Teoman TURAN
Kuzey Kıbrıs’taki ekonomik örgütlerin başkanları, erken seçim sonrasında tek parti iktidarının mümkün görülmediğini belirtirken “Ortaya çıkacak sonuçlar yine koalisyonu zorunlu kılacak” diyor ve bu konuda tüm partilere uzlaşı mesajı veriyor.
Diyalog’a konuşan Ticaret Odası, Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası ve Genç İşadamları Derneği’nin Başkanları, yeni hükümetin öncelikli olarak ekonomi, sağlık ve trafik konularında adım atmasını istiyor.
Diyalog’a konuşan ekonomi örgüt temsilcilerinin görüşleri şu şekilde:
Fikri Toros (KTTO Eski Başkanı):
“Gelecek olan yeni iktidardan beklentilerimizi Ticaret Odası olarak detaylıca değerlendirdik. Bir takım katkılar hazırladık. Bunları fırsat olarak aday partilere iletmeye başladık. Öncelikle ekonomik büyüme odaklı bir siyasi vizyon görmek istiyoruz. Kuzey Kıbrıs’ın ekonomik kalkınması ve istikrarlı bir büyüme ile toplumu layık olduğu uluslararası refah seviyesine, rekabet edebilecek seviyeye ulaştırabilecek bir vizyon bekliyoruz. İstikrar bekliyoruz. Siyasi İstikrar olmadan ekonomik büyüme elde etmek mümkün olmaz.
Devletin eğitim politikası ve gittikçe büyüyen eğitim sektörü var. Yüksek Öğrenimde ülkemizin Gayrı Safi Milli Hasıla’ya ciddi katkısı olan bir Yüksek öğrenim sektörü kazandık bu doğru aslında stratejilerin bir başarı öyküsüdür. Burada kaliteye önem verilmesi gerekiyor. Kuzey Kıbrıs’ın bir yüksek öğrenim merkezi olduğu yüksek bir itibarla destek görmesi gerekiyor. Ve unutulmaması gerekiyor ki ülkenin alt yapısı da daha fazla öğrenci ağırlamaya şu anda yeterli değildir herhangi bir olası bir olumsuz imajın önüne geçilmesi lazım ve akademik kalitenin önem verilmesi lazım. Devletin de okullara devleti okullarına muhakkak alt yapı ve akademim kadro yatırımı yaparak uluslararası eğitim standartlarına erişmesi gerekmektedir.
“Hastalarımız şifayı yurt dışında aramamalı”
Sağlıkta maalesef olmamız gereken noktanın hayli gerisindeyiz. Hastane ve tıbbı hizmetler hastalarımızın şifayı yurt dışında aramasına vesile olmaktadır. Yeni kurulacak hükümetin muhakkak sağlık standartlarını da gerek alt yapıyla gerekse sağlık hizmeti kalitesi ile yine beklenen standartlara eriştirmesini bekliyoruz...
“Tek parti iktidarı olasılığını görmüyorum”
Tek parti iktidarı olasılığını şahsen görmüyorum. Kamuoyu yoklamaları da bunu teyit etmektedir. Öyle görülüyor ki yeni bir koalisyon hükümeti çıkacak sandıktan. Umuyorum ki uyumlu bir koalisyon olur ve özlenen istikrar o ekonomik büyüme için yatırım için önkoşul olan siyasi istikrar hasıl olur.
Orhan Tolun (KITSAB eski başkanı):
“İlkokul ortaokul lise için vatandaş hep özel okullara kaydırıldı. Devlet okullarına çocuklar gitmiyor. Ülkede milli eğitim sözcüğü ne kadar geçerlidir. Üniversiteler özel olabilir. Ama ilkokullar özel okullar da olabilir ama çocuklar devlet okullarında eğitilmiyorsa o zaman milli eğitim diye bir şeyden söz edemeyiz.
Sağlıkla ilgili de aynı durum yine aynı. Vatandaş tamamen özel hastaneler kliniklere mahkumdur. Devlette çalışan doktorların ikinci iş yapmaması gerekir.
“Devletin gelirleri memur maaşlarına gidiyor”
Devlet memuru maaşından başka hiçbir şey yapamayan bir ekonomik kalkınma politikası yoktur ülkede. Kalkınma politikası yok. Devletin gelirleri memur maaşlarına gidiyor. Çevre deseniz ortalık çöplükten geçilmiyor. Trafik deseniz içler acısı. Hele hele iç ulaşım berbat. Lapta’dan Girne’ye, Çatalköy’den Girne’ye bir saatte gidiliyor. Çevre yolları ne zaman düzeltilecek. Bu petrol kaybı stres ne zaman giderilecek. Dış ulaşım derseniz uçak bilet fiyatları aldı başını gider. Bu fiyatlar ne zaman indirilecek. Ekonomiyi biz ne zaman yöneteceğiz. Biz mi yönetiyoruz, hükümet midir ekonomiyi yöneten yoksa IMF’midir.
“Üçlü koalisyon geliyor”
Seçimlerden şu an görülüyor ki üçlü koalisyon dönemi gelecek. İkili koalisyonlar değil üçlü koalisyon dönemi gelecek. İki büyük parti kurarsa koalisyon olur. Onun dışında üçlü koalisyon başlayacak.”
Cemal Gülercan (Genç İşadamları Derneği Başkanı):
“Siyasiler halka ve ülkeye hizmet vermeleri için halk tarafından seçilen kişilerdir. Siyaset bir hizmet yarışıdır. Bizler de dünya ile uyum içinde en az bir Avrupa ülkesi kadar çağdaş, demokratik ve yaşam kalitesiyle ülkemizde layık olduğu şekilde yönetilmek istiyoruz.
Daha önce Türkiye ile KKTC arasında imzalanan ve üç yıllık Yapısal Dönüşüm Programı’nda yer alan neredeyse hiçbir uygulama hükümet tarafından hayata geçirilmedi.
Sağlık çöktü
Yeni gelecek olan hükümet çöken sağlık sistemini düzeltmeli.. Hastanelerin hali adeta içler acısı. Kanser vakaları da arttı. Laboratuvar akredite olamadığı gibi sonuçları da sonuçları güvenilir değil. Ülkede şu an “Allah’a emanet şekilde” gıda ve tüketim maddeleri kullanılıyor.
Öte yandan ülkedeki et eksikliği nedeniyle kaçak ete de bir çözüm bulunamadı. Üniversite öğrencileri kayıtsız işçi olarak çalıştırılıyor.
Denizlerimiz, toprağımız, havamız kirlilik içinde. Bunun yanısıra çarpık ve çirkin kontrolsüz bir yapılaşma devam ederken, alt yapı eksikliği ülkede had safhaya vardı.
Halkımız özel okullara mahkum edildi. Sistemsizlik nedeniyle devlet okulları da kaderine terkedildi.
Küçücük bir ülkemiz var. Ancak bu küçük ülkede üniversite patlaması yaşanıyor. Ülkemizin alt yapısının kaldıramayacağı kadar yabancı nüfus taşınıyor. Meclis komisyonlarında da halen yeni üniversitelere izin verilmesi için görüşmeler yapılıyor.
Uyuşturucu ise ilkokullara kadar girdi. Bu konuda yeni gelecek hükümetin tedbir alması gerekiyor.
Mali yapımız ise tamamen dış kaynaklara bağımlı. Türk lirası da sürekli değer kaybediyor. Bu nedenle de ekonomimiz gittikçe kötüleşiyor. Bunun önünün alınması gerekiyor.
Yeni gelecek hükümetin çevreye de önem vermesini istiyoruz. İhtiraslardan, particilikten ve yandaşçılıktan arınılmalı. İdealleri olan dürüst ve çalışkan insanlar görev yapmalı.
Temennimiz tek başına bir hükümet
Tek başına hükümet gelirse ihtiyacımız olan yasalar daha çabuk geçer parlamentodan
Koalisyonlarda farklı görüşler olduğu için bir çok yasa meclisten geçmeyebilir. Ama şu anda görünen şu ki, ufukta bir koalisyon görülüyor. Ancak önümüzdeki günlerde partiler nasıal bir yol haritası çizecekler. Seçmeni nasıl etkileyecekler bunlar çok önemli Tek başına bir hükümet de iktidara gelebilir.”
***
Mahmut Kanber ( Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı):
“Yeni seçilecek olan hükümetin aslında mutlaka ve mutlaka ülkenin kurumsal yapısını yani sisteme dokunmasını istiyoruz. Adil bir yönetim şeklinin belirlemesini bekliyoruz. Ekonomi konusunda da ülkenin kesinlikle üretim ve ilgili projelerin artırılması, kooperatifleşmenin sınırlandırılmasını, yerel istihdam, yerel işgücünün daha çok teşvik edilmesi, turizm ve yüksek öğrenim gelirlerinin de halka yani tabana yayılmasını birincil olarak yapmasını bekliyoruz.
“Eğitimde sınıf ayrımı yapılıyor”
Eğitimde ülkemizde yaşanan sınıfsal eğitimin, yani devlet okullarının yoksul insanların yani sınıf ayrımının yapıldığı, özel okulların ise daha çok varlıklı ailelerin çocuklarını gönderdiği düzenin bir an önce bitmesi gerektiğini ve devletin sosyal devlet tanımına uygun tüm eğitim sistemi özel ve kamunun birbiriyle rekabet edebilecek düzeyde olması getirilmeli.
“Sağlık kronik hasta”
Sağlık ise şu anda adeta kronik bir hastalık durumunda. Bu noktadan çıkılması için sağlıkta yasal düzenlemenin şart olduğunu söyleyebilirim. Eğitim ve sağlıkla bağlantılı söylediğimizde öncelikle bir nüfus politikası gerekiyor ki buna uygun eğitim ve sağlığı planlayabilirsiniz.
İmar planı ve ülkesel fizik planı geçmediği sürece, ülkemizdeki hızlı yapılaşmanın önüne geçmek ne trafikte ne de alt yapıda mümkün değil. Onun için gelecek olan hükümetin ülkesel fizik planı ve imar planlarını geçirmesi gerekiyor.
“Ufukta koalisyon görülüyor”
Çevreye bakıldığında yeşil alanlar azalıyor. Sahiller ve doğamız korunmalı.
Aslında tek başına bir iktidar temenni ediyoruz. Ancak şu anda bakıldığında, kamuoyu yoklamalarına bakıldığında ufukta koalisyon görülüyor.