Türkiye’den gelen suyun dağıtımı ve yönetimine ilişkin görüşmeler bugün Ankara’da yapılıyor. Taraftarın bu konuda uzlaşması halinde, KKTC için hayati önem taşıyan Ekonomik ve Mali Protokol görüşmelerinin de bir hafta sonra başlayacağı öğrenildi.
Ankara’ya hareketinden önce Diyalog’un sorularını yanıtlayan Maliye Bakanı Birikim Özgür, yatırımların haricinde Türkiye’den 350 milyon liralık bir katkı talep edileceğini söyledi. Özgür, bunun 200 milyon lirasının cari bütçe için, 150 milyon lirasının ise reformlar için kullanılacağını belirtti.
Özgür, reformlar arasında belediyelerin de bulunduğunu söylerken, halen 28 olan belediye sayısının kaça indirileceği konusunda net bir bilgi vermedi. Maliye Bakanı “kişisel görüşünüze göre belediyelerin sayısı 8’e inebilir mi?” sorusuna şu yanıtı verdi:
“Kestirme bir cevabı yok bu sorunun çalışılması gerekir. Önemli olan mali açıdan gelir-gider dengelerini sağlayabilmektir. Sayıları 5 de olabilir, 10 da, 14 de...”
Reformlar hangi alanlarda?
Maliye bakanı Özgür, reformların hangi alanlarda olacağına ilişkin bir soruyu yanıtlarken şöyle dedi:
“Mesela şimdiki mesai uygulaması hem özel sektör hem de dünya ile uyumsuzluğa neden olurken, Maliye üzerindeki ek mesai yükünü de artırıyor. Yapısal Dönüşüm Programı ile yeniden, iki ayrı mesai sistemi olacak ve çalışma düzeni yaz ve kış mesaisi olarak düzenlenecek. Yaz mesaisi 3 ya da 4 ay olacak. 35 saat yaz mesaisi ve 40 saat kış mesaisi öngörülüyor, Bakanlar Kurulu ara dinlenme saatini belirleyecek.”
Bütçe giderleri
Bütçenin yüzde 80’ini maaşların oluşturduğunu belirten Birikim Özgür, şöyle dedi:
“Bu şekilde devam edemez. Gelirleri artırmak için canla, başla çalışacaksınız, ama diğer yandan bütçeden kaynak ayırdığınız kurum ve kuruluşlar sürekli daha fazla kaynak talep eder bir pozisyonda olacak. Bu yükün altından kalkamayız. Kamu bütçemizde giderlerin %80’inden fazlasını personel harcamaları için kullanır olduk. Batmış Yunanistan’da bile bu oran %55”.
Bütçemizin gelirler başlığında Türkiye Cumhuriyeti’nden sağlanan hibe ve krediler yer aldığı halde 375 milyon TL bütçe açığımız görünüyor. Türkiye kaynakları dâhil tüm gelirlerimiz, giderlerimizi karşılamaya yetmiyor. Bu nedenle bizim reformlara bağlı ekonomik büyümeyi ve kamu gelirlerinde artışı sağlamamız şarttır. Kaldı ki söz konusu Türkiye kaynaklı kredilerin yaklaşık 150 milyon TL’si koşullu reform destek ödeneğinde yer almaktadır. Yani reformlarımızı gerçekleştiremezsek bir nevi ödül olarak bize sunulan kaynaklara da ulaşamayacağımızdan bütçe açığımız daha da büyüyecektir. 2015 yılı sonunda bu tecrübeyi yaşadık. Reform destek ödeneğini kullanamadık ve ödeme güçlüğüne düştük. Ben aynı tecrübeyi 2016 sonunda da yaşamak istemiyorum. Bu bahsettiğim Türkiye Cumhuriyeti’nden elde ettiğimiz kredilerle ilgilidir. Diğer yandan savunmamız, reel sektörümüzde çarkların dönmesi ve altyapı yatırımlarımızın tümü Türkiye Cumhuriyeti’nin 625 milyon TL’lik hibesi ile finanse ediliyor. Biz diyoruz ki cari harcamalarımız için Türkiye Cumhuriyeti’ne bağımlılığı sıfırlayalım ve Türkiye’den elde ettiğimiz kaynakların tümünü ekonomimizi büyütmek ve reformlarımıza finansman sağlamak için kullanalım. Bu da yine yapısal dönüşümle gerçekleşebilecek bir hedeftir.”
