Günümüzde erkek ve kadınların en çok karşılaştığı sorunlardan biri saç dökülmesidir. Daha çok erkeklere özgü olduğu düşünülen bu sorun ile kadınlar da karşı karşıya kalmaktadır. Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülen saç dökülmesinin tıbbi adı “Androgenetik Alopesi”dir. Erkeklerde buna ek olarak “erkek kökenli kellik” olarak da adlandırılır. Saç çizgisi zaman içerisinde geriye gider ve seyrelmeler başlar. Genellikle ön hat denilen saçın üst bölgesi dökülür. Kadınlarda ise her bölgeden dökülme aynı anda meydana gelir.
Öncelikle saçın yapısını nasıl oluştuğunu, nasıl büyüdüğünü ve neden döküldüğünü açıklayalım:
İnsan saçı, 3 fazda döngüsünü tamamlar ve dökülür. Bu fazlardan ilki, Büyüme Fazı (Anagen), bu aşamada saç ayda yaklaşık olarak 1 cm uzar ve fazın büyük bir bölümünü oluşturan bölümdür. Genel olarak 2-8 yıl arası sürer. Bu fazdan sonra saç Degredasyon Fazı (Katagen) dediğimiz faza geçer. Bu evrede saç kökleri kendini dinlenme evresine hazırlar ve yaklaşık olarak 20 gün sürer. Saç, döngüsünü Dinlenme Fazı (Telogen) ile bitirir. Bu dönemde saç kökü 3-4 ay boyunca dinlenir ve kökünden ayrılarak dökülür. Yerine ise yeni bir saç gelerek saç döngüsü başa döner. Kısaca saçlarımızın işleyiş tarzı budur. Her şeyin bir ömrü olduğu gibi saçlarımızın da bir ömrü vardır ve ömrünü tamamlayan saçlar dökülerek yerine yeni saçlar gelir. Ancak; herhangi bir nedenden ötürü saçlarımız aşırı bir şekilde dökülür ve kellik dediğimiz problem ortaya çıkar. Hangi nedenden dolayı aşırı dökülmenin olduğunu bulup, tedaviyi ona göre yapmalısınız.
Saç dökülmesi, saçların zayıflaması ve incelmesi gibi farklı sebeplerden oluşan bir çeşit hastalıktır. Her yetişkinin, gün içerisinde 50 ile 100 tel arasında saçını dökülür. Bazı çalışmalara göre, gün içinde 100 tel dökülen saçın olması normal kabul edilmiştir. Herhangi bir nedenle bu sayının üstünde bir dökülme söz konusu olduğunda mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. Bu oranın üzerindeki saç dökülmelerinde, saçlı alanda seyrelme ya da açıklık meydana gelirse, bu kişilerin saç dökülmesi sorunu olduğu söylenebilir. Bunu daha iyi belirleyebilmek için, saç çekme testi yapılabilir. Bu testte 20-30 tane saç tutularak çekilir. Bu sırada ele gelen saçların sayısı 5 tanenin üzerinde olursa, dökülmenin yoğun olduğu söylenebilir. Bu durumda mutlaka gereken önlemlerin alınması, bunun sebeplerinin belirlenmesi ve tedavi uygulanması gerekir.
Erkek tipi saç dökülmesi nedir?
En yaygın saç dökülme şeklidir. Başın üst kısmında başlar ve zamanla ön hat çizgisi kaybolur. Saçlar incelmeye başlar. Böylelikle bu bölge kelleşir. Bu süreç uzun süre devam eder ve sadece ensede biraz saç kalır. Son yıllarda erkek saç dökülmeleri 18’li yaşlara kadar inmiştir. Bu tarzdaki saç dökülmesin en büyük sebebi bir androjen hormonu olan testosteronun değişim göstermesidir. Testosteron, 5-Alfa Redüktaz adıyla bilinen bir enzim ile birlikte Dihidrotestosterona (DHT) dönüşür. Akla hemen şu soru gelebilir, “madem sebebi bu, neden her erkeğin saçları dökülmüyor?” işte burada devreye genetik giriyor, saç kökleri androjenlere karşı ne kadar hassas olursa dökülme de o şiddette oluyor. Mesela yan ve arkadaki saçlarımız hiç dökülmez bunun nedeni o bölümdeki saç foliküllerinin androjenlere karşı dayanıklı ve etkilenmemesinden kaynaklanır. İşte saçları dökülmeyen insanların da üstteki saçlarındaki folikülleri androjenlere karşı dayanıklıdır.
Bu hormon saçlara sinyaller gönderir ve saçların güçsüzleşmesine, seyrekleşmesine neden olur. Erken teşhis, bu sebeplerin hepsini yavaşlatır ya da durdurur. Erkeklerde saç dökülme oranı yüzde 80 oranındadır.
