KKTC Merkez Bankası’nın 2023 yılının dördüncü çeyreğine ilişkin bülteni yayımlandı. Bültene göre; yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu sektör ise eğitim oldu. Eğitim sektörünü yüzde 111,95 ile lokanta ve oteller, yüzde 111,93 ile haberleşme ve yüzde 96,09 ile sağlık kalemleri izledi. Bültene göre, bankacılık sektörünün öz kaynakları 2023 yılı sonunda bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 81,27 oranında artış gösterdi. Kredi talebindeki düşüş devam ederken, 2023 yılı Aralık ayı itibarıyla mevduatın yüzde 83,97’sinin yabancı para, yüzde 16,03’ünün Türk parası (TP) cinsinden olduğu belirlendi.
Bankacılık sektörü
Merkez Bankasından bültene ilişkin yapılan açıklamada, 2023 yılı Eylül ayı sonunda 200.147,bir milyon TL seviyesinde olan bankacılık sektörünün aktif toplamının, 2023 yılının Aralık ayı sonunda bir önceki çeyreğe göre yüzde 14,28 artarak 228.721,5 milyon TL’ye yükseldiği ifade edildi. 2023 yılı Aralık ayı itibarıyla sektörün brüt kredilerinin 92.047 milyon TL, mevduatının ise 186.718 milyon TL olduğu belirtildi. Açıklamada, 2023 yılının dördüncü çeyreğinde, sektörün aktif toplamı içerisindeki en büyük payın, yüzde 40,24 ile brüt kredilere ait olduğu, brüt kredileri sırasıyla yüzde 32,57’lik payla nakit ve nakit benzeri kalemler, yüzde 18,22’lik payla MDC ve yüzde 8,97’lik payla diğer aktifler kaleminin takip ettiği kaydedildi.
Kredi talebindeki düşüş devam etti
Bir önceki yılın aynı dönemine göre brüt kredilerde yüzde 62,66 artış olmasına rağmen, brüt kredilerin aktif toplamı içindeki payının 4,91 puan azalarak, yüzde 40,24’e gerilemesinin, kredi talebindeki düşüşün bir önceki çeyrekte olduğu gibi devam ettiğine işaret ettiği ifade edilen açıklamada, “2023 yılı Aralık ayı itibarıyla, pasif toplamının yüzde 81,64’ünü mevduat, yüzde 7,35’ini öz kaynaklar, yüzde 5,99’unu bankalara borçlar ve yüzde 5,03’ünü ise diğer pasifler oluşturmaktadır” denildi.
Mevduatın 83,97’si yabancı para cinsinden
Bültende 2023 yılı Aralık ayı itibarıyla 63.900,2 milyon TL olan işletme kredilerinin kredi türleri içerisinde ilk sırada, 15.768,8 milyon TL olan tüketici kredilerinin ise ikinci sırada yer aldığı belirtildi. Açıklamada, şu bilgiler verildi: “2023 yılı Aralık ayı itibarıyla mevduatın yüzde 83,97’si yabancı para (YP), yüzde 16,03’ü Türk parası (TP) cinsinden olup, Tahsili Gecikmiş Alacaklar (TGA) hariç TP mevduatın krediye dönüşüm oranı yüzde 104,49, YP mevduatın krediye dönüşüm oranı ise yüzde 36,1 olarak gerçekleşmiştir. Bankacılık sektörünün öz kaynakları 2023 yılı sonunda bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 81,27 oranında artış göstererek 16.819,4 milyon TL seviyesinde gerçekleşmiştir.”
Eğitim ilk sırada
Bültende 2023 yılı dördüncü çeyreğinde KKTC’de bir önceki aya göre enflasyon oranlarının Ekim, Kasım ve Aralık aylarında sırasıyla yüzde 1,92, yüzde 4,42 ve yüzde 5,44 olarak gerçekleştiği belirtildi. Açıklamada, 2023 yılı dördüncü çeyreğinde, bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık enflasyon oranlarının Ekim ayında yüzde 78,60, Kasım ayında yüzde 81,99 ve Aralık ayında ise yüzde 83,63 olarak gerçekleştiği ifade edildi. 2023 yılı Aralık ayı sonunda yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu sektörlerin yüzde 116,63 ile eğitim, yüzde 111,95 ile lokanta ve oteller, yüzde 111,93 ile haberleşme ve yüzde 96,09 ile sağlık kalemleri olduğu kaydedildi. 2023 yılı Aralık ayı sonu itibarıyla en düşük fiyat artışının ise yüzde 64,35 ile gıda ve alkolsüz içecekler kaleminde olduğu belirtildi.
Kayıtlı çalışan sayısında artış oldu
Covid-19 salgını öncesinde 119 bin 568 olan sosyal sigortalara kayıtlı çalışan sayısının, 2022 yılı Kasım ayı itibarıyla 127 bin 172 seviyesine, 2023 yılı Kasım ayı itibarı ile de 141 bin 441 seviyesine yükseldiği ifade edildi. Açıklamada, 2022 yılı Kasım ayı ile 2023 yılı aynı ayı arasında çalışma izinli sigortalı çalışan sayısının yüzde 16,89 artarak, 54 bin 355’den, 63 bin 537’ye, KKTC vatandaşı sigortalı çalışan sayısının ise yüzde 6,98 artarak, 72 bin 817’den, 77 bin 904’e yükseldiği kaydedildi. 2020-2023 yılları arasında çalışma izinli sigortalı sayısındaki değişimde en büyük payın üçüncü ülke uyruklu sigortalılardan kaynaklandığı belirtilen açıklamada, 2020 yılı başında 16 bin 504 olan üçüncü ülke uyruklu sigortalı sayısının, 2022 yılında 18 bin 846’ya, 2023 yılı Kasım ayında ise 25 bin 727 seviyesine ulaştığı ifade edildi. Aynı dönemde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sigortalı çalışanların sayısının 35 bin 509’dan 37 bin 810’a yükseldiği kaydedilen açıklamada, “Yaşanan bu değişimlerle birlikte 2008 yılında yüzde 3,6 olan üçüncü ülke uyruklu kayıtlı çalışanın, toplam sigortalı çalışanlar içindeki payı 2023 yılına gelindiğinde yüzde 18,2’ye ulaşmıştır” denildi.