İş insanı Osman Kavala’nın serbest bırakılması yönündeki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararının uygulanması için Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesi’nin Türkiye’ye verdiği süre doldu.
Kavala'yı gündemine alan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türkiye'ye karşı ihlal prosedürü başlatılıp başlatılmayacağını görüşmek için dün toplandı. 2 Aralık'a kadar sürecek toplantıdan ihlal süreci başlatma kararı çıkarsa Türkiye'ye yaptırım uygulanabilir.
Oylama yapılacak
Avrupa Konseyi'ni oluşturan 47 ülkenin temsilcileri, AİHM'in 'Kavala derhal tahliye edilmeli' kararını yerine getirmeyen Türkiye'ye ihlal sürecini başlatıp başlatmamayı oylayacak. Üçte iki çoğunluk sağlanması ve yaptırıma varabilecek bu ihlal sürecinin başlatılması halinde Türkiye, Azerbaycan'dan sonra buna tabi tutulan ikinci ülke olacak.
Hukuki süreç nasıl gelişti?
İş insanı ve Anadolu Kültür isimli sivil toplum kuruluşunun kurucusu Osman Kavala, 2013'teki Gezi Parkı protestoları kapsamında Ekim 2017'de anayasal düzeni ve hükümeti ortadan kaldırma suçlarını düzenleyen Türk Ceza Kanunu'nun 309 ve 312. Maddelerince tutuklandı. Haziran 2018'de AİHM'e başvuran Kavala, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkını da kullandı ancak yüksek mahkeme başvuruyu reddetti.
AİHM, Aralık 2019'da aldığı bir kararla, Osman Kavala'nın tutukluluğunun AİHS'in 5.1, 5.4 ve 18. Maddelerine aykırı olduğunu belirtti ve derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu. AİHS'in 18. Maddesi, devletin vatandaşların sahip olduğu hak ve özgürlüklerin kullanımını "kendi sınırları içerisinde düzenleme bahanesiyle, ulusal mevzuat veya ilkeyi korumak adına, aslında bu hak ve özgürlüklere ilişkin hakkın kullanımını zorlaştırma amacı taşıyan detaylı tedbirler alarak bu hakkı ortadan kaldırmamasını" amaçlıyor.
İki ay gecikmeyle AİHM kararını uygulayan İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi, 18 Şubat 2020'de Kavala'nın beraatine karar verdi ancak aynı gece 15 Temmuz 2016 darbe girişimi ile ilgili başka bir dosyadan dolayı Kavala yeniden gözaltına alındı. Anayasal düzeni bozmak suçunun yanına askeri ve siyasal casusluk suçlamasının da eklendiği Osman Kavala'nın yargılandığı Gezi davası, 2021'de Çarşı davası ile de birleştirildi ve tutuklu avukatları ve AİHM'in serbest bırakma çağrıları mahkemelerde yanıt bulmadı.
Bakanlar Komitesi, önce Haziran sonra da Eylül aylarında yaptığı toplantılarda Türkiye'ye kararı uygulama çağrısı yaptı. 16 Eylül toplantısında, Kavala'nın 30 Kasım'a kadar serbest kalmaması durumunda "ihlal prosedürü" uygulamasına geçeceği uyarısında bulundu.