İstişare önerileri masaya yatırılıyor
Türkiye’den KKTC’ye deniz altından borularla getirilen suyun yönetimi konusunda KKTC tarafından hazırlanan ileri istişare önerileri, bugün Ankara’da masaya yatırılıyor.
Hükümeti temsilen, Maliye Bakanı Birikim Özgür, Ekonomi, Sanayi ve Ticaret Bakanı Sunat Atun, Tarım, Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanı Erkut Şahali ile Bayındırlık, Çevre ve Kültür Bakanı Kutlu Evren, bu çerçevede temaslarda bulunacak.
Tarafların uzlaşması halinde ortaya çıkacak olan hükümetler arası anlaşma, imza aşamasına gelecek.
Ankara ziyareti öncesi Ercan Havalimanı’nda BRT’ye konuşan Maliye Bakanı Birikim Özgür, “Özel işletmenin verimliliği ile kamunun gücünün birlikte değerlendirilebileceği yasalarla uyumlu” olarak nitelendirdiği modele son şeklini vereceklerini söyledi.
Su konusunda bugüne kadar yaşanan sürece ilişki bilgi veren Maliye Bakanı Birikim Özgür, projenin artık son aşamaya geldiğini vurguladı.
Kamu özel ortaklığı
Suyun dağıtımı konusunda kamu-özel ortaklığı şeklinde geliştirilen modelin detaylarına ilişkin iki ülke arasındaki istişarenin sürdüğünü kaydeden Birikim Özgür, CTP-UBP hükümetinin 7 Nisan 2015’te Türkiye’nin KKTC’ye sunduğu hükümetler arası anlaşma taslağı üzerindeki çalışmayı tamamlamasının ardından, 2 ülke teknik heyetlerinin 24-25 Aralık’ta anlaşmanın detaylarını konuştuğunu hatırlattı.
Maliye Bakanı, ortaya çıkan metni imzalayacak olan Başbakan Ömer Kalyoncu’nun Türkiye’ye ileri istişare maksatlı öneriler sunma ihtiyacı hissettiğini anımsatarak, hazırlanan önerilerin geçen hafta Türkiye’ye sunulduğunu, yarın ve salı günü yapılacak teknik heyet toplantılarında Türkiye’nin önerilere vereceği cevabı ele alacaklarını söyledi.
Şahali: Hassasiyetlere anlayışlı davranılırsa…
Tarım, Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanı Erkut Şahali de taraflar arasında karşılıklı anlayış birliğinin olduğunu kaydederek, “Karşılıklı hassasiyetlere anlayışla davranıldığı noktada ben çözümsüz bir nokta olmayacağını düşünüyorum” dedi.
Atun: Mutabakat var, detaylar konuşulacak
Öte yandan, TAK muhabirine konuşan Ekonomi Sanayi ve Ticaret Bakanı Sunat Atun, dağıtım ve kaynakların kullanımıyla protokol üzerinde daha önceden mutabakata varıldığını ve bu protokolün daha detaylı bir şekilde Ankara’da ele alınacağını söyledi.
Atun, ana çerçevesi 2010 yılındaki hükümetler arası anlaşmada ve daha sonra 2013-15 protokolünde çizilen ana iletim hatları ve kullanımla ilgili maddelerin üzerinde yarın ve salı günleri daha detaylı çalışma yapılacağını anlattı.