Yüksek Seçim Kurulu (YSK), YSK belediye meclisi üyeliklerine aday gösteren bazı siyasal partilerin, Siyasal Partiler Yasası’ndaki düzenlemeye uymadıkları ve her cinsiyetten en az yüzde 30 aday göstermedikleri gerekçesiyle bazı belediyelerdeki aday listelerini iptal etti. YSK, aday listesi iptal edilen partileri açıklarken, aldığı kararı bildirdi. YSK, aday listelerini cinsiyet kotasına göre düzenleyip yeniden başvuru yapmaları için partilere bir günlük süre verdi. YSK’nın açıklamasına göre; meclis üyeliği aday listesi iptal edilen partiler şunlar;
Hangi partiler kotaya uymadı
Lefkoşa: Demokrat Parti
Güzelyurt: Cumhuriyetçi Türk Partisi, Toplumcu Demokrasi Partisi, Ulusal Birlik Partisi, Yeniden Doğuş Partisi ve Demokrat Parti
Gazimağusa –Mesarya: Yeniden Doğuş Partisi
Gazimağusa – Beyarmudu: Cumhuriyetçi Türk Partisi, Toplumcu Demokrasi Partisi
Girne –Lapta: Ulusal Birlik Partisi ve Demokrat Parti
Hangi parti kaç kadın aday gösterdi
Lefkoşa İlçesinde; Lefkoşa Belediyesi, Belediye Meclis üyeliği için yapılan başvuruda,
Demokrat Parti, 26 adaydan 7’sini kadın aday gösterdi.
Gazimağusa İlçesinde Cumhuriyetçi Türk Partisi 2 kadın, 6 erkek aday, TDP 2 kadın, 6 erkek aday gösterdi.
Mesarya Belediye Meclisi için Yeniden Doğuş Partisi sadece 2 kadın ve 8 erkek aday göstererek cinsiyet kotasına uymadı.
Girne İlçesinde ise Lapta-Alsancak-Çamlıbel Belediye Meclis üyesi adaylığı için Ulusal Birlik Partisi 14 aday gösterdi, bunların sadece 4’ünün kadın olduğu tespit edildi. UBP’nin en az 5 kadın aday göstermesi gerekiyordu.
Lapta-Alsancak-Çamlıbel Belediye Meclis üyeliği için Demokrat Parti de aynı şekilde 14 aday içerisinden 5 yerine 4 kadın aday göstererek, cinsiyet kotasına uymadı.
Güzelyurt’ta 5 partinin listesi iptal edildi
Güzelyurt Belediyesinin Belediye Meclis üye sayısı 14 olurken, en az 5 kadın aday gösterilmesi gerekirken Toplumcu Demokrasi Partisi, Ulusal Birlik Partisi, Demokrat Parti, Cumhuriyetçi Türk Partisi sadece 4 kadın aday gösterdi. Yeniden Doğuş Partisi ise sadece 3 kadın aday gösterdi.
5’er kadın aday olması gerektiği için o bölgedeki 5 parti de cinsiyet kotasına uymadı.
Partilere bir gün süre
YSK yaptığı açıklamada partilere bir gün süre verdiğini belirterek, özetle şunları kaydetti:
“Sonuç olarak; 25.12.2022 tarihinde yapılacak Yerel Seçimle ilgili olarak İlçe Seçim Kurullarının incelemeleri sonucu “Belediye Meclisi Üyeliği” açısından cinsiyet kotasına aykırılık saptadıkları aday listeleri bağlamında, Yasanın 58. maddesinin 7. fıkrası tahtında Adayların Yüksek Seçim Kurulu tarafından 29.11.2022 tarihinde yapılacak geçici ilanının (1) gün süre ile yani 30.11.2022 tarihine saat 18.00’e kadar uzatılması ve ilgili siyasi partilere cinsiyet kotasına uyacak şekilde aday listelerini düzeltmelerine izin verilmesi;
Verilen izin doğrultusunda aday listelerini düzeltmeyen siyasi partiler açısından ise Yasanın öngördüğü “sabit kota” uygulamasına ek / geçici tedbir olarak “boş koltuk kota” yönteminin Yüksek Seçim Kurulu tarafından uygulanmasına dair karar veririm.
49/2015 sayılı Siyasal Partiler Yasası’nın; “28(2) Siyasal partiler her yerel kuruluş seçiminde her cinsiyetten en az % 30 (yüzde otuz) oranında aday gösterirler.” şeklindeki 28.maddesinin (2)’nci fıkrası, her yerel kuruluş seçiminde her cinsiyette en az %30 oranında aday gösterilmesini kurala bağlamıştır. Bu maddeden hareketle, Yüksek Seçim Kurulu, 2018 yılında, cinsiyet kotasına uymayan bir partinin ilgili Belediye Meclis Üyesi aday listesinin tümden iptal edilmesine, dolayısıyla, o bölgedeki ilgili seçime katılamamasına karar vermiş haldedir. Yüksek Seçim Kurulu’nun bugün gündeminde olan konu da, yine, cinsiyet kotasına uygun olmayan şekilde aday gösteren partilerle ilgilidir. Bu noktada Yüksek Seçim Kurulu’nun yapabileceği, ya, bu konuda önceden verilmiş kararını takip etmek, ya da, önceden verilmiş kararı değiştirecek sebepler varsa, kararı değiştirmek ve yeni bir karar üretmek olacaktır.
Bu düşüncelerle 49/2015 sayılı Yasa incelendiğinde, 49/2015 sayılı Yasa’nın, cinsiyet kotasına uyulmamasına karşı herhangi bir yaptırım öngörmediği gerçeği ile karşılaşıl[1]maktadır. Diğer bir deyişle, Yüksek Seçim Kurulu’nun, geçmişte, Yasa’da bulunmayan bir yaptırımı uygulama yönüne gittiği ortaya çıkmaktadır. Yasa’da yaptırım düzenlenmeyen hallerle ilgili Yüksek Seçim Kurulu’nun geçmişteki yaklaşımları tespit edilmeye çalışıldığında, ön seçimle adayını belirlemeyen ve bunun istisnası tüzüğünde de olmayan bir parti için, yani 49/2015 sayılı Yasa’nın 27’nci maddesinin (1)’inci fıkrası kurallarına uymayan bir parti için, Yüksek Seçim Kurulu’nun, seçime girmeyi yasaklamadığı gerçeği ile karşılaşılmaktadır.”