Kredi Notunun düşme sebepleri ve yaratacağı muhtemel etkiler

   Uluslar arası 3 büyük kredi derecelendirme kuruluşlarından biri olan Fitch, Standard & Poor’s, ve Moody’s’in ardından  27 Ocak 2017 tarihinde yayınladığı kredi notuna ilişkin raporda Türkiye’nin Ülke notunu “BBB-”den “BB+”ya düşürerek son yatırım yapılabilir notu kaldırılmış ve spekülatif kredi riski statüsüne çekmiştir.  Türkiye ekonomisinde yaşanan gelişmeler haliyle KKTC’yi doğrudan ve dolaylı yollarda olumsuz yönde etkilemektedir. Dolayısı ile aslında bu not indirimi bizim ekonomimiz içinde geçerlidir. Özellikle yatırım yapılabilir seviyenin altına düşmekle birlikte artan yurt dışı finansman maliyetleri, yurt dışı borç stoku ve güvensizliğe dayalı olarak yaşanan sermaye çıkışları ülke içerisinde ürün, hizmet ve dövizin fiyatını artırmakta ve akabinde kurlar, enflasyon ve faiz oranları üzerinde baskı yaratmaktadır. 

   Fitch’in not düşürme kararına atfen aktardığı yüksek risk seviyeli bulguları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz;

 Siyasi ve güvenlik ile ilgili yaşanan gelişmelerin ekonomik performansı ve kurumsal bağımsızlığı olumsuz etkilemesi

 Mart veya nisanda yapılması öngörülen Anayasal değişiklik süreci onaylanırsa yeni sistemin kontrol ve güç dengelerini erozyona uğratacağı endişeleri (Kuvvetler Ayrılığı İlkesi gereği)

 Terörist saldırlarının devamı ile yatırımcı güveninin ve turizm sektörünün hasar alması

Makroekonomik Göstergelerde kötüleşme trendi başladı

   Türkiye ekonomisi, yılın birinci çeyreğinde % 4,7, ikinci çeyreğinde % 3,1 büyüdü ve yılın üçüncü çeyreğinde ise yüzde 1.8 küçüldü. Üçüncü çeyrekte Türkiye istatistik Kurumu Gayri Safi Yurt içi Hasılat ölçümlerini Avrupa Birliği yasalarına uyumlu şekilde revize ederek gerçekleştirdi. Türkiye ekonomisinin 27 çeyrek süren büyüme serisi, yılın üçüncü çeyreğindeki yüzde 1.8'lik daralmayla kesintiye uğradı. GSHY cari fiyatlarla 655 milyar 400 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu yılın üçüncü çeyreğinde iktisadi faaliyet kollarına göre cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı, yüzde 15.5 ile "finans ve sigorta faaliyetleri"nde kaydedildi. Bunu, yüzde 13.1 "kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri", yüzde 11 ile "gayrimenkul faaliyetleri" izledi. İnşaat sektörünün büyüme hızı yüzde 8.4 olarak belirlendi.

   Ekonomik büyümenin yavaşlaması bankacılık sektörününde de olumsuz bir takım etkiler yarattığı gözlemleniyor. Takipteki kredilerin toplam kredilere oranı % 3 civarında durağan bir seviyede. Ancak özellikle turizm ve enerji sektörlerine ait kredilerde yapılan yeniden yapılandırmaların hacminin arttığı ve kur artışları nedeniyle bu hacmin daha da artma potansiyeli taşıdığı belirtilmektedir. 

   Türkiye’nin dış borcu 2016 sonu itibari ile gayri safi yurt içi hasılasının % 30,4’üne tekabül etmiştir. Bu oran 2012 yılında % 22,7 civarındaydı.  Yıllık enflasyon 2016 sonu itibari ile % 8,53’e yükselmiş ve 2017 yılına % 9,22’ye çıkarak iki basamaklı sayılara doğru ilerleme yönünde bir ivme kazanmıştır. Şüphesiz ki enflasyon artışları politika faizleri üzerinde baskı unsuru olmaya devam edecek ve faiz oranlarında yukarı yönlü bir beklenti içerisinde olunacaktır. 

   Yabancı yatırımcıların Türkiye’deki menkul kıymet yatırımlarında aşağıdaki tabloda görüleceği üzere 2016 yılının üçüncü çeyreğinden sonra sermaye çıkışları yaşanmaya başlamıştır. Yıl sonu itibari ile yabancı yatırımcıların aldığı hisse senetleri stok hacmi 35 Milyar dolara, devlet içi borçlanma senetleri (DİBS) ise 26,7 Milyar dolara gerilemiştir. Döviz çıkışları ülke bünyesindeki döviz rezervlerini azaltmakta ve piyasada dövize olan talebi artırmakta olduğundan dolayı kurlar üzerinde baskı yaratmaktadır.  2015 yılı sonu itibari ile % 10,03 civarında olan işsizlik oranı 2016’nın üçüncü çeyreğinde hafifçe artarak % 11,8 civarına çıkmıştır. 

 

Kredi Notunun Yükselmesi için belirlenen kıstaslar:

 Yapısal eksikliklerde reformaların uygulanması

 Dış kırılganlığın azaltılması (Dış Borç ve ithalat)

 Makroekonomik verilerin gelişmesini destekleyecek politik ve güvenlik ortamının yaratılması