Aytuğ TÜRKKAN
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Aziz Gürpınar, devletin İhtiyat Sandığı’na 1.5 milyar TL borcu olduğunu ifade ederek, bugüne kadar bu borçların geleceğine ilişkin projelerin üretilemediğini söyledi.
Diyalog’a yaptığı açıklamada “Sürekli borçlar alınmış, her yıl faizler bu borcun üzerine işletilmiş, hep kağıt üzerinde sanki hiç ödenmeyecekmiş gibi bir algıyla hareket edilmiş” diyen Bakan Gürpınar, bunun bir iç borç olduğunu ve ödenmesi gerektiğini ifade etti. Gürpınar “en azından bu borç yükünün faizinin her yıl ödenebilmesi için Maliye bakanı ile bir çalışma başlattık. Ekonomik Program içerisinde de bu borçlara yönelik bir kaynak ayrılmıştı. Ama bu konuda bugüne kadar uygulamaya geçmedi. Yeterince hassasiyet gösterilmedi”dedi.
Bakan Gürpınar kendilerinin 2015 yılı içinde bir miktar borç faizine karşı ödeme yapılacağını belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:
“2013-2015 programında zaten yapılabilecekti henüz program bitmedi. Biz bu yıl bu uygulamayı başlatacağımızı düşünüyoruz. Ya bugüne kadar yapıldığı gibi kağıt üzerinde yüksek faizler uygulayarak bu paranın hiç geriye dönmeyeceği bir uygulama ya da daha makul ve gerçekçi faiz oranlarıyla birlikte borcu yapılandırarak nakit olarak sıcak para girişini sağlayabilmek. Kısa bir vade değil belki ama bir süre sonra da önce faiz daha sonra da anaparanın ödenebileceği bir noktaya gelmek. Bu bizce çok daha mantıklıdır”
“İhtiyat Sandığı 2014’te 36 milyon artı bakiye verdi”
Bakan Gürpınar, faiz konusunda tartışmaların olduğunu anımsattı ve Maliye Bakanı Zeren Mungan ile anlaşma noktasına geldiklerini belirterek, fona ödemelerin başlayacağını kaydetti.
İhtiyat Sandığı’nın şu anda hiçbir ödeme sıkıntısı olmadığını söyleyen Bakan Gürpınar, sandığın özel bankalarda şu anda aktif olarak 323 milyon TL mevduatı olduğuna dikkat çekti. Kurumun 2014 yılında gelir gider tablosunda artıya geçtiğini de sözlerine ekleyen Gürpınar, “2014’te 36 milyon TL artıya geçti. Gelen tüm talepleri kurum şu anda karşılıyor. Ama devletten olan alacağının tahsil edilmesi için çalışıyoruz” dedi.
Sosyal Sigortalar’daki durum
Sosyal Sigortalar Kurumu’nda da büyük sıkıntılar olduğuna ilişkin yorum üzerine Bakan Gürpınar, kurumun sürekli banka borcuyla yükümlülüklerini yerine getiren bir yapıda olduğunu söyleyerek sözlerine başladı.
Bakan Gürpınar sigortalardaki mevcut yapıyı şu sözlerle anlattı:
“İşverenler üç ayda bir yatırım yapıyor. Bu aylarda kurum kendi çarkını döndürebiliyor ancak diğer aylarda ayına göre 3 ile 6 milyon TL arasında bir açık oluşuyor. Bunu da daha önce yerel bankalardan kısa vadeli ve yüksek faizlerle borçlanarak kapatılıyordu ancak biz bir yıllık çok daha iyi bir faiz oranıyla borçlanma yaptık ve yüksek faiz vermekten kurtulduk”
“13’üncü maaş sigortaları sıkıntıya sokuyor”
Bakan Gürpınar, Sosyal Sigortalarda en sıkıntılı durumun 13’üncü maaşların ödenmesi sırasında yaşandığına dikkat çekerek sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bildiğiniz gibi 13’üncü maaş herhangi bir prim tahsilatının karşılığı olmayan bir durumdadır. 13’üncü maaş tümüyle ya kurumun yapısından ya da Maliye Bakanlığı’nın katkısıyla ödenebiliyor. Bu yıl 13’üncü maaşın ödenebilmesi için 40 milyon TL’lik bir borçlanma oldu ama dediğim gibi bu kez
uzun vadeli ve düşük faizli bir borçlanma yaptık. Hatta Ocak ayı sonunda 20 milyon TL’si ödendi bile. İkinci 20 milyonu da şubat ayında ödemeyi planlıyoruz.”
