Çiğdem AYDIN
Haziran ayında Anayasa’nın bazı maddelerini değiştirmeye hazırlanan Cumhuriyet Meclisi, milletvekillerinin ‘ikinci iş yapması’ konusunda uzlaşamıyor. Bazı milletvekilleri kararlı bir şekilde “ikinci iş yasaklanmalı’ derken, bazıları bunun sakıncalarına dikkat çekiyor.
Özellikle doktor veya avukatların 4-5 yıl süreyle mesleğe ara vermesi ve bir sonraki seçimde kazanamaması halinde, mesleğe dönüşün zor olacağını belirtenlerin yanı sıra, kamu görevlilerine ikinci iş yasağı koyan devletin, milletvekillerine ayrıcalık yapamayacağını söyleyenler de var.
Diyalog, bu önemli konuyu milletvekillerine sordu. İşte görüşler:
Ömer Kalyoncu (CTP)
“Ben ikinci iş yapmam. Eğer bir milletvekili ikinci iş için zaman buluyorsa yapsın, ona da bir şey demem.”
Soru:Ne kadar maaş alıyorsunuz aldığınız maaş yeterli midir ?
Yanıt:Yettiği yere bağlasınlar. Ben maaş polemiklerine şimdiye kadar girmedim, girmem de.
Soru:Düğün, yemek ve diğer izaz ikramlar için aylık gideriniz nedir?
Yanıt: Yaz aylarında artar giderler. Tabi yaz kış aynı olan ve asli gider benzin, mazot giderleridir. En az 2 bin TL akaryakıt masrafım vardır.”
Soru:Milletvekili maaşı ne kadar olmalıdır ?
Yanıt: Dediğim gibi ben maaş polemiklerine, para polemiklerine girmeyi sevmem. Burada bütün vekiller arkadaşımızdır, sokakta gezen her insan da vatandaşımızdır. Bir insan en iyi ülke koşullarında nasıl geçinebilecekse refah düzeyinin de o kadar olmasını temmeni ederim.
Zorlu Töre (DP-UG)
“Milletvekillerinin ikinci iş yapmasını doğru bulmuyorum. Ama yasalarda değişiklikler vardır. Yani vekillikten ayrıldıktan sonra bir takım özlük hakların güçlendirilmesi gerektiği taraftarıyım. Ben ikinci bir iş yapmam çünkü gün 24 saat halkın vekilisiniz bana bu yükümlüğümü yerine getirmem için 24 saat bile yeterli değildir.
8 bin 600 TL net para geçer elime, bunun 800 TL’si bağlı bulunduğum siyasi parti için kesilir. Elimizde kalanla da geçiniyoruz. Bana göre bu rakam yeterlidir.”
Soru: Düğün, yemek ve diğer izaz ikramlar için aylık gideriniz nedir?
Yanıt: Parti için kesilen 800 TL hariç, sosyal giderlerim 3 bin TL’yi geçiyor. En çok da benzin ve telefon giderlerim var.
Soru:İkinci bir iş yerine maaşların yükseltilmesi daha mı iyi olur?
Yanıt: Bir vekilin aldığı parayla aslında dışarıdaki bir kişinin aldığı miktar aynı olsa da bir vekilin harcamaları her zaman daha fazladır. Az önce saydım telefon, benzin astronomik rakamlar ödüyoruz. Maaşların yükselmesine gelince tabi ki yükselebilir örneğin Türkiye’de vekillerin maaşı 15 bin TL’dir ki onların sekreterleri de vardır.
Soru:Milletvekili maaşı ne kadar olmalıdır ?
Yanıt: Şimdi bir rakam telafuz ederek polemiğe yol açmak istemem
Erdal Özcenk (UBP)
“Ben bir milletvekilinin ikici iş yapmasını doğru bulmuyorum. Ancak size bir örnek vereyim ben seçim süresince iki ay hasta bakmadım ve hastalar artık evime gelir oldu. Şimdi insanlar evime kadar geldi ben o hastaya bakmam gitmi diyeceğim, diyemezsiniz. Ben birçok hastamdan hemen hemen para da almıyorum.Yani bizim meslekte para çok önemli değildir hasta doktor ilişkisi ağırlıklı olarak duygusal bir ilişkidir. Siz bir hastaya 15-20 yıl bakarsınız o artık sizin akrabanız gibi olur bu anlamda duygusal bir bağ kurulur diyorum.”
