Crans Montana’daki Kıbrıs konferansının bugünden itibaren özlü aşamaya gireceğini ve masada belgelerin konuşacağını yazan Fileleftheros gazetesi, Rum lideri Nikos Anastasiadis’in Güvenlik-Garantiler ve Türk askeri konusundaki tavrın ın netleştiğini iddia etti.

   Gazete edindiği bilgilere dayanarak Rum tarafınca, Çekilme Antlaşması mantığında hareket eden bir tutum ortaya konulduğunu belirterek bunu şöyle detaylandırdı:

   1-Çözümün ilk uygulama gününden itibaren Garanti ve İttifak Antlaşması’nın kaldırılmasında ısrar ediyoruz. Kıbrıs sorununun çözümüyle birlikte ‘iç mekanizmalar’ olacak. Bütün askerlerin 1’inci günden çekilmeyeceği kabul edilecek görünüyor. Önemli azaltma (substantial reduction) olacak ki bu henüz netleşmedi. Türk tarafı kimsenin yüzde 70 veya 80 oranından söz edemeyeceğini iletti. Siyasi liderlikle görüşmede geliştirildiği üzere Başkan Anastasiadis Türk tarafının 660 Türk ve 950 Yunan askeri kalmasında ısrar edeceğini değerlendiriyor.

   2-Başkan Anastasiadis prosedürün ilerleyebilmesi ve taraflar arasındaki anlaşmazlıkların aşılması için bir Ordunun Geçici Kalması Antlaşması veya Çekilme Antlaşması fikri öne sürdü. Bu öneri temelinde garantör güçlerin askerlerin çekilmesi konusunda yükümlülüğü olacak ancak İzleme ve Gözetime (monitoring and oversight) karışmayacaklar.

   3-Çözümün uygulanması için belirli kurumlar oluşturulması gerektiğini vurguladı. Bu tür mekanizmalardan biri de askerlerin çekilmesiyle ilgili yükümlülüğü gözetecek İzleme Komitesi (Monitoring Committee) olacak. Bu komite BM’nin himayesinde olacak. Uluslararası nitelikte olmalı ve BM Genel Sekreteri’ne ve/veya Güvenlik Konseyi’ne rapor (reporgint) vermeli. Yine, -ki bu çok önemlidir- BM anayasasının 7’nci maddesi altındaki uygulama-eylem (enforcement action) olanaklarının olması lazım (bu başlık BM’nin, uzlaşılanların uygulanmaması halinde , ihlal edenlere karşı dinamik önlem almasına imkan veriyor. Türk tarafı geçen günlerde, askeri önlem alınmasını içermeyen 6’ncı maddeden söz etti).

   4-Kıbrıs Rum tarafının önerisine göre Kıbrıslı Türk Başkan ve/veya Kıbrıs Türk eyaletinin (devlet) Başkan Yardımcısı’na, sorun çıkması halinde BM Genel Sekreteri’ne haber verme hakkı verilecek.”

Guterres’in çıkardığı 4 sonuç

   Türk tarafının önceki günlerde söylediklerinde en küçük bir kıpırdama olmadığını, TC Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Uygulama Antlaşması ile ilgi önerisi ile kendisine müdahale ve asker bulundurma hakkını güvenceye alacak diğer taleplerinde ısrar ettiğini yazan gazete Genel Sekreter Antonio Guterres’in ise bağlayıcılığı olmayan şu 4 sonucu ortaya koyduğuna işaret etti:

  1-Birinci gün Antlaşmalar olmamalı ( bunların neler olacağını, Garanti ve İttifak Antlaşmalarını mı kast ettiğini netleştirmedi)

2-Tek yanlı müdahale hakkı olmamalı

3-Askerler çekilmeli

4- Etkin Katılım (Effective Participation) konusunda, geriye kalanlarda anlaşma olmasına bağlı (subject to) olarak dönüşümlü başkanlığın kabul edilebileceği.