Cemre AKAR
Genç Vizyon’a konuk olan Öznem Eczanesi sahibi Öznem Kılıçkını, Covid-19 sürecinde yaşananları ve alınan önlemlerle ilgili görüşlerini Diyalog okurlarıyla paylaştı.
Coronavirüs sürecinde eczacılara büyük iş düştüğünü belirten Kılıçkını, sorularımızı yanıtladı:
Soru: Öncelikle bu süreci bir eczacı olarak bize kısaca değerlendirebilir misiniz?
Yanıt: Eczacılar, bilindiği gibi halkın en yakın sağlık danışmanıdır. En yakın derken, birçok rahatsızlığımız için ilk önce eczacımıza gidiyoruz ve bir eczacıya ulaşmak her zaman çok kolay ve hızlıdır. İşte tam da bu yüzden, içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde de eczacıya çok büyük bir iş düştü. Sürecin başından beri, hastaya neyin ne olduğunu, hastalığın nasıl yayıldığından tutun da, hangi hijyen önlemlerinin alınması gerektiği, aynı zamanda güçlü bir bağışıklık sistemi için alınabilecek desteklerle ilgili bilgi veren yine eczacı olmuştur.
Soru: Bu dönemde eczanelerde en çok talep gören ürünler neler oluyor?
Yanıt: Tabi ki hijyen ürünleri; maske, eldiven, dezenfektan, kolonya gibi ürünler en çok talep görenler arasında. Bununla birlikte bağışıklık sistemini destekleyen vitaminler ve besin destekleri de hem kişiler tarafından talep edilmekte hem de eczacılar tarafından önerilmekte.
Soru: Maske kullanımı ile ilgili ilk günden bugüne çeşitli söylemler duyduk. Maske kullanımında en doğru uygulama sizce nedir? Herkesin maske kullanması gerekli midir?
Yanıt: Maske kullanımının hastalığın bulaşmasını engellediği/azalttığı kesinlikle kanıtlandı ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından da açıklanmıştır. Covid-19 damlacıkla bulaştığı için, maske havaya yayılabilecek damlacıkları tutuyor. Tabiki en önemlisi semptom gösteren hasta bireyin maske takarak çevresindeki sağlıklı kişileri korumasıdır. Aynı zamanda tüm sağlık personelinin hasta biriyle yakın temas olasılığı olduğu için maske kullanması hayati önem taşır. Maskeyi takmadan önce ellerin iyice temizlenmesi, çıkartırken de kenarındaki iplerden tutup kapalı bir çöp kutusuna atılması çok önemli kullanım gereklilikleridir.
Maske kullanımının önemi
Soru: Maske alırken nelere dikkat etmeliyiz?
Yanıt: Kumaş ve yıkanabilen maskeler kişinin hapşırık, öksürük, konuşma, gülme gibi aktivitelerinde ağızdan ve burundan saçtığı virüsü ve partikülleri tutması açısından faydalıdır. Eğer hasta bir kişiye 1metreden kısa bir temas olursa, virüsü dışarıdan almamak için yeteri kadar koruyucu olmayabilir. Bu bezin kalitesine, gözeneklerine, geçirgenliğine göre değişkenlik gösteriyor. Bu maskelerin mutlaka 60 derecede sıcaklıkta deterjan veya sabunla yıkanması ve tamamen kurutulduktan sonra kullanılması gerekiyor. Fön makinası ile kurutmak virüsü inaktive edecektir.
2 yaşın altındaki bebeklere ve KOAH gibi kronik solunum yetmezliği olan kişilere kumaş maskeler önerilmez.
Soru: Eldiven kullanırken, takıp çıkarırken ve elimizde iken nelere dikkat etmeliyiz?
Yanıt: Eldiven kullanımı sadece çok kısa bir süreliğine (örneğin markete girip çıkma) veya uzun kullanılacaksa, çok iyi bir hijyen kontrolü ile güvenli olabilir. Virüsün eldiven üzerinde kalması çok daha tehlikelidir. Eldivenli ellerin her temas sonrası sabunla yıkanması veya dezenfektan ile tamamen temizlenmesi gerekir. Eldiven kullanırken rahat davranıp eldiven ile göz, burun ve ağıza dokunulduğunda hastalık bulaşabilir.
Soru: Eldivenleri ne kadar sıklıkla değiştirmeliyiz?
Yanıt: Eldivenlerin en sağlıklı kullanımı kısa kullanımlardır. Özellikle bütün bir gün eldiven ile işlem yapan kişiler için eldivenlerin saat başı değişmesi hastalığın bulaşmasını engellemek için doğru olacaktır.
Dezenfekte ürünlerinin etkileri
Soru: Dezenfekte ürünleri, alkol, kolonya ve benzeri ürünlerle ilgili de biraz sizden bilgi alabilir miyiz?
Yanıt: Virüs %70 ve üzeri alkol içeren dezenfektan ürünler ile öldürülebilir. Kullandığımız ürünün güvenilebilir bir kaynaktan alınması önemlidir çünkü cildimize kullandığımız bir üründür. Eczanelerde hazırladığımız dezenfektanlar içeriği Kıbrıs Eczacılar Birliği tarafından da onaylanmış, mesleki bilgiye dayanan hem etkili hem de elleri yıpratmayan (kurutmayan) bir içeriğe sahiptir.
Soru: Bu süreçte danışanlarınıza bağışıklık sistemini güçlendirmek için tavsiye ettiğiniz vitaminler nelerdir? Ne sıklıkla alınmalı? Kimler almalı?
Yanıt: Ben bir eczacı olarak besin desteklerine çok önem veririm, özellikle bu süreçte de kişinin hastalık/sağlık öyküsüne göre önerilerim oldu. Bunların başında C vitamini, çinko, beta glucan içeren destekler, propolis, D vitamini, sambucus nigra (kara mürcer) gelmiştir. Tabii bu çok geniş bir konu ve liste de oldukça uzun. Besin desteklerinin uzman bir eczacı tarafından kişiye özel tavsiye edilmesi gerekir. Yaş, cinsiyet, bağışıklık öyküsüne göre seçeceğimiz bağışıklık desteği ve grubu değişmektedir. Örneğin kış dönemini çoğunlukla sağlıklı geçiren bir kişiye günde 1000mg C vitamini önerilirken, bağışıklığı düşük başka bir kişiye günde 2000mg önerilebilir. Kronik hastalıkları olan, 50 yaş üzeri kişiler mutlaka eczacı ve doktor kontrolünde bağışıklık destekleri kullanmalıdır.