“2014’te 26 milyonluk açık”
Sigortalar Dairesi’nde yapılanların yeterli olmadığını ve uzun vadede açıkların kapanması gerektiğine dikkat çeken Bakan Gürpınar, 2014 yılı tahsilatlarının bütçe hedefini aştığını belirterek bunun önemine dikkat çekti. Gürpınar Sigortalar kurumunun 100 milyon TL’lik bir borcu olduğunu ifade ederek, sözlerine şöyle devam etti:
“2014’te bütçede tahsilat hedefi 495 TL’ydi, biz 498 TL tahsilat yapmışız. Hedefi aştık, geçmişte bütçe hedeflerinin gerisinde kalıyorduk. Bunun tabi ki çeşitli etkenleri var. 2015’te yeni projelerimizle daha da artacağını düşünüyoruz. Denetimi de artıracağız ve prim gelirleri daha da çok artacak.”
Sosyal Sigortalarda borçların bir yana bırakılması durumunda sadece 2014’te gelir ve giderler karşılaştırıldığında 26 milyon TL’lik bir açık olduğunu ifade eden Bakan Gürpınar kurumun toplam bütçesinin 800 milyon TL olduğunu ve 26 milyon TL’lik açığın çok önemli olmadığını dile getirdi.
Bakan Gürpınar, “Biz eğer gerek kayıt dışılığın önlenmesi ve gerçek ücretler üzerinden yatırımların yapılması konusunda biraz daha gayretli bir performans gösterirsek 2015 ve 2016 yıllarında kurum açık vermeyecektir hatta borç stoku da ödenebilir. Sosyal Sigortaların 100 milyon civarında bir borcu var ve bu içinden çıkılamayacak bir borç değildir” dedi.
Belediyeler borçlarına yönelik adımlar
Hem İhtiyat Sandığı Fonu’na hem de Sosyal Sigortalar’a ciddi borçları bulunan belediyelerin varlığına dikkat çeken Bakan Gürpınar, bu sorunun ortadan kalkmasına yönelik yapılan çalışmaları da anlattı. Gürpınar şunları söyledi:
“İki kuruma da borç biriktiren kurumlar belediyelerdir. Belediyelerin borçlarını ödeyebilmesi için belediyeler yasasında değişiklik yaptık, şu an Meclis’tedir. İki maddeyi tasarıya koydurduk. Bundan sonra belediyelerin her iki kurumumuza karşı eğer iki ay ödemesi gereken primleri ödemez ise üçüncü ay Çalışma Bakanlığı devreye girerek, devlet katkısından kesinti yapılarak sosyal güvenlik kurumlarına yatırımlar yapılacak. Gelecek için bunu güvenceye almış olduk. İkinci madde de şuan ki borçlarla ilgilidir. 15 yıllık bir vadelendirme ile geriye dönük borçları da ödeyecek. Yasa tasarısında bunları yapabilmesi için belediyelere verilen devlet katkısının artırılması da öngörülüyor. Biz bunu 2008’te yürürlüğe koyduk ancak bir belediye anayasa mahkemesine taşıdı bunu ve uygulama durdu. Yasal değişiklik yapılıp bu uygulama devam edecekti. O zaman borçlu belediye sayısı sadece 4’tü. Ancak daha sonra seçim oldu ve biz hükümetten gittik, sonrasında da hiçbir adım atılmadı bu konuda ve bugün 18 oldu bu sayı maalesef! Eğer bu adımları atmazsak bu sayı artmaya devam edecek. Biz elimizi taşın altına koyacağız, bu kesin bir çözümdür ve kimsenin uhdesinde olmadan çözülmelidir.”