Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO), 2017 Bütçe Yasa Tasarısı’nda reforma ihtiyaç duyulan alanlarda iyileştirme yapmak için kaynak tahsis edilmediğini savundu. KTTO’dan yapılan açıklamada, “Bütçe tasarısı genel olarak değerlendirildiğinde, KKTC ekonomisinin ve sosyal hayatının mevcut sorunlarının 2017 yılında da çözümsüz kalacağı, gerçek anlamda bir reforma ihtiyaç duyulan alanlarda iyileştirme yapmak için kaynak tahsis edilmediği görülmektedir” denildi. 

Açıklamada, 2017 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın bir önceki yıla göre yüzde 10,46’lık artış ve yüzde 6 enflasyon öngörüsü ile hazırlandığı ancak son zamanlarda meydana gelen döviz kuru artışlarının yarattığı enflasyon beklentisinin DPÖ tahminlerinin çok üzerinde olduğu ve bütçe için tasarlanan rakamları şimdiden işlevsiz kıldığı kaydedildi. Açıklamada, kasım ayı itibariyle enflasyon oranının yüzde 7.36 olarak hesaplandığı da belirtildi.

Açıklamada, 2017 bütçesinde bütçe açığının yüzde 48 oranına düşmesinin öngörüldüğü ancak dövizdeki artışın bunu da anlamsız kıldığı vurgulandı.

Yerel gelirlerde artış için artan oranda vergi toplanması gerekecek

Bütçe yasa tasarısında yerel gelirlerde yüzde 18.83 artış öngörüldüğü, bu durumda bütçe dengelerinin korunabilmesi için artışın çok daha yüksek oranda gerçekleşmesi gerektiği kaydedilen açıklamada, bunun için kamusal hizmetlerin fiyatlarına yüksek oranlı zamlar yapılması; vergi, fon veya diğer isimler altında piyasadan artan oranda vergi toplanması gerekeceği ifade edildi.

Devlet harcamalarında ciddi bir tasarruf gerekecek

Fiyat İstikrar Fonu için 2017 yılında öngörülen artışın yüzde 23.24, fiyat istikrar fonu gelirinin 744 milyon TL öngörüldüğü belirtilen açıklamada, “Yükselen kurlarla birlikte daralması beklenen iç piyasadan böyle bir kamu geliri elde edilmeye çalışılmasının yıkıcı etkilere sahip olacağı konusunda peşinen uyarıcı olmak gerekmektedir. Döviz kurlarındaki bu gelişmelerin devam edeceği öngörüleri dikkate alındığı zaman, bütçe dengesini koruyabilmek için devlet harcamalarında ciddi bir tasarruf gerekeceğinin altını da peşinen çizmek yerinde olacaktır” denildi.

Mali sorunlara çözüm üretilmedi

2017 Bütçe Yasa Tasarısı’nda KKTC’nin kronikleşmiş mali sorunlarına çözüm üretilemediği savunulan açıklamada, şunlar kaydedildi:

“KKTC’nin birikmiş iç borç tutarı 5 milyar TL ve bunun yıllık faiz gideri 500 milyon TL dolaylarında iken, bu faizin ödenmesinin bile hedeflenmemiş olması devletin piyasadan para çeken ve para kıtlığına neden olan en önemli kurum olduğunu yeniden kanıtlamaktadır. KKTC devleti, birikmiş iç borçlarını ödemek ve bu kaynağın ekonomik büyüme için kullanılabilir hale gelmesini sağlamak için gerekli önlemleri almak, bütçelerini buna göre düzenlemek sorumluluğu ile karşı karşıyadır. Ne yazık ki, 2017 Bütçe Yasa Tasarısı’nda da bunun işaretlerine rastlanamamıştır.” 

“Okullarda eğitim yapılamaz”

KKTC’nin en önemli sorunlarından birinin devlet kaynaklarının büyük oranda personel maaşlarına ve maaş nitelikli cari transferlere harcanması olduğu kaydedilen açıklamada, “Bu harcamaların büyüklüğü nedeniyle okullarımız eğitim yapılamaz; hastanelerimiz hizmet veremez; yollarımız kullanılamaz durumdadır. Örneğin sağlığın toplam bütçe içerisindeki payı yüzde 6.5’dir. 2017 Bütçe Yasa Tasarısı çalışmaları sırasında bu sorunun nasıl giderilebileceğine dair bir çalışma görememiş olmak bizleri derinden üzmüş ve gelecek hakkında umutlu olmamızı engellemiştir. Bu sorunun bir yılda giderilmesi mümkün olmamakla birlikte, sorunu görmezlikten geldiğimiz her yıl büyük bir kayıp olarak yaşanmakta ve sorunun derinleşmesine yardımcı olmaktadır” denildi. 

316 milyon TL kullanılmadı

Bütçe çalışmaları sırasında 2016 yılında kullanılamayan Türkiye Cumhuriyeti yardım ve kredilerinin miktarının 316 milyon TL olarak açıklandığı ifade edilen açıklamada, “Benzer bir durumla 2017 yılında da karşılaşmamak için Türkiye ile imzalanan programın titizlikle izlenmesi ve 2017 yılında planlanan projelerin zamanında gerçekleşmesi için gerekli girişimlerin ivedilikle yapılması gerekmektedir” denildi. 

KKTC’nin mali sorunlarını hafifletmek ve kamusal hizmetleri daha etkin kılmak için yapısal sorunlara kaynaklık eden unsurları ortadan kaldıracak reformları hayata geçirmenin; kamu kaynaklarının mali disiplin gözetilerek ekonomik büyüme odaklı ve etkin bir şekilde kullanılmasının sağlanması gerektiği belirtildi.