Raif DOĞRU
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs sorununun çözümü konusunda tarafların Crans Montana’da ‘Güvenlik ve Garantiler’ konusunda bile yakınlaştıklarını belirterek “İşte o nedenle tarihi bir fırsatın kaçırıldığına olan inancım tamdır” dedi.
Guterres’in önceki gün Güvenlik Konseyi’ne sunduğu son iki yıllık süreyi kapsayan Kıbrıs raporu dün sızdırıldı. Diyalog’un elde ettiği bilgilere göre; Guterres 12 sayfalık raporda, başarısızlığın nedeni olarak tarafların birbirine güven eksikliği ve siyasi irade yetersizliğini gösterdi.
Cras Montana’da gerçekleşen ‘Gizli’ ikili görüşmeler sırasında, özellikle güvenlik ve teminatlarla ilgili konularda konferansın son akşam yemeği sırasında ve taraflarla yapılan özel toplantılarda ortaya konan görüşlerle ilgili ayrıntılara girmeyeceğini ve gizliliği koruyacağını belirten Guterres, şunları kaydetti:
“Açılış pozisyonlarındaki ve kamu söylemindeki farklılıklara rağmen, Crans-Montana'daki 3 garantörle derinlemesine etkileşim kurduğundan, karşılıklı kabul edilebilir çözümler aramaya kararlı olduklarını İsviçre'ye bu nedenle geldiklerini belirttiler.Ancak konferansın açılış gününde olumlu bir hava ve yapıcı açıklamaya rağmen, gerçek bir ilerleme, bir "masada" ve "diğer masada" ilerleme kaydedilmediği takdirde taviz vermeyi istemeyen taraflar tarafından çabucak engellendi.”
Son akşam yemeğinde masa bozuldu…
“Taraflara, mevcut garanti sisteminin ve özellikle tek taraflı müdahale hakkını içeren Garanti Antlaşmasının 4'üncü maddesinin "sürdürülemez" olduğunu göz önüne alarak çözüm tespit etmelerini önerdim” diyen Guterres şöyle devam etti:
“Ayrıca, mevcut garantörlerin rol oynayacağı anlaşmanın uygulanmasını izlemek için güvenilir bir çerçeve ile birlikte Kıbrıs için yeni bir güvenlik sistemine ihtiyaç duyulacağını da önermiştim. Ayrıca, Kıbrıs'taki Yunan ve Türk askerlerinin varlığıyla ilgili sorunun 3 garantör ülke Başbakanı’nın katılacağı en yüksek siyasi seviyede ele alınmasına karar verildi. Maalesef, son akşam yemeği sırasında, paketin 6 unsuru büyük oranda mevcutken taraflar bir paketi tamamlayamadı ve kalan farklılıklar arasında köprü kuramadılar.Taraflar daha yakından hareket ederken, nihai anlaşmanın yolunu açabilecek müzakere fasılları boyunca stratejik bir anlayışın geniş ana hatlarına ulaşmalarını engelleyen karşılıklı anlayış yoluyla ortak bir zemin aramak için gerekli güvene ve kararlılığa sahip olmaktan çok uzak kalmışlardır.Bu nedenle, Başbakanları bir araya getirmek için hiçbir anlaşmaya varılamadı.Taraflar, Konferansın muhtemelen bir sonuç elde edemeyeceği ve kapatılacağı sonucuna vararak görüşlerini dile getirdiler. Sonuç olarak,taraflar konferansın sonuç olarak bir sonuç elde edilemeyeceğini ve sonuçlandırılacağımı kabul ettiler…"