Soru:Ne kadar maaş alıyorsunuz aldığınız maaş yeterli midir ?
Yanıt: Kesinti olduktan ki parti için bin TL kesilir maaşımdan 7 bin 950 TL elime geçer. Geçinebilmemiz için yeterlidir. Kızım mesela yurt dışında master yapıyor. Oğlum ise askerliğini yeni bitirdi, ona da bir iş kurmak lazım. Eşim fizyoterapist olarak hala görev yapıyor ikimizde çalıştığımız için geçim sıkıntısı yaşamıyoruz.
Soru: Siyasetten kaynaklanan giderleriniz ne kadardır?
Yanıt:Rahatlıkla söyleyebilirim ki 2 bin, 3 bin TL sosyal giderlerim vardır.
Soru:İkinci bir iş yerine maaşların yükseltilmesi daha mı iyi olur?
Yanıt:Bence halkın ve ülkenin içinde bulunduğu ekonomik kriz göz önünde bulundurulursa bunu istemek abesle iştigal olur.
Soru:Milletvekili maaşı ne kadar olmalıdır ?
Yanıt: Bu olaya global açıdan bakmak lazım bana göre bu düzey yeterlidir.
Ahmet Gulle (Sağlık Bakanı)
“Ben ikinci iş konusunda genel anlamda olaya baktığımda kamu görevlilerinin ikinci iş yapmasına karşıyım. Vekillerin çok daha farklı koşulları vardır.Vekiller bir kamu görevinde çalışırken oraya esas işini bırakarak geliyor ve hayatını çalışma düzenini değiştiriyor. İkinci iş olanağı olmadığında hayatının çalışma planında bir değişiklik olmaz. Ancak meclise geldiğinde hayatının akışı değişir. Çünkü mesleği her ne olursa olsun mesela doktor veya hukukçu ikinci ş yasağı geldiği anda bu vekilleri normal asli mesleklerinde 5 yıllık kesintiye uğrarlar ve bir dahaki seçimde seçilememeleri halinde mesleklerine geri döndükleri anda vekil olmadan yakaladıkları iş potansiyellerine bir anda tekrar kavuşamazlar ve hatta belki de bir daha hiç kavuşamayacaklar.
İşte tam da bu nedenle ikini iş yasaklanacaksa öncelikle vekillerin özlük hakları da buna uygun şekilde yasal olarak düzenlenmelidir. Bu tür konular batı ülkelerinde öyle bir düzenlenmiştir ki; vekiller bir daha seçim kazanmasalar dahi kazandıkları özlük hakları sayesinde hayatlarının geri kalanını idame ettirebilmektedirler.
Maaşın artırılması veya özlük haklarını düzenlerken Kıbrıs Türkleri ne yapıyor değil, dünya ne yapıyor ona bakarak hareket edilmedir. Bir vekilin ekonomik durumunun güçlü kılınması şarttır ki bazı şeylere boyun eğmesin.”
İzlem Gürçağ Altuğra (UBP)
“Milletvekillerinin ikinci iş yapmasına karşı değilim. Evet vekiller ikinci bir iş yapmalıdırlar. Çünkü vekillik bir meslek değil bir görevdir. Bir insanın hayatını idame ettirebilmesi için meslek sahibi olması şarttır. Bana göre mesleğinin yanı sıra almış olduğu görevi de layıkıyla yerine getirebilir . Vekillik değdim gibi bir meslek değil bir görevdir ve görevini sağlıklı bir şekilde yaptıktan sonra kişi mesleğine geri dönmeli ve kaldığı yerden devam edebilmelidir.”
Soru:Ne kadar maaş alıyorsunuz aldığınız maaş yeterli midir ?
