Kuzey Kıbrıs’ta ‘özel gereksinimli’ çocuk sayısında artışların olduğuna dikkat çeken özel eğitim uzmanı Melodi Canova, bununla ilgili bir yasanın Meclis’ten geçirilmesi gerektiğini söyledi.

  Genç Vizyon’a konuk olan Canova, halen verilmekte olan hizmetleri ve beklentileri anlattı.

 

  Soru: Sizi daha yakından tanıyabilir miyiz?

  Yanıt: 2010 yılında Doğu Akdeniz Üniversitesi Psikoloji Bölümünden mezun oldum ve bu tarihten itibaren özel gereksinimli bireylerle çalışıyorum. İşe başladığım sırada Atatürk Öğretmen Akademisinde pedagojik formasyonumu ve YDÜ Zihin Engelliler Bölümünde de yüksek lisans programını tamamladım. Mezun olduğum ve özel eğitimin içerisine girdiğim yıldan beridir ülkemizde bulunan ve sayısı gittikçe artan özel gereksinimli bireylere daha faydalı nasıl olunabilir, onların eğitimine nasıl katkılarda bulunulabilir diye gerek yurt dışı gerekse bizim ülkemizde yapılan ve özel eğitimle ilgili olan eğitimleri yakından takip edip aktif katılım göstermeye çalıştım. Yaklaşık beş yıl bir Özel Eğitim Merkezinde Eğitim Koordinatörü olarak görev yaptıktan sonra kendi Özel Eğitim Merkezi açmaya ve özel gereksinimi olan bireylere kendi çatım altında hizmet vermeye karar verdim. Bu düşünceden hareketle benimle aynı görev için çaba gösteren bir özel eğitim uzmanı ile kendi merkezimizi kurduk. 

  Soru: Armel Özel Eğitim Merkezi’nde yürütülen çalışmalar hakkında neler söylemek istersiniz??

  Yanıt: Mayıs 2017 yılında hizmet vermeye başlayan Armel Özel Eğitim Merkezi; tüm gelişim alanlarında yaşıtlarının gerisinde performans sergileyen bireylere özel eğitim desteği sağlamak üzere kurulan bir eğitim kurumudur. Kurumumuz 0-18 yaş aralığında Otizm Spektrum Bozukluğu, Özel Öğrenme Güçlüğü, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Kromozom Anomalileri, Zihinsel Yetersizlik, Dil ve Konuşma Bozuklukları, Serebral Palsi (CP), İşitme Yetersizliği gibi tanı gruplarında olan tüm bireylere hizmet vermektedir. Merkezimizdeki eğitimler; çocukların tüm gelişim alanları dikkate alınarak yapılan ayrıntılı değerlendirmeler sonucunda çocuğun gelişim düzeyine uygun olarak hazırlanan bireysel programlar ile yürütülen Bireysel Eğitim ve benzer tanı, yaş ve gelişim özellikleri dikkate alınarak iki veya daha fazla çocuğun bir araya getirildiği Grup Eğitimi şeklindedir. Bireysel ve grup eğitimleri 50 dakikalık seanslar şeklindedir. Bireysel ve grup eğitimlerinin yanında çocuklarımızın sürekli yanlarında olan ve günlük yaşam içerisinde onlara bizlerden fazla destek sağlayan ailelerimizin eğitimi de büyük önem taşıdığından Aile Eğitimleri de verilmektedir. Aileleri çocukların tanı özellikleri, gelişim basamakları, problem davranışlar ile ilgili bilgilendirmek ve evdeki ortam düzenlemesini yapmalarını sağlamak üzere bilinçlendirmek hem çocuklarımızın hem de ailelerimizin ev içinde daha rahat olmalarını sağlamaktadır. Özel eğitim yalnızca Merkez içerisinde kalmayıp günlük yaşam ve okul yaşantılarını da içine kapsadığı için Gölge Öğretmen Eğitimi de en az aile eğitimi kadar önem taşımaktadır. Kaynaştırmaya katılan öğrencilerin akranları ile ilişki kurmalarını, akranları ile ortak hareket etmelerini ve problem davranışlar ile baş edebilmelerini sağlamak üzere yanlarında bulunan öğretmenlere verdiğimiz eğitimlerden biridir. Bunların yanında kurumumuza belirli günlerde dıştan Ergoterapi (iş ve uğraşı terapisi), duyu bütünleme eğitimi ve dil konuşma bozukluklarını desteklemek için uzmanlar gelmektedir. 