Yaşlandıkça saçlarımızın dökülmesi ise hücrelerimizin, hücre zarlarının incelmesi ve buna müteakip reseptörlere bağlanan androjenlerin saç foliküllerini tahrip etmesiyle dökülme ilerleyen yaşlarda daha da artarak devam eder. Erkek tipi saç dökülmesinde saçı en çok döken DHT hormonudur, bunun yanında testosteron ve bazı androjenlerde saç dökülmesinde etkin rol oynar.
Erkek tipi saç dökülmesinde yanlış bilinenler
• Sarımsak, yılan yağı, badem yağı, zeytinyağı ve bilimum yağı saçı besler ve dökülmeyi bir miktar azaltabilir fakat bunların kullanılışı hem zordur, hem de istenilen sonuç hiçbir zaman alınamayacaktır.
• Onun dışında en büyük yanılgılardan biri, kafayı kazıtmak ya da olabildiğince kısa kestirmek. Bu da bilinen en büyük yanlışlardan biridir. Kafayı kazıtmanın saç dökülmesine hiçbir etkisi yoktur. Saç dökülmesi azalmış gibi durur fakat saç kısa olduğundan dolayı zaten dökülen saçları göremezsiniz ve bu da saç dökülmem azaldı demenize neden olur.Bu hataya düşmeyin, boşu boşuna saçlarınızı kısa kestirmeyiniz.
• Jöle, saç spreyi, wax ve diğer saç ürünlere saça zarar verir.Kesinlikle böyle bir durum yoktur, bunlar sadece saça şekil vermek için kullanılır ve saç dökülmesinin sebebi yukarıda da yazıldığı üzere köklerden kaynaklanmaktadır.
• Kullanılan şampuanlar saç dökülmesini durdurur.En büyük yanılgılardan biri de budur, Kafanızda sadece birkaç dakika duran şampuan dökülmenizi asla durdurmaz. Şampuanlar sadece dökülmeyi durdurmaya yardımcı olur, tek başlarına dökülmeyi durdurmaları olanaksızdır.
Kadın tipi saç dökülmesi nedir?
Günümüzde birçok kadın saç dökülmesi sorunu yaşamaktadır. Özellikle stres, yanlış beslenme, hormonal değişimler, hamilelik, menopoz, yanlış kozmetik kullanımı, saç boyatma ve mevsimsel geçişler saç dökülmelerine sebebiyet verir.
Saç dökülmesi ne zaman önemsenmelidir?
Günlük olarak normal kabul edilmiş 100 saç telinden fazla saçın dökülmesi halinde, kadın ve erkekler mutlaka bu konuda uzman bir doktora başvurmalıdır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda saç dökülmesinin nedenleri belirlenecek ve buna uygun çözüm yolları bulunacaktır. Saç dökülmesi tıbbi sorunlardan kaynaklandığı gibi, çevresel etkilerden dolayı da oluşabilir. Tiroit bezinin düzensiz çalışması, kansızlık sorunları, saç derisindeki sorunlar, demir eksikliği, hormon düzensizliği gibi nedenler tıbbi sorunlar arasında yer alır. Bunun dışında yetersiz saç bakımı, dengesiz beslenme gibi etmenler de saç dökülmesinin sebepleri arasında yer alır. Kişilere gereken kan tahlilleri ve hormon testleri uygulanmalıdır. Bu tetkikler sonucunda olumsuzluk belirlenmezse, kişinin yaşam tarzı sorgulanmalıdır.
Saç dökülmesine sebep olan dış etkenler nelerdir?
Kişide herhangi bir tıbbi sorun tespit edilemediyse, saç dökülmesinin sebeplerinin dış etkenlerden kaynaklandığı sonucuna ulaşılabilir. Buna sebep olan etkenlerin bulunması için, öncelikle kişinin sigara alışkanlığı ve beslenme düzeninin sorgulanması gerekir. Beslenmede yapılan hatalar, özellikle vitamin ve mineral açısından zayıf bir beslenme düzeni saçların dökülmesinde etkili olur. Bunların yetersiz alınması halinde, metabolizmaya yetecek kadar bir alım yapıldığından, saçlar bunlardan faydalanamayacaktır. Vücuda alınan vitamin emilimini azaltan sigara, fazla kullanıldığında dökülmeyi tetikleyebilir. Bu yüzden böyle bir sorun yaşayan kişilerin öncelikle beslenmelerinde besin değeri açısından yüksek gıdaları tüketmeli, sigara alışkanlıklarını gözden geçirmelidir. Dökülme sorunu yaşayanlar saçlarına uyguladıkları bakımın yeterli olup olmadığı konusunda, alışkanlıklarını sorgulamalıdır. Saçların soğuk havadan, kirli havadan, rüzgârdan, tozdan ve güneşten olumsuz etkilenmesi yüzünden, saç bakımının yetersiz yapılması halinde dökülme etkisi ortaya çıkabilir. Bu yeterli yapılmadığında, saçlar nemini kaybeder ve eskisi gibi sağlıklı görünmediklerinden dökülme sorunu yaşanır.