Yanıt: 7 bin 950 TL maaş alıyorum. Bu maaşın 800 TL’si parti için kesilir. Bana göre geçinebilecek kadar maaşımız vardır yani en azından ben geçinebiliyorum.
Soru:Düğün, yemek ve diğer izaz ikramlar için aylık gideriniz nedir?
Yanıt: Yani bütün giderlerimi düşününce en az 2 bin 3 bin TL harcama yapıyorum her ay.
Soru:İkinci bir iş yerine maaşların yükseltilmesi daha mı iyi olur?
Yanıt: İkinci iş konusunda söylediklerimin arkasındayım ben vekilliğin bir görev olduğunu düşünüyorum elbetteki mesleğe devam edilmelidir. Dolayısıyla da maaş artışına girmeye gerek yoktur.
Soru:Milletvekili maaşı ne kadar olmalıdır ?
Yanıt: Aynı kalabilir bence abartmaya gerek yoktur.
Zeki Çeler (TDP)
Soru:Milletvekillerinin ikinci iş yapmasını uygun buluyor musunuz ?
Yanıt: Bu konu çok taraflı tartışılması gerekir. Ben özel bir yerde çalışırken vekil oldum. Kamudan gelmedim. Vekilliğin de bir meslek değil halkın size verdiği bir görev olarak görüyorum. Bugüne kadar genelde doktorlar ve kamu sektöründen gelenlerle oluştu parlemento doğal olarak da ülkedeki sitem onların istediği gibi kuruldu. Meclis sanki part time iş yeri gibi kullanıldı.
Benim bazı endişelerim var mesela ben özel sektörden gelen biri olarak halka hizmet edeceğim fakat bir sonraki seçimde kaybedersem özel sektördeki işim orada olmayabilir. Devletten gelenler zaten devlete geri dönecekler.
Ama ben halkla ilişkiler bölümüne geri döneceğim üstelik de siyasal bilimleri bitirmeme rağmen. Ben ve benim gibiler için aslında büyük bir risktir. Dolayısıyle bir takım özlük hakları ile riskleri minimuma indirilmesini dilerim.
Soru:Ne kadar maaş alıyorsunuz aldığınız maaş yeterli midir?
Yanıt: 8 bin 444 TL maaş alıyorum. Bin 200 TL de partime kesiliyor. Bana göre maaşım yeterlidir. Hiçbir zaman parayla işim olmadı benim.
Soru: Düğün, yemek ve diğer izaz ikramlar için aylık gideriniz nedir?
Yanıt: Benim için 1.200 TL partiye kesilir Bin lira örgüt binasının kirasını öderim. Bin Türk lirası da ev kiram vardır. Tüm bunlara ek olarak da sosyal harcamalarım var. En az 2 bin TL telefon faturası öderim.
Soru:İkinci bir iş yerine maaşların yükseltilmesi daha mı iyi olur?
Yanıt: Özlük hakları düzenlenirse ikinci bir iş yapmaya da gerek kalmaz. Maaşlar normaldir çünkü toplum zaten ekonomik bunalımdadır gerek yoktur herkese eşit muamele olması gerekir ben bu düşüncedeyim.
Soru:Milletvekili maaşı ne kadar olmalıdır ?
“Bir fikir yürütmek istemem bu konuda. Şu anki maaşlar yeterlidir.
Erkut Şahali (CTP)
Soru:Milletvekillerinin ikinci iş yapmasını uygun buluyor musunuz ?
Yanıt: Hayır kesinlikle ikinci iş yapmamaları gerekir. Milletvekilliği maaşı yeterlidir. Bir vekil eğer tam performanslı çalışıyorsa zaten 24 saat ona bu işi yapması için yeterli değildir. İkinci bir işe vakti kalan bir vekilin performansı sorgulanmalıdır.
Soru:Ne kadar maaş alıyorsunuz aldığınız maaş yeterli midir ?
Yanıt: 7 bin TL maaş alıyorum, bunun yüzde 20’si parti giderleri için kesiliyor. Ve sosyal harcamalar da ayrı tabi.
Soru:Düğün, yemek ve diğer izaz ikramlar için aylık gideriniz nedir?
