Zamanı geldi

Çiğdem AYDIN
Kuzey Kıbrıs’ta ‘yeni hükümet krizlerinden’ söz edilirken, yaşanan sorunların çözümü konusunda ‘Başkanlık Sistemini’ savunanların sayısı artıyor. Parlamentoda temsil edilen siyasi partilerin çoğunluğu da sistemin tartışılmasına açık olduğunu belirtiyor. Başbakan ve CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman bir süre önce, Başkanlık Sistemini tartışmaktan kaçınmayacağını açıklamıştı.
Diyalog muhabirinin görüşlerine başvurduğu UBP lideri Ersin Tatar, “Tartışılmalı ve hayata geçirilmelidir” derken, DP Genel Başkanı ve Maliye Bakanı Serdar Denktaş, Başkanlık Sistemini 1992’den beri savunduklarını söyledi. YDP lideri Erhan Arıklı da “Manifestomuzun birinci maddesi Başkanlık Sistemidir” derken, TDP lideri, Eğitim Bakanı Cemal Özyiğit gündemlerinde böyle bir konunun olmadığını ifade etti.
İşte görüşler:

Tatar: Başkanlık Sistemi hayata geçmeli 
“Ben daha önce de açıklama yaptım. Başkanlık Sistemi artık bizim KKTC’de tartışılmalı ve hayata geçirilmelidir. Memleket bu konuyu tartışmaya artık hazırdır diye düşünüyorum. Mevcut sistemin bir takım sıkıntıları var örneğin, vekil olunur illa ki Bakan olacak derdine düşer veya küçük partilerin eğer grubu yoksa komitelerde hiç işlevi yok yani yasalara onların iradeleri yansımaz. Başkanlık Sisteminde Başbakan daha önceden belirlenmiş kabinesiyle çıkacak ve halktan oy isteyecek vatandaş oy verirken kabinede kimler olacağını bilecek örneğin Sağlığı kime emanet edeceğini veya başka başka bakanlıkları kabine bilinecek, vatandaş ona göre kullanacak oyunu, vekiller de oturup yasa yapacak. Meclis bu şekilde güçlenecek. Küçücük bir ülkede bir Cumhurbaşkanı var bir de Başbakan var sadece Cumhurbaşkanının bütçesi 50 milyon TL’dir ne gerek vardır bu kadar adama bu kadar paraya kafadan 50 milyon TL tasarruf yapacaksınız. Başkan seçilecek görüşme görevini de yürütecek ülkeyi de kabinesi ile beraber yönetecek. Bana göre gerekli çalışmalar yapılıp halka iyice anlatılıp referanduma gidilmelidir.” 

Denktaş: 1992’den beri savunuyoruz 
“Biz Başkanlık Sistemini 1992 yılından bu yana zaten savunuyoruz. Bu ülkenin kendi yapısına uygun meclisin çok daha denetleyici ve vekillerin daha bağımsız hareket edeceği bir sisteme geçmek yasama ve yürütmenin ayrıt edildiği bir sistem daha doğru bir yöntemdir. Başkanlık Sistemi ile ilgili halkı bilinçlendirici bir şekilde hazırlanması ve doğru zeminde tartışılarak referanduma götürülmesi gerekiyor. Bu sistemin adına parlamenter sistem diyorlar ama sistem aslında Başbakanlık sistemidir. Meclisteki iktidar parti çoğunluğu her neye evet derse o geçiyor, seçimden sonra koalisyonlar kuruluyor, oysa Başkanlık Sisteminde seçimden sonra ne olacağı bilinir şu anda parlamentoda milletvekili bakan olup olmayacağını hesap eder daha seçimdeyken ama Başkanlık Sisteminde zaten bellidir. Ortak akılla ortaya çıkacak bir sonuçla Başkanlık Sisteminin avantajları dezavantajları tartışılsın ve toplum da buna hazırsa o şekilde referanduma götürelim derim. Bana göre Başkanlık Sistemi doğru şekille uygulanırsa daha verimli bir meclis de ortaya çıkar.” 

Arıklı: Manifestomuzun birinci maddesi
“YDP’nin Kuruluş Manifestosunun birinci maddesi Başkanlık Sistemidir. Partimiz bu fikri sözde değil, özde savunmaktadır. Bize göre Başkanlık Sistemi bizim gibi küçük ada ülkeleri için en güzel yönetim şeklidir. Parlamenter sistemler küçük ülkelerde partizanlığı, adam kayırmacılığı da beraberinde getirir. Geçmişte Başkanlık Sistemine sırf Rauf Denktaş’ın gücünü dengelemek veya onun başkanlığını engellemek için karşı çekilmişti. Şimdi o yok. Dolayısı ile kimsenin mantıki olarak Başkanlık Sistemine karşı çıkması da mümkün değil. Başkanlık Sistemi derken nasıl bir Başkanlık Sistemi sorusuna da cevap aramalıyız. Malum dünyada birçok çeşit Başkanlık Sistemi modeli var. Bize göre en uygun model kusursuz işleyen Güney Kıbrıs'ın sistemidir. Mevcut parlamenter sistem artık bitmiştir. Bu sistemi pansuman düzenlemelerle iyileştirmek mümkün değildir. Sistem değişikliği yaparken devletimizin adını da Kıbrıs Türk Devleti olarak değiştirmeliyiz. Bu isim bize BM’nin verdiği bir isimdir. Ayrıca İslam Konferansı Örgütü’nde de bu isimle gözlemci üyeyiz. Tanınma kampanyası yaparken isim değişikliği de çok işimize yarar. Ayrıca art niyetli kişilerin Kaka Tece diyerek hem Türkiye'ye hem de aziz şehitlerimizin emaneti olan bu devlete hakaret etmelerinin de önüne geçmiş oluruz.” 

Özyiğit: Gündemimizde yok 
“Bizim gündemimizde şu anda böyle bir tartışma yoktur. Başbakan neden böyle bir konuyu tartışmaya açtı veya tartışmaya hazırım dedi anlamadım. Şu anda bana göre gündem Seçim ve Halk Oylaması Yasası olmalıdır. Seçim ve Halk Oylaması Yasasının değişmesi gerektiğini hemen her siyasi parti söyledi bence gündeme bunu almalıyız. Başkanlık Sistemi hiçbir zaman bizlerin gündeminde olmadı ama eğer toplumun böyle bir talebi varsa biz kendi içimizde değerlendiririz ne getirir ne götürür onun sağlamasını yaparız. Parlamenter sisteminin aksaklıkları vardır bunlar giderilebilir tartışılabilir ama Başkanlık Sistemi bizim öteden beri gündemimizde değildir. Demokratik olan her alanda varız.”