İngiliz Yüksek Komiseri Stephen Lillie, Kıbrıs sorunu çözümsüz kaldığı sürece, Maraş ile ilgili sorunların ortaya çıkmaya devam edeceğini söyledi.
Kathimerini gazetesine söyleşi veren Stephen Lillie, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik fırsat penceresinin bulunduğunu ancak zamanın geçmesiyle bu pencerenin yavaş yavaş kapanmakta olduğu uyarısında da bulundu.
“Türkiye’nin, BM Güvenlik Konseyi’nin 550 ve 789 sayılı kararları da dahil olmak üzere kararları görmezden gelmesi konusunda Güvenlik Konseyi’nden ne beklediği” şeklindeki bir soru üzerine Lillie, Güvenlik Konseyi’nin Maraş konusunda net olan bir başkanlık açıklaması yaptığını anımsatarak, Maraş’ın hassas bir konu olduğunu belirtti.
Bunun etkili ele alma yönteminin ise Kıbrıs sorununa odaklanmak olduğunu belirten Lillie “Kıbrıs sorunu çözümsüz kaldıkça Maraş ile ilgili sorunlar ortaya çıkacak” ifadesini kullandı.
Ersin Tatar’ın Kıbrıs Türk liderliğine seçilmesinin müzakereler sürecini nasıl etkileyeceği yönündeki bir soru üzerine Lillie, iki devlete dayalı çözümden bahsettiği için Tatar’ın seçilmesinden dolayı ciddi bir endişenin bulunduğunun farkında olduklarını, seçimlerin beklenmesi nedeniyle bir yıldan beri hiçbir şey yapılmadığını da söyledi.
Lillie, Akıncı ve Anastasiadis’in bir yıl önce Berlin’de bir araya geldiğini, bunun ardından konferansın(5+1) toplanmasını beklediklerini ancak herkesin Kuzey’deki seçimleri beklemesi nedeniyle bunun gerçekleşmediğini belirtti.
Seçimlerin pandemi nedeniyle ertelendiğini de anımsatan Lillie, bazı kişilerin seçimlerin sonuçlarından hoşnutsuz olduğunun görüldüğünü, Tatar’ın artık Kıbrıs Türk toplumunun lideri olduğunu, bazıları beğensin ya da beğenmesin, geriye kalan 5 yıl Kıbrıs Türk toplum lideri olacağını söyledi.
Tatar nasıl seçildi?
“Tatar’ın kazanmasının işgal altındaki bölgelerde dramatik bir değişiklik anlamına gelip gelmediği, Türkiye’nin durumu tamamıyla kontrol edip etmediği” şeklindeki soruya Lillie, “Türkiye, bölgedeki durumu tamamıyla kontrol etseydi Tatar yüzde 52.4 değil yüzde 99 alacaktı” ifadesini kullanırken, Kıbrıs Türk toplumunda demokratiklik konusunda büyük bir tartışmanın hala daha var olduğunu ancak gerçeğin Tatar’ın kazanması ve herkesin bunu kabul etmesi şeklinde olduğunu söyledi.
“Ankara ve Tatar açıkça iki devletten söz ederken gayri resmi konferanstan ne beklenmesi gerektiği” şeklindeki soru üzerine Lillie, sürecin nerede olduğunu belirlemek için herkesin müzakere masasına oturması, aynı zamanda da müzakerelerin, konferans boyunca da ilerleyeceği konusunda da anlaşmaya varılması gerekeceğini belirtti.
Lillie, Tatar’ın iki devlete dayalı çözümü savunduğunu aynı zamanda Tatar’ın ve Ankara’nın tüm açıklamalarını dikkatlice okuduğunu söyledi.
Lillie sözlerinin devamında, “kendisi (Tatar) için en iyi çözüm iki devlet olsa da Tatar’ın federal modele kapıyı kapattığını sanmadığını” belirtti.
Tatar’ın ve başka birilerinin, iki devlete dayalı çözümü isteyebileceğini, bazı Kıbrıslı Rumların da üniter devlet isteyebileceğini belirten Lillie, ortada bir yerde, federasyon konusunda bir uzlaşma bulunması gerektiğini ifade etti.
Federal çözüm
Lillie, federal çözümün uzlaşma getirecek bir çerçeve olduğunu, bunun ayrıca BM kararlarında da öngörüldüğünü ayrıca BM’nin sürece liderlik edecekse o zaman bunun, Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde yapılacağı noktasında herkesin net olması gerektiğini de söyledi.
“Birleşik Krallık iki kesimli, iki bölgeli federasyonda sonuna kadar ısrarlı mı?” sorusu üzerine ise Lillie, bunun ısrar konusu olmadığını, federal çözümün daha iyi uzlaşma perspektiflerine sahip ayrıca BM tarafından ortaya konulan parametrelere dayalı olduğu şeklinde düşünceye sahip olduğunu belirtti.
Doğu Akdeniz’deki gelişmelerin sorulması üzerine Lillie, uluslararası toplumun Doğu Akdeniz’deki gerginliği azaltmak için kollektif bir şekilde çalıştığını, bunun yapılmasının en iyi şeklinin de Kıbrıs sorununun çözümü konusunda baskı yapmak olduğunu söyledi.
Bir başka soru üzerine Lillie, bölgedeki sorunlara atıfta bulunarak, Doğu Akdeniz’deki paket çözümünün “iddialı bir rüya” olduğundan da söz etti.