İhtiyaçlara göre eğitiliyorlar

  Soru: Özel eğitim çocuklarının ihtiyaçlarını bizimle paylaşır mısınız?

  Yanıt: Özel gereksinimli olsa bile her çocuk öncelikle bir çocuktur ve çocukların oynamaya, sosyalleşmeye ve yaşayarak öğrenmeye ihtiyaçları vardır. Bu yüzden verilen eğitimlerde çocukların pasif olduğu değil aktif olarak katıldığı ve eğlendiği bir eğitim ortamı olmalı. Bunun yanında kabul görme de tüm bireylerde geçerli olduğu gibi özel gereksinimli bireylerin de ihtiyaçlarının en başında yer almaktadır. Bulundukları sosyal çevredeki kabulleri için çevredeki kişilerin bilinçlendirilmesine, eğitim içerisinde yapılacak olan küçük düzenlemelerle sınıf içerisinde varlıklarını gösterebilmelerine, kendi başlarına bağımsız yaşama ayak uydurabilmeleri için çevresel düzenlemelere de ihtiyaçları vardır.

  Soru: Özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklarımızın topluma kazandırılması konusunda ne gibi çalışmalar yapılmalı? 

  Yanıt: Toplumumuzda özel eğitim gereksinimli bireylerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır ancak bu sayı artışı ile ülkemizde özel gereksinimli bireyler için yapılan çalışmalar paralel bir artış göstermemektedir. Özel eğitim en önemli noktalarından biri erken tanı konulması ve eğitime erken başlanması tanı konulduktan sonra eğitimin okul öncesinde ve ilkokullarda daha çok alınabildiği ancak ortaokul ve ileri sınıflarda özel gereksinimli bireylerin eğitiminin sekteye uğradığını ya okuldan atılmaların gerçekleştiği ya da diğer aileler tarafından dışlandığını, öğretmenlerimizin de bu konuda gerekli müdahaleleri yapmakta zorlandıklarını görmekteyiz. Biz çocuklarımızı topluma kazandırmak için önce çevremizdeki kişilerin (gerek öğretmenlerin, gerekse ailelerin) bilinç düzeyini artırmalı ve çocuklarımızın sosyal kabullerini yükseltmek için eğitimler verip farkındalık yaratmalı, çocuklarımıza ileride bağımsız bir birey olabilmeleri için mesleki eğitim okulları veya kursları açılmalı ve küçük yaştan itibaren toplum içerisinde karşılarına çıkan engelleri kaldırmak için çalışmalar yapmalıyız. Biz Armel Özel Eğitim Merkezi olarak okulda öğretmenlerimize özel gereksinimli olan öğrencilere nasıl davranılması gerektiği, problem davranışlar karşısında nasıl başa çıkmaları gerektiği ile ilgili, ders hazırlığı yaparken bizim öğrencilerimizin hangi özelliklerine dikkat etmeleri gerektiği ile ilgili hizmet içi eğitim programları düzenlemekteyiz. 

Aileler birlik olmalı

Soru: Özel eğitim ihtiyacı duyan çocuklara devlet desteği yeterince sağlanıyor mu?

