Remzi SAMAR
Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) Fikri Toros, hükümetin; okul, yol, hastane, modern parklar gibi yatırımlar için kaynak ayıramadığını söyledi. Bütçenin yüzde 85’inin cari harcamalara gittiğini anımsatan Toros, Kuzey Kıbrıs’ın yabancı yatırımcılara ihtiyaç duyduğunu ifade etti.
Diyalog’a konuşan Toros, “Ada ekonomilerinde yabancı sermayeye ihtiyaç vardır. Yani yabancı yatırıma ihtiyaç vardır. Buranın devlet bütçesi ile toplumu refaha götürecek bir büyümesi yabancı yatırım olmadan mümkün değildir” dedi.
AB standartlarında üretim yeterli değil...
Toros, Kuzey Kıbrıs’ta en büyük yetersizliğin Avrupa Birliği (AB) standartlarındaki üretim eksikliği olduğunu söyledi. Bu yüzden narenciye, patates ve diğer ürünlerin Türkiye’ye bile satılamaz hale geldiğini belirterek, “Dolayısıyla bir an önce 2015 yılında AB mevzuatı ve standarları yönünde somut başarılar görmek istiyoruz” dedi.
“Artık somut başarılar görmek istiyoruz”
Geçen yılın eksiklerle geçtiğini ifade eden Toros, kendilerini tek alanda nispeten mutlu eden gelişmenin, Maliye Bakanlığı’nın mali disiplin alanındaki uygulamaları olduğunu aktardı.
En büyük yetersizliğin AB standartlarındaki üretim eksikliği olduğuna vurgu yapan Toros, üretilen popüler ürünlerin ihraç edilebilmesi için acilen bu standartların uygulamaya geçirilmesi gerektiğine işaret etti. Artık somut başarılar görmek istediklerini dile getiren Toros, “ Siyasi nedenlerden dolayı AB Komisyonu burada uyum süreci uygulamıyor. Ama biz bunu lokal olarak bir dereceye kadar yapabiliriz. Bazı kurumlar bunu özel olarak kendileri yapmaktadır. Ama yönetim olarak bunu da öncelikli politikalar arasına almak zorundayız. Aksi takdirde yarın Türkiye’den su geldiğinde hükümet bir modern sulu tarım politikası oluşturuyor.
“Standart Sertifikasyon Kurumu çok önemli”
Tarım sektörüne teşvik verecek. Çok güzel bir uygulama. Bunu alkışlamamak mümkün değil ancak eğer Standart Sertifikasyon Kurumu yoksa o üreteceğiniz tarım ürününü hiçbir yere satamazsınız. Buranın pazarı da onu değer kılmaz. Çünkü ölçek ekonomisinden yoksun bir Pazar var. Çok küçük bir Pazar var. AB mevzuatı derken bunu kastediyorum. Bunun yeni yılda elzem bir beklenti olduğunu değerlendiriyorum” şeklinde konuştu.
“Turizm bütçesinin kısılması doğru değil”
Hükümetin yeni yıldaki bütçe kısıtlamalarını değerlendiren Toros, özellikle turizm alanındaki bütçenin düşürülmesini doğru bulmadığını kaydetti. Sınırlamaların doğru yerlerde yapılması durumunda başarı sağlayacağını belirten Fikri Toros şöyle dedi: “Yani bizim pasif önlemler diye nitelendirdiğimiz noktalarda kamu giderlerinde kısıtlama yapılırsa olumlu bir sonuç verir. Ama dış pazarlarda Kuzey Kıbrıs’ı tanıtma, ürünlerini pazarlama faaliyetlerini kısıtlama ekonomimiz için hayırlı bir adım olmaz. Bizim içimizdeki cari giderleri kısmak bizim için hatırlı bir şey olur diye düşünüyorum. Mesela lobi faaliyetleri için bütçede herhangi bir fon ayrılmış değil. Bugünkü dünyada hem ekonomik hem siyasi alanda lobi faaliyeti yapmayan bir toplum hiçbir şeyden bahsedemez. Biz 4 aydır iki sanayi odası hellim konusunda Sanayi Odası ile Ticaret Odası hellimin lobisini Brüksel’de yürütüyoruz. Çünkü fonlarda lobi için para yok. Bunlarda kesinti yapmak doğru değil. Eğer o yüzde 85 cari giderlere savaş açarsanız onları düşürüp çalışanların verimliliğini artırırsanız proaktif faaliyetlere daha çok bütçe ayırırsanız bu ümit vaat eder. Bunu 2015’te görmek istiyoruz.”
“Rumar, Türk endüstrisinden faydalanmak isteyecek”
Yeni yıldaki planlarıyla ilgili olarak da konuşan Toros şunları kaydetti: ” Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk Ticaret Orası Ticaret Sanayi Odası 2014 yılında benim başkanlık döneminde mevcut siyasi iklim içerisinde uygulanabilecek birtakım ekonomik işbirliği projeleri üretmiştir. Bu projeler yeni yılla birlikte hayata geçerse siyasilerin yürüttüğü kapsamlı çözüm müzakerelerine geri dönülmez bir yön verecektir. İlerleme için bir motivasyon teşkil edecektir. Çünkü her iki toplumun da birçok problemi de müşterektir. Rumların bizden çok daha büyük olması gerçeği bir yana onların da aynen bizimki gibi sınırlı pazarı vardır. Onların da lokomotif sektörleri hizmet sektörleri olduğu için Türk endüstrisinden istifade etmeleri onların da maliyetlerini düşürecek ve rekabet edebilirliklerini artıracaktır. Sinerji her iki topluma ekonomik refah getirecektir. “
“Maraş yasal sahiplerine açılmalı”
Toros ilginç bir öneriyi sundu. Maraş’ın yasal sahiplerine açılması gerektiğinin altını çizen Toros son olarak şunları söyledi: “Maraş’ın yasal sahiplerine açılması bir taraftan bir taraftan devasa bir ekonomik potansiyel yaratacaktır. Bu ekonomik faaliyetten her iki toplumun müteahhidi tüccarı sanayisi istifade edecektir. Bu maksat için yabancı yardımlar gelecektir. O bir enjeksiyon olacaktır. Adadaki iklimi yumuşatacak ve insanlarda bir motivasyon oluşacaktır.”