4 Şubat Dünya Kanser Günü nedeniyle açıklama yapan Sağlık Bakanlığı, kanserin korunulabilir bir hastalık olduğunu ve doğru korunma stratejileriyle kanser vakalarının üçte birinin önlendiğini belirtti.
Açıklamada, kanserin, dünyada ve ülkede sebebi bilinen ölümler sıralamasında kalp ve damar hastalıklardan sonra ikinci sırada gelen önemli bir toplum sağlığı problemi olduğu vurgulanarak, her yaşta görülebilen bir sorun olan hastalıktan korunma mücadelesinde bireylerin, eğitim kurumlarının ve sivil toplum örgütlerinin devletle el ele vermesinin önemi vurgulandı.
Kanser oluşumunda etkisi olan kötü beslenme, hareketsiz yaşam, tütün ve alkol kullanımı ile güneş ışığının zararlı etkilerine maruz kalma gibi çevresel etkenlerin kontrol altına alınmasının kanser görülme sıklığını azaltacağı belirtilerek, “Dolayısıyla sağlıklı yaşam davranışları ile kansere karşı korunulabilmekte ve tarama programları sayesinde erken teşhis konularak yaşam süreleri uzatılabilmektedir.” denildi.
Erken tanı birimi ücretsiz hizmet veriyor
Sağlık Bakanlığının “Kanserde Erken Tanı Birimi”nde “erken tanı hayat kurtarır” prensibiyle meme, kolorektal (bağırsak) ve serviks (rahim ağzı) kanserlerine karşı tarama hizmetlerinin ücretsiz verildiği belirtilerek, ülkede meme kanseri taraması 40-69 yaş arasında mammografiyle, rahim ağzı kanserleri taraması 30-64 yaşları arasında devam edilen vajinal smearle (sürüntü) bağırsak kanserlerine yönelik tarama 50-74 yaşlar arasında dışkıda gizli kan testiyle yapıldığına dikkat çekildi.
Kanserde Erken Tanı Birimi’nde 2021 yılında toplam 1971 kişiye bağırsak kanseri taraması, 1398 mammografi çekimi yapıldığı belirtilerek, rahim ağzı kanseri tarama testi (smear) yapıldığı açıklandı.
22 Ekim 2018 tarihinde “Kanser Hastalığı Bildirim Yasası” nın KKTC Meclisi’nden geçmesiyle kanser bildiriminin zorunlu bir hastalık olduğu, yasal mevzuatın tamamlanmış olmasının kanser kayıtçılığına ivme kazandıracak önemli bir adım olduğu, Kanser Bildirim Formu’na KKTC Sağlık Bakanlığı web sayfasından ulaşmanın mümkün olduğu hatırlatıldı.
Erkeklerde kolerektal, kadınlarda meme kanseri
Kanser kayıtçılığında ilk verilerin 2012 yılına ait olduğu belirtilerek, Mayıs 2018 yılında açıklanan verilere göre erkeklerde sık rastlanan kanser türünün kolorektal kanserler kadınlarda ise meme kanseri olduğu belirtildi.
Sağlık Bakanlığı açıklamasında KKTC’nin ilk 5 yıllık kanser verileri şöyle paylaşıldı:
“Buna göre, 3 bin 663 yeni kanser olgusu tanı almıştır. Bunların 1854’ü erkek, 1809’u ise kadınlardan oluşmaktadır. Malign melanom dışı cilt kanserleri hariç tutulduğunda ise toplam olgu, ayısı 3 bin 157 olarak saptanmıştır. Bunların 1567’si erkek, 1590’ı ise kadındır.
Erkeklerde en sık görülen ilk beş kanser tipi prostat, akciğer, mesane, kolorektal kanserler ve lenfoma olarak saptanmıştır.
Kadınlarda ise; en sık görülen ilk beş kanser tipi meme, tiroid, kolorektal kanserler, rahim kanserleri ve lenfoma olmuştur.
En yüksek insidans Lefkoşa’da
Kanser olgularının ilçelere göre dağılımına bakıldığında, en yüksek insidans Lefkoşa’da saptanmış olup, bu değer 100 bin kişide 228’dir. Diğer ilçelerde ise Kuzey Kıbrıs gene insidansından (100.000 kişide 197) daha yüksek bir hız saptanmamıştır.
Bireysel mücadele için önlemler
Kanserle bireysel mücadele konusunda da şu bilgiler paylaşıldı:
1-Tütün ve tütün ürünlerini kullanmayınız.
2- Hareket ediniz.
3- Sağlıklı beslenin ve obezite ile mücadele ediniz: Obezite yutak borusu, kolorektal (bağırsak), meme, rahim ve böbrek kanserlerine sebep olur.
4- Alkol kullanımını sınırlandırınız: Alkol ağız, farenks, larenks, yutak borusu, karaciğer, kolorektal (bağırsak) ve meme kanserlerine sebep olur. Alkol kullanımı miktarı arttıkça kanser riski artmaktadır. Bazı kanser türlerinde risk alkolün ve tütünün birlikte kullanımı ile artmaktadır.
5-Bazı enfeksiyonlar: H.Pylorii, HPV, Hepatit B ve C, EBV kansere sebep olabilir. Kişisel hijyeninize dikkat ederek kendinizi koruyunuz.
6- Çevresel kirlilik: hava, su ve toprak kirliliği. 2012 de 3.2 milyon kişinin hava kirliliğine bağlı erken öldüğü tespit edilmiştir. Bunların 200 binden fazlasının akciğer kanserine bağlı olduğu tespit edilmiştir. Çevreyi temiz tutunuz.
7- Mesleki risk faktörleri: Akciğer kanseri, mezotelyoma ve idrar torbası kanserleri ile ilişkili bulunmuştur. Mesleki risklerinizi öğreniniz ve önlem alınız.
8- Radon gazı: Evinizi her gün düzenli olarak havalandırınız.
9- Radyasyon: Ultraviole ve güneş ışınlarından korununuz.
10-Cep telefonu kullanırken kulaklık kullanınız.
11- Kendi bedeninizi iyi tanıyınız. Şikayetlerinizi ertelemeden doktorunuzdan tıbbı yardım isteyiniz.
12- Doğru bilgiye ulaşmak için uzmanlardan yardım isteyiniz.”