  Yanıt: Diğer batı ülkelerine baktığınız zaman özel eğitim genel eğitimin bir parçasıdır ve ayrılamaz. Çocukların tanısı konduğu ve ihtiyaçları belirlendiği andan itibaren devletin ilgili birimlerinin desteklemesi ve planlaması ile çocuklar hem özel eğitimlerine hem de kaynaştırma eğitimlerine katılım gösterebilmekte. Ancak KKTC’ye baktığınızda Özel Eğitim yasamızın halen olmayışı ne yazık ki çocukların yalnız eğitim değil sosyal çevre, iş yaşantısı içerisindeki haklarını da sekteye uğratıyor. Çocuk psikiyatristi tarafından tanısı konan çocuklar eğer devlet okuluna devam edecekse Psikolojik Danışmanlık Rehberlik ve Araştırma Şubesi’ne değerlendirilme için gönderilir. Orada uzmanlar tarafından değerlendirilen çocukların kaynaştırma ve özel eğitim için uygunluğu tespit edilir ve alınacak olan eğitim belirlenir. Buradan çıkan sonuca göre aile çocuğunun alacağı eğitimi düzenler. Devlet ana okul ve ilkokullarında kaynak odalar (Kaynak oda: Normal sınıflarına devam eden ancak yetersiz olunan derslerde özel eğitim öğretmeni tarafından destek verilen özel eğitim sınıfı) hizmet veriyor ama bu her okulda yeterli sayıda özel eğitimcinin olmayışı ve her okulda kaynak odanın da olmayışı yine bizim çocuklarımızın eğitime katılımının etkililiğini düşürüyor. Bunun yanında bazı özel eğitim öğrencileri yanlarında gölge öğretmenle kaynaştırma ortamlarına katılıyor ancak sınıf öğretmenlerinin gölge öğretmenleri kabul etmemesi durumunda yine öğrencilerimiz yararlanma hakkı olan ama aslında yararlanamadığı eğitim ortamından uzak kalmış oluyor. Aynı zamanda problem davranışları olan ve sınıf düzenini bozan öğrencilerinde okuldan atılma veya okuldan uzaklaştırılma durumları yine bizi üzen ve öğrencilerimizin ilerleyen yıllarda kendine yetebilme durumuna gelmesini engelleyen unsurlardan bir tanesidir. Özel eğitim yasasının yürürlüğe geçmesi için çalışmalar yapıldığı ancak bu çalışmaların hız kazanması gerektiği ailelerin ve özel eğitimcilerin bu konuda daha çok birlik olması gerektiği görüşündeyim. 

Nisan Otizm farkındalık ayı 

  Soru: Yakın bir gelecekte ne tür etkinlikler planlıyorsunuz?

  Yanıt: Biz merkez olarak okul programlarına ek çocukların ihtiyaçları doğrultusunda bireysel eğitim, yarı zamanlı veya tam zamanlı eğitim imkânı ve gölge öğretmen imkânı sunuyoruz. Çocuklarımızın sosyal çevre içerisindeki uyumu ve kabulü için şubat tatili ve yaz aylarında okul dışı sosyal etkinlikler düzenleyip hem eğlenmelerine, hem motor gelişimlerine hem de sosyal gelişimlerine katkı sağlamaya çalışıyoruz. Okul öğretmenlerinin çocuklarımızı daha kolay anlayabilmeleri için hizmet içi eğitim imkânı sağlıyoruz. Bunların yanında farkındalık aylarında gerek çocuk gerekse aile katılımlı etkinlikler düzenlemekteyiz. Şu anda üzerinde çalıştığımız ve daha büyük bir kitleye ulaşmayı planladığımız ve belki özel gereksinimli bireylere olan farkındalığın artmasına da destek sağlayacağımız Nisan ayı projemizin de burdan ön duyurusunu yapmış olalım. Biliyorsunuz ki Nisan ayı Otizm farkındalık ayı aileler ve KKTC’deki özel eğitimcilerle işbirliğini sağlayıp otizm hakkında bilinmesi gerekenleri anlatmak üzere bir seminer vermeyi planlamaktayız. Böylelikle sayısı gün geçtikçe artan ve bu durumla yeni karşılaşan ailelere de bir ışık biz yakmış oluruz.