Çiğdem AYDIN
2018 yılının ikinci akaryakıt zammı geçtiğimiz cumartesi günü itibari ile yürürlüğe girdi. Dövizin son zamanlardaki hızlı artışı, Türk Lirası’nın değer kaybetmesi zammı tetiklerken, akaryakıta yapılan artışın elektrik fiyatlarını, toplu taşıma ücretlerini, üretimi de etkilemesi bekleniyor. Akaryakıta gelen artışın elektrik ve üretim alanında yeni zamlara neden olması da öncelikle dar gelirli vatandaş, toplu taşıma işi ile uğraşanlar ve yoğunluklu olarak akaryakıt kullanan çiftçilere darbe niteliğinde olacak. Son iki ayda yapılan ikinci akaryakıt zammına ilk tepki gösteren kesim de çiftçiler oldu. Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği Genel Başkanı Hüseyin Çavuş Kelle, akaryakıta, şubat ayındaki 15 kuruşluk zammın ardından 4 kuruşluk yeni bir zam yapıldığını belirterek, üreticinin etkilenmemesi için önlemler alınması gerektiğini söyledi. Hükümetin ikinci kez akaryakıta zam yapması vatandaşı da çileden çıkardı. Vatandaş, “Kendileri mecliste oturuyorlar, parayı ceplerine koyuyorlar. Vatandaş ne yaparsa yapsın diyorlar” şeklinde konuştu.
FİF devreye sokulmalı
Akaryakıta son iki ayda ikinci kez zam yapılırken, Euro dizel ile gazyağına litrede 4 kuruş, 95 ve 98 oktan benzine ise litrede 3 kuruş artış geldi. İki ayda yapılan zam oranının yüzde 6 civarlarında olduğu belirtilirken, 2006-2017 yıllarını kapsayan son 12 yıllık zaman diliminde ise akaryakıt zam oranları oldukça arttı. 2009-2012 yıllarını kapsayan dönemde akaryakıta gelen zam oranı yüzde 26 ile son 12 yılın en yüksek tutarı olurken, en düşük seviyede izlediği yıl ise yüzde 8 ile 2015 yılı oldu. 2016-2017 dönemini kapsayan bir yıllık sürede ise akaryakıta gelen zam oranı yüzde 14 oldu. 2018 yılının ilk üç ayında ikinci kez zamlanan akaryakıta gelen zam oranı şimdiden yüzde 6’yı buldu. Uzmanlara göre bu yıl içerisinde petrol ve döviz kurlarına oranla ve hükumetin FİF (Fiyat İstikrar Fonu) ile dengeleme yapmaması halinde akaryakıta olası zam oranı yılsonuna kadar benzin fiyatı 4.07’den (litre) 4.80 ‘e kadar çıkacak.
Son 12 yılda akaryakıta gelen zam oranları
2006- 2007 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 19
2008- 2009 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 18
2009- 2010 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 26 (en yüksek artışın olduğu yıl)
2010 - 2011 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 26
2011- 2012 yılı (1 yıl içerisinde) yüzde 26
2012 - 2013 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 16
2013 -2014 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 17,5
2014- 2015 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 8
2015- 2016 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 14
2016- 2017 yılı (bir yıl içerisinde) yüzde 14
2018 yılının ilk çeyreğinde (Mart ayı itibarıyla) yüzde 6’lık bir zam geldi.
Kelle: İki ayda iki kez zam
Akaryakıt zammına ilk tepki çiftçi kesiminde geldi. Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği Genel Başkanı Hüseyin Çavuş Kelle, akaryakıta, şubat ayındaki 15 kuruşluk zammın ardından 4 kuruşluk yeni bir zam yapıldığını belirterek hükümeti eleştirdi. Hüseyin Çavuş Kelle, konuyla ilgili yazılı açıklamasında, hem akaryakıt zammına, hem de sektördeki sorunlara değinerek, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nı kuraklığın ve kaba yem ihtiyacının belirlenmesi için çalışmaya çağırdı. 2016-2017 üretim sezonunda yaşanan bölgesel kuraklık ve verim kaybı sorunlarının halen çözülmediğini savunan Kelle, üreticilerin bu dönem de kuraklıkla yüz yüze olduğunu belirtti. Üreticinin akaryakıt zammından etkilenmesinin ancak tarımda renkli mazota geçilmesiyle önlenebileceğini kaydeden Kelle, hükümetin akaryakıta iki ayda iki kez zam yaptığını belirterek, bunu eleştirdi.
Vatandaş ne dedi
Bahattin Celepçiler: Vatandaş kimin umurunda
Hükümetin iki ayda ikinci kez akaryakıta zam yapması vatandaşı da çileden çıkardı. Vatandaş, siyasilerin halkı düşünmediğini ifade etti. Ceplerini dolduruyorlar ama vatandaşı düşünmüyorlar. Mesela emeklisin, emekli maaşlısın, tam asgari ücreti de vermez sana. O asgari ücretten de kesinti yapar sana ama yanlıştır. Milletvekilleri on beş-yirmi bin TL maaş alıyor. Cebini dolduruyor ama vatandaşı düşünmüyor. Vatandaşı da emekliyi de düşüneceksin. Emekli 2 bin 200 TL’ye çalışıyor, bu adalet midir? Böyle adalet olmaz. Ancak siyasetçiler halkı düşünmüyor. İktidara gelmeden önce vaatler veriyorlar ama gelince hiçbirini yapmıyorlar. Üç-dört tane çocuğu olan var, ev kirası veren var, ev kiraları malum, bin 200 TL’den aşağı ev kirası yok. Asgari ücret ise 2 bin 200 TL… Çocukları olanlar nasıl geçinecek, mutfak masrafı okul masrafı, var da var… İşte bunu onlar düşünmüyorlar. Kendileri mecliste oturuyorlar, parayı ceplerine koyuyorlar. Vatandaş ne yaparsa yapsın…”
Erdal Birol: Halkın sırtına yüklenmesinler
Aracımı en son iki gün önce tam depo doldurdum. Tam depo 160TL’ye doluyor.
Zamlar için bizim çok fikrimizi sorduklarını düşünmüyorum; kendilerine göre değerlendiriyorlar. Kendilerine göre uygun buluyorlar ama tabi kimsenin bu zamlar hakkında mutlu olduğunu sanmıyorum. Sonuçta tabi ki de vergiden, zamlardan gelir sağlıyorlar ama bunu halka yıkmak bence yanlış. Devletin kazanç sağlayabileceği çok şey varken, halkın en çok kullandığı şeylerde fiyat yükselterek, direkt halkın üzerinden bir gelir sağlamak doğru değildir.
Rahmi Gümüşoğlu: Her şey ateş pahası
Aracımı hiç tam depo doldurmadım, hep 50 TL yakıt alıyorum. Deponun tam ne kadara dolduğunu da bilmiyorum. Döviz artınca her şey pahalandı zaten. Marketlere de girilmiyor zaten her şey ateş pahası.
Levent Özerdağ: Normal karşılıyorum
Bugün baktığımızda, petrol fiyatları Dünya çapında artıyor. Mesela Türkiye’de akaryakıt bizden neredeyse yüzde elli daha pahalıdır. Güney Kıbrıs’ta da yüzde 35-40 civarında daha pahalı. Yani biz aslında karşılaştırdığımızda Avrupa’dan da Türkiye’den de, Güney’den de daha ucuz petrol alıyoruz. Dolayısıyla da artışı normal karşılıyorum.
Musa Kısa: Başa gelen çekilir
Zamlardan haberim yok, bilmiyorum. Düşünecek bir şey yok, başa gelen çekilir. Aracımı her iki günde bir tam depo dolduruyorum, 270TL civarı ödüyorum. Zamla ne olur bilmem, zam sonrası ilk defa alıyorum. Allah hepimizi bu zamlardan korusun… Hayat gün geçtikçe daha zor hale geliyor. Ne olacak bilemiyorum.