Mapolar ve Güngör Günkan ile birlikte soruları yanıtlayan TMK Başkanı Ayfer Said Erkmen, başvurularda 2011’de yaşanan patlamada AİHM’in Komisyon’la ilgili saptamasının etkili olduğuna, son yıllardaki düşüşün ise müzakereler nedeniyle çözüm beklentisinden kaynaklandığına işaret etti.

   Komisyon’un misyonunun devam ettiğine dikkat çeken üyeler, karar merci Komisyon olmasına karşın uygulamanın KKTC hükümeti adına İçişleri Bakanlığı tarafından yapıldığına dikkat çekerek, daha etkili uygulama için siyasi ve mali desteğin önemine vurgu yaptılar.

Sonuçlanan bin başvuru… 

   Komisyon üyeleri ve web sitesinden derlenen bilgilere göre, 11 yılda yapılan toplam 6 bin 323 başvurudan 1000 (bin) tanesi sonuçlandırıldı. 5 binden fazla başvuru görüşülmeyi bekliyor…

   

16 bin dönüm Türk toprağı oldu… 

   Tazminatı ödenerek Türk toprağı olan alanın toplamı 16 bin dönüm civarında. Bunun karşılığında ödenen, ödenmesi karara bağlanan tazminat 235 milyon Sterlin… Karara bağlanan tazminatın yaklaşık 55 milyonu henüz ödenmemiş.

1 milyon 450 bin ve 450 bin dönüm

   Komisyon üyelerinden alınan bilgiye göre, resmi kayıtlar uyarınca kamu arazileri hariç KKTC sınırları içinde tapulu Rum malları 1 milyon 450 bin dönüm. Güney Kıbrıs sınırları dâhilinde tapulu Türk malı da 450 bin dönüm.

   Ayfer Said Erkmen başkanlığındaki Taşınmaz Mal Komisyonu, Romans Mapolar, Sümer Erkmen, Güngör Günkan, Hans-Christian Krüger, Daniel Tarschvs ve Saskia Yorucu’dan oluşuyor.

   Yabancı üyelerden Krüger, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu Sekreterliği’nden emekli bir Alman. Tarschys ise, Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği, İsveç’te devlet bakanlığı ve milletvekilliği yapmış bir İsveçli hukukçu.