Saç dökülmesinin nedenleri nelerdir?
• Cilt altı yağ bezlerinde olan bozukluklar nedeniyle, alın ve tepe bölgesinden başlayan dökülmeler zaman içinde bu alanların tamamen açılmasına neden olabilir. Bu etken özellikle erkeklerde etkili olur. Cilt altında olan yağ bezlerinin yağ salgılaması sebum denilen madde nedeniyle olmaktadır. Bu yağlanma fazla olduğunda, saçlar yağlanacak ve saç dökülmesi etkisi oluşacaktır.
• Vücutta olan demir eksikliğinden kaynaklanan kansızlık sorunu, grip gibi üst solunum enfeksiyonları, tifo, zatürre, kan kanseri, şeker hastalığı gibi hastalıklar, tiroit hormonundaki düzensizlikler kadın erkek ayrımı yapmadan herkeste dökülme etkisi gösterebilir.
• Hamilelik, emzirme dönemi ve doğum gibi durumlar da kadınlarda saç dökülmesinin nedenleri arasındadır. Bunlar bu dönemlerdeki hormonal dengesizliklerden ve bu dönemlerde salgılanan hormonlar nedeniyle oluşur. Kadınlar genetik olarak saç dökülmesine yatkın olmasalar da, bu etkenler yüzünden sorun yaşayabilirler etkilenebilirler. Doğum kontrol haplarının kullanımı da, hormonal dengesizliğe neden olacağından, saç dökülmesi sebebi olabilir.
• Genetik faktörler özellikle erkekleri etkileyen saç dökülmesi sebepleri arasında yer alır. Ancak kadınlarda bundan etkilenmektedir.
• Dengesiz ve yetersiz beslenme düzeni de dökülmeye sebep olabilir. İhtiyacı olan vitaminleri ve mineralleri yeterince alamayan saçlar, zayıflayarak kırılır ve dökülebilir.
• Stres, saç neden dökülür sorusunun yanıtı olabilir. Bu sürecin uzun sürmesi de, dökülmenin etkisini daha fazla arttırır.
• Saç bakımı için kullanılan şampuan, saç kremi gibi ürünlerin saçlara uygun olmaması halinde de saç dökülmesi olabilir.
• Saç bakımında gereken özenin gösterilmemesi halinde de dökülme sorunuyla karşılaşılabilir. Yıpranan, nem dengesi bozulmuş olan saçların periyodik aralıklarla doğal bakım ürünleriyle dengesinin sağlanmasına çalışılmalıdır.
Saç dökülmesinin cinsiyete göre nedenleri nelerdir?
Normalde erkeklerde saç dökülmesine genetik olarak daha fazla yatkındır. Kadınlar açısından ise, alışık olunmayan bir sorun olarak görülür. Kadınların bu sorunla karşılaşmaları halinde, erkeklere göre daha fazla etkilendikleri de bilinen bir gerçektir. Erkeklerin aksine kadınlarda saç dökülmesi olduğunda, ön tarafta olan saçlar korunmakta, fakat arka tarafta olan saçlar dökülmektedir. Erkeklerde saçların dökülmesi ise ön taraftan başlamakta ve genellikle arka tarafta olan saçlar korunmaktadır. Fakat bazı kişilerde yine genetik etkenlerin sebep olduğu tüm kafa derisindeki saçların döküldüğü görülebilir.
Erkeklerde saç dökülme nedenleri nedir?
Saç dökülmesinin erkeklerde, kadınlara oranla yüksek olması, dökülmeye yol açan 5 alfa redüktaz adlı enzimin kadınların vücut yapısında daha az olmasından kaynaklanır. Kadınlarda bu enzimin yerine aromataz enzimi fazladır. Saç dökülmesi sorunundan daha çok erkekler etkilendiğinden, piyasada satılan ürünlerin erkeklere yönelik olmasından ötürü, kadınlar bu konuda şanssız sayılabilir. Çünkü aromataz enzimi yüzünden, bu ürünler kadınlarda etkili olamaz. Ancak saç ekimi yöntemleri oldukça ilerlediği için kadın ve erkek, bu sorunu yaşayan herkese çözüm olacaktır. Zaten dökülmüş olan saçların yeniden kazandırılması için en etkili ve kesin çözüm saç ekimi yaptırmaktır.
Kadınlarda saç dökülme nedenleri nedir?
Genetik faktörleri olması kadınlarda saç dökülmesini etkileyebilir. Bu etkenler yüzünden saçlar incelir ve dökülme eğilimi gösterir. Bu durum ilerleyen aşamalarda kelliğe kadar gidebilecek sorunların yaşanmasını sağlayabilir.
Demir eksikliğine bağlı kansızlık çekilmesi, hormonal dengesizlikler, stresli bir yaşam, tiroit hormonu sorunları, doğum sonrasında yaşananlar, hamilelik, emzirme dönemi, menopoz süreci, doğum kontrol hapı kullanımı kadınlarda saç dökülmesinin arttığı dönemlerdir.
Kadınlar saçlarıyla uğraşmayı oldukça severler. Özellikle saçlara sık uygulanan boya işlemleri, perma, röfle ve fön gibi etkenler kadınlarda saç dökülmesine neden olmaktadır.
Beslenme konusundaki hatalar, erkeklerde olduğu gibi saç dökülmesinin nedenleri arasındadır. Özellikle yiyeceklerde düşük kalorili ve yağlı olanların tercih edilmesi, besin değeri düşük olan gıdaların alınması etkendir. Düzenli olarak kullandıkları bazı ilaçlar, özellikle hormon ilaçları da dökülmeye neden olabilir. Kadınların rağbet ettiği estetik yüz germe operasyonları, saçlarını gergin toplamaları veya konnektif doku rahatsızlığı da kalıcı saç dökülmesi etkisi ortaya çıkabilir.
Kadınlarda ve erkeklerde saç dökülmesine neden olacak ilaçlar nelerdir?
• Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları
• Kan yağları olan kolesterol ve lipid düşürücü ilaçlar
• Kan inceltici olarak kullanılan ilaçlar
• Gut ve tiroit hastalıklarında kullanılan ilaçlar
• Diüretik ilaçlar, beta blokerler ve antihipersantif ilaçlar
• Çok fazla oranda A vitamini ilacı kullanımı
• Diyet sırasında kullanılan ilaçlar
• Duygu durumu etkileyecek olan ilaçlar
• Oral kontraseptif ilaçların kullanımı
Erkek tipi saç dökülmesinin tedavisi nedir?
Öncelikle bazı şeyleri çok iyi bilmek gerekir, bunların başında erkek tipi dökülmenin tedavisinin uzun ve meşakatli oluşudur. Birkaç ayda sonuç beklemeyiniz, hüsrana uğrarsınız. Onun dışında erkek tipi saç dökülmesi tedavisi ömür boyu süren bir tedavidir, kullandığınız ilaçları bıraktığınız da eski halinize geri dönersiniz.
Saç dökülmesinin bilimsel olarak kanıtlanmış tedavileri; Şu an günümüzde FDA(Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi) tarafından onaylanmış günümüz de 3 madde vardır. Bunlar Finasteride, minoksidildir ve ketokonazoldur.
Saç dökülmesine karşı neler yapılabilir?
Eğer saçlarda dökülmeler ve kırılmalar yeni başlamış ise mutlaka doktora danışmak gerekiyor. Doktor, gerek gördüğü takdirde sizden kan tahlilleri isteyecektir. Ayrıca saç analizi yapan cihazlarla saçınız ve saç deriniz de kontrol edilecektir. Bunun ardından saç mezoterapisi, oksijen saç bakımı, ozon saç bakımı, PRP kürleri gibi size özel olarak uygulanacak olan tedavi sürecine karar verilir.
Geç kalınmış vakalarda ise saç ekimi yapılmaktadır. Bu uygulamalar mutlaka hastane ortamında uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Saç ekimi lokal anestezi ile yapılan ve hastanın rahatından ödün vermeyen bir ameliyattır. Mevsimsel olarak da bakıldığında da her dönemde yapılabilir.
Ekilen saçların bir daha dökülme ihtimali yoktur
Bu saçlar ömür boyu dökülmez. Yapılan operasyonun başarısı burada çok önemlidir. Operasyonu yapan ekibin saç ekiminde uzun yıllar tecrübeli olması çok gerekir. Saç ekimi sonrasında kafa derisinde iz kalmaz. Eğer ekim işlemi, son teknoloji olan mikro motor yöntemleri ile yapılır ise kesinlikle iz kalmayacaktır. Fut yöntemi ile yapılan ekimlerde ense bölgesinden şerit halinde çıkarılan greflerin yerine dikişler atılır. Bu operasyon da iz bırakacaktır.