Mert ÖZDEŞ

   Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (KIB-TEK) bankalara olan ağır borç yükünü hafifletmek yerine, ihalesiz mal alımlarını sürdürüyor. Bir süre önce akıllı sayaç alımlarını başlatan ve bu uygulamayı kararlılıkla sürdüren KIB-TEK Yönetimi, bu kez ihaleye çıkma gereği dahi duymadan iki adet Dizel Jeneratör alımı yaptı. Jeneratörler için 3 yılda 13.2 milyon dolar ödenecek.

   Cumhuriyet Meclisi’nde konuya değinen ve Elektrik Kurumu’nun ‘Borç Komitesi’nden onay almadan, ayrıca ihaleye çıkmadan ağır bir yük altına girdiğini belirterek ağır eleştirilerde bulunan Maliye eski Bakanı Ersin Tatar, hükümetten bu konuda izahat istedi. Tarım Bakanı Önder Sennaroğlu ise dün Meclis’te yaptığı açıklamada, KIB-TEK’in jeneratör alımına karşı çıktıklarını söyledi ve bu konuda kaleme alınan bir de uyarı mektubunu gösterdi.

   Özellikle Kooperatif Merkez Bankası’na yüksek miktarlarda borcu bulunan KIB-TEK’in, hükümetin karşı çıkmasına karşın ihalesiz mal alımlarını sürdürmesi ve kurumun sırtına yeni borçların yüklenmesi bazı kuşkuları da beraberinde getiriyor.

   Türkiye’den bir süre sonra düşük maliyetle elektrik getirileceğini anımsatan siyasi ve ekonomik çevreler “bu konuda ileri adım atmak yerine dizel jeneratörlere büyük paralar harcamakla hem kurum, hem de tüm halk ciddi bir risk altına sokuluyor” diyor.

Cesurer alımları savundu

   EL-SEN Başkanı Çağlayan Cesurer, KIB-TEK Yönetimi tarafından gerçekleştirilen mal alımlarını savunurken, bu konuda ihaleye çıkma gereği olmadığını savundu.

   “Alınan elektrik santrali, 2006 yılında hazırlanan projenin devamına yönelik olarak temin edilmiştir” diyen Cesurer, şunları kaydetti:

    “O dönem santral alımı için ihaleye çıkılmış, ihaleyi kazanan AKSA şirketi santralleri temin edememişti. Bunun üzerine dönemin hükumeti AKSA’nın ihale için anlaştığı santral üreticisi Finlandiyalı şirket ile doğrudan temasa geçti. Ve santraller o firmadan alındı. 

   Bu proje 8 santrali kapsar. 2008 yılına kadar 6 santral alınmıştı.

Geriye kalan iki santralin alımı yapılmıştır. Bu santrallerin şu anda tüm alt yapısı ve yardımcı sistemleri hazır durumdadır.”

“İyi bir pazarlıkla alındı”

   Çağlayan Cesurer, 2015’te adaya gelecek olan jeneratörlerin, 2006’daki fiyatların altında alındığını belirterek ‘iyi pazarlık’ yapıldığını savundu. Cesurer şöyle dedi:

   “Yönetim kurulu o dönemlerde santral başına 9,5 milyon Euro ödemişti. 

Şimdi 2 makine için 13,2 milyon Euro ödendi. Tanesi 6,6 milyon Euro’ya indi. 

İyi bir pazarlıkla alındı. Firma daha önceki alımlarda bir sorun yaşanmadığı için KIBTEK’ten ödemeyi bir anda istemiyor. Önce sistemin monte edilmesi ardından üretime başlaması ve ödemelerin 36 ay vade ile yapılması konusunda anlaşıldı. Santraller kendi kendini amorti edecek.”

Borç değil, kredili alım

   Çağlayan Cesurer “Borç Komitesine neden danışılmadı?” sorusuna şu yanıtı verdi:

   “Borç Komitesi Fasıl 171 Elektrik İnkişaf Yasası’na göre yasal olarak her türlü alım satım yapabilir… Ödemeyi KIB-TEK yapar. Hiçbir kurumdan borçlanılmayacak. 

Borç Komitesi kurumun borçlanabilmesi içindir. Bankadan kredi çekilmeyecek. Kimseden borç alınmayacak… 10 kuruş daha ucuza elektrik üretilecek.  Santraller kendi kendini amorti edecek.” 

   Kurumun, ilk altı ayda kurum bir milyon artıda olduğunu söyleyen Cesurer, 43 bin akıllı sayaç alınacağını söyledi. Cesurer “on bini devrede, diğerleri de yakında devreye girecek”dedi.

Denizden elektrik ekonomik değil!

   Cesurer, Türkiye’den elektrik getirilmesi konusunda ise şunları söyledi:

  “Elimizde şu anda 2009 yılında Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) Daire Başkanlığının, deniz altı kabloyla elektrik getirilmesi projesi raporu var. Bu raporun sonuç kısmında bu projenin ekonomik olmadığı yönünde. Türkiye’den gelecek elektriğin fiyatı Kıbrıs’takinden farklı olmayacağı belirtiliyor.

   Rapora göre kabloyla elektrik gelecek olsa bile arıza durumunda 5-6 aylık tamirat gerekeceğinden arz güvenliği için santral yapımına devam edilmesi gerektiği ifade ediliyor. Üretimin ardından en iyimser rakamlarla yüzde 15’lik bir kayıp söz konusu… Dünyadaki örneklerinde de normal maliyetlerin çok çok üstüne çıktığı biliniyor.”