2019 Nobel Edebiyat Ödülüne layık görülen Avusturyalı yazar Peter Handke'nin Srebrenitsa Katliamına ilişkin sözleri nedeniyle ödüle ve komiteye tepkiler sürüyor. Türkiye, tepki için Nobel törenine katılmayacak. Türkiye'den ve dünyadan birçok şair ve yazar Nobel komitesinin duyarsızlığını eleştirdi.
Avusturyalı yazar Peter Handke, 2019 Nobel Ödülü'ne layık görüldü.
77 yaşındaki yazar yarın ödülünü alacak. Ancak Handke'nin Srebrenitsa katliamına ilişkin sözleri ve Bosna kasaplarına verdiği destek ödülü eleştirilerin odağı haline getirdi.
Türkiye de tepki olarak yarınki törene katılmama kararı aldı.
Türkiye'nin Stockholm Büyükelçisi Hakkı Emre Yunt, Bosna Hersek'te yaşanan soykırımı inkar eden ve her fırsatta eski Sırp lider Slobodan Milosevic'e duyduğu hayranlığı dile getiren Avusturyalı yazar Peter Handke'den dolayı Nobel Ödül Töreni'ne katılmayacağını açıkladı.
Hürriyet'in haberine göre Türkiye'den ve dünyadan birçok yazar ve şair de hem yazarı hem Nobel'i hedef aldı. İşte tepkiler...
Ayşe Kulin: “Bosna soykırımının acılarına savaşın hemen ardından yakından şahit olmuş biri olarak, Nobel ödülü benim gözümde tüm saygınlığını yitirmiştir.”
Pınar Kür: “Ben Nobel ödülünün böyle bir adama verilmesini tasvip etmiyorum.”
Metin Celâl: Peter Handke, edebi açıdan bakıldığında kuşkusuz kayda değer eserler vermiş bir yazar. Eserlerinin edebi niteliği ile Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanması beni şaşırtmazdı. Tabii, Handke’nin insanlık suçu sayabileceğimiz siyasi faaliyetlerini bilmeseydik. Nobel Komitesi son derece yanlış bir karar verdi. Bir insanlık suçlusunu gizlendiği karanlıktan çıkardı ve aklamak yönünde dev bir destek verdi. Nobel komitesi zaten üyelerinin seks skandalları nedeniyle büyük bir yara almıştı. Bu skandalların ertesi yılı Peter Handke’ye verdikleri ödülle de iyice prestij kaybetti. Handke’yi aklayayım derken ödülü karaladılar. Handke’ye verilen ödül kocaman bir kara leke olarak Nobel Edebiyat ödülleri tarihine kaydedildi.
Haydar Ergülen: Tüm dünyanın kabul ettiği, bu kadar açık bir soykırımı savunmak Handke gibi büyük bir yazara yakışmıyor. Ben Nobel jürisinde olsam ödül vermezdim. Çünkü soykırımı destekleyen birine böyle büyük bir ödülün verilmesi edebiyat adına iyi bir şey değil. Handke’nin yazdıklarını seviyorum ama kendisini kınıyorum.
Selim İleri: Peter Handke’nin, annesinin ölümünden sonra yazdığı, Türkçeye ‘Farklı Bir Acı’ diye çevrilebilecek bir kitabı vardı. O kitap beni çok etkilemiştir. Bunu yazmış bir insanın, dünyaya böyle bakmasını anlamak benim için çok zor, hatta imkânsız... Nobel Edebiyat Ödülü zaten çok önemsediğim bir ödül değil. Yaşarken birçok yüksek durumdaki edebiyatçıyı görmezden gelmiş bir ödül, Nobel...
Beşir Ayvazoğlu: İsveç Akademisi, bana sorarsanız, 2019 Nobel Edebiyat Ödülü’nü Peter Handke’ye vererek yeni bir skandala daha imzasını atmış bulunuyor. Aslında önemli bir yazar olan Handke, soykırıma uğrayanların Müslüman Boşnaklar değil Sırplar olduğunu iddia etmiş, bu akıllara ziyan iddia kültür ve edebiyat çevrelerinde büyük bir tepki ve öfkeyle karşılanmıştı. İsveç Akademisi şimdi birçok önemli yazar tarafından etik körlükle suçlanıyor. Evet, etik körlük... Akademi, Bosna’daki üç yüz bine yakın insanın ölümüne sebep olan ve on binlerce kadına tecavüz edenleri alkışlayan bir yazarı ödüllendirerek kendi tacizcisini de bir bakıma aklamış olmuyor mu?
Ahmet Ümit: Nobel Edebiyat Ödülü son yıllarda tartışmalı hale geldi. Biliyorsunuz Nobel geçen yıl çocuk tacizi suçlamalarıyla gündeme gelmiş ve ödül verilememişti. Peter Handke’ye ödül verilmesi de aynı. Meseleyi ödül ve sanatçı arasındaki ilişki açısından ele almak lazım. Ödüller bir yandan sanatçının tanınmasını sağlıyor, onu onore ediyor. Bir yandan sanatına ne kadar yararı oluyor tartışılır. Umberto Eco’nun bu konuda bir lafı vardır; sonuçta bir itfaiye erine yangından birisini kurtardığı için ödül vermiyoruz. Nobel gibi çok büyük ödüller sanatçıya ciddi zararlar da verebiliyor. Sonuçta Nobel bir kurul tarafından veriliyor, subjektif bir şekilde haklı haksız seçim yapabiliyorlar. Ben kurulda olsam Peter Handke’ye ödül vermezdim. Sanatçılar olarak yarattığımız eserler doğa ve insan için, hayatın devamı içindir. Handke gibi hayatın devamına karşı olan birine neden ödül vereyim? Hayat yoksa sanat da yoktur.
Slovenyalı düşünür Slavoj Zizek: Handke savaş suçlarının savunucusu bir isim. Günümüzde İsveç’in hali: İsveç zamanımızın gerçek kahramanı Julian Assange’a karakter suikastına tamamen katkı sağlarken, savaş suçlarını savunan bir kişiye Nobel ödülü veriliyor. Bizim tepkimiz şu olmalı: Handke’ye edebiyat ödülü değil Assange’a Nobel Barış Ödülü gitmeli.
Boşnak Amerikalı yazar Aleksandar Hermon: Miloseviç Handke’yi o kadar çok seviyordu ki ona Sırbistan hedeflerine verdiği katkı için ‘Sırp Şovalye Nişanı’ takdim etti. Sırpların işledikleri suçlara yönelik tonlarca belge ortaya çıktıktan sonra bile Handke büyük bir tutkuyla Miloseviç’i savunmaya devam etti. Handke, savaş suçları savunucusudur.
Hint asıllı Britanyalı yazar Salman Rushdie: 1999 yılında The Guardian gazetesinde Miloseviç’in soykırım rejimini desteklediği için onu ‘Uluslararası Yılın Moronu’ yarışmasına aday göstermiştim. Bugün buna ekleyeceğim bir şey yok. Geçmişte söylediğimin arkasındayım.
İngiliz romancı Hari Kunzru: Handke, son dönemdeki skandalların ardından yeniden toparlanmaya çalışan Nobel komitesi için oldukça rahatsız edici bir tercih. Harika bir bakışı, şoke edici bir ahlaki körlükle birleştiren bir yazar.