Yanıt: Ortalama 3 bin TL kadar harcıyorum.Telefon ve akaryakıt ücreti hariç .
Soru:İkinci bir iş yerine maaşların yükseltilmesi daha mı iyi olur?
Yanıt: Bu konuda bir standart yakalamak mümkün değildir ikinci iş ya yasaktır ya da değildir.
Soru:Milletvekili maaşı ne kadar olmalıdır ?
Yanıt: Maaşlar yeterlidir. Ülke ekonomisi bir bütündür ve bu bütünün içinde sadece vekilleri ayrı tutmak yanlıştır.
Kemal Dürüst (UBP)
Soru:Milletvekillerinin ikinci iş yapmasını uygun buluyor musunuz ?
Yanıt: Gerekli yasal düzenlemeler yapıldıktan ve özlük hakları verildikten sonra bence ikinci işin gereği yoktur. Ama bu sadece vekillerle sınırlı değil tüm kamu görevlileri ve tüm sektörler için geçerli olmalıdır. İkinci iş yapılmasın ama insanların da özlük hakları önemli.
Soru:Ne kadar maaş alıyorsunuz aldığınız maaş yeterli midir ?
Yanıt: 7 bin küsür maaş alırım. 800 TL parti için kesiliyor. Tabi ilçe için de harcadıklarım hariç. Benim hanım da çalıştığı için yeterlidir. Ülkedeki asgari ücretlinin hali ortadayken vekillerin maaşları konusunda şikayetçi olması büyük bir ayıp olur.
Soru:Düğün, yemek ve diğer izaz ikramlar için aylık gideriniz nedir?
Yanıt:Ben tüm saydıklarınız haricinde bin TL sadece telefon parası öderim akaryakıt hariç. Ortalama 3 bin 3 bin 500 kadar aylık harcamam var. Bunlar kendim veya ailem için değildir.”
Soru:İkinci bir iş yerine maaşların yükseltilmesi daha mı iyi olur?
Yanıt: “Bugün ülkede insanlar asgari ücretle ev ödüyor, çocuk geçindiriyor, ev kirası verirken elektrik faturası vs.. gibi harcamaları vardır bizim vekillerin maaşlarının yükseltilmesinden çok halkın refah düzeyini nasıl yükseltiriz bunu konuşmamız gerekir. Ya zam yapacaksınız millete yada hayatı ucuzlatacaksınız ekonomik akıllara ihtiyaç vardır.
Soru:Milletvekili maaşı ne kadar olmalıdır ?
Yanıt: Ülkenin ekonomik sıkıntılar içerisinde olduğu bir gerçektir. Bugün bir asgari ücretli kişi ev geçindiriyor. Aldığı cüzi bir miktardır. Bizim maaşlarımızı tartışmak yerine ülkenin refahı düşünülmelidir. Milletvekilleri maaşları yeterlidir.
Menteş Gündüz (DP-UG)
“Milletvekillerinin ikinci iş yapması kesinlikle uygun değildir. Şu anda çalıştığımız kamu reformu da zaten bu konuyla ilgilidir.
Ben 7 bin 900 TL civarında bir maaş alıyorum. Eğer ülke şartları özellikle eğitim ve sağlıkta standartlar yeterli düzeyde olursa sıkıntılı olmaz.”
Yaklaşık 3 bin TL’dir. Partiye yüzde 20 kadar da kesinti olur.
Bütün kamuoyunda genellikle milletvekillerinin maaşları konuşulur. Oysa bugün kamuda çalışan öyle insanlar var ki bir vekilden fazla maaş alır veya özel sektörde çalışan nitelikli biri yine bir vekil kadar maaş alabiliyor.Bence denetim oradan başlamalıdır.
Soru:Milletvekili maaşı ne kadar olmalıdır ?
Yanıt: Dediğim gibi eğitim ve sağlık alanında insanlar devlet kurumlarından yeteri kadar hizmet alabilseler ve dışarıdan hizmet almak zorunda kalmasalar yeterli olurdu ama bugün yeterli değildir.Bugün insanlar çocuklarının okul harcı için bankalardan borçlanma noktasındadırlar.