İsmet ESENYEL
Covid-19 süreci, azınlık hükümeti, yaşanan siyasi ve ekonomik buhranlar. Siyasi erkin ülke gerçeklerinden bu kadar çok uzak olduğu geçmiş bir dönem oldu mu acaba? Ülkenin mevcut ekonomik sıkıntıları, siyasi belirsizlikleri, azalan umutlar, anlık, günü kurtarmaya yönelik kısır adımlar… Bu anlamda ivedilikle güçlü bir yapılanmaya ve açılıma ihtiyaç var. Geçen Aralık ayında ana hatları ile ele aldığım Turizm siyasetinin nasıl şekillenmesi gerekliliği üzerinde durmuştum. Hatta aşağıdaki ifadeleri kullanmıştım.
“Böylesine bir zor süreçte en azından ateşten gömlek giyen tüm hükümet paydaşlarını tebrik etmek gerektiğini de ayrıca düşünmekteyim. Kıbrıs Türkü ülkemizde bu kadar çok siyasi belirsizliği ve her alanda sürdürülebilir, devamlılığı olmayan belirsizlikleri taşıyamaz hale geldi. Bu gözlüklerden bakacak olursak siyasi geminin yüzdürülebilmesi anlamında bu hükümetin çok önemli bir rolü var. Tüm bakanlıklar kendi alanlarına göre önceliklerini belirleyerek, hızlı icraat hamleleri ile bekleyen sorunlara çare bulmaya çalışmalıdır. Bunu yapabilmenin yegâne yolu kendi bünyelerinde kuracakları bilirkişiler ile ivedilikle icraata başlamaları gösterilebilir. Tabii ki geçmişte ihmal edilen TC-KKTC Ekonomik İş Birliği Protokolü çerçevesinde yazılan maddelerin uygulanması da öncelik olmalıdır.” Büyük harfler ile yazayım OLMADI. BECEREMEDİNİZ.
Geçmiş dönemlerde Turizm ve Çevre Bakanlığı için planlayıp kaleme aldığım bir kısmını eyleme dönüştürmek için adım attığım maddeleri tekrardan geliştirerek güncel halde bu sayfamda yazmayı uygun gördüm. Sebebi, daha fazla kişilere ulaşmasını sağlamak ve hızlı çare üretilebilmesi anlamında bir yol gösterici olması içindir. Şimdi bu maddelere bir göz atalım:
1- 2021- 2025 yıllarını kapsayan KKTC Turizm Strateji ve orta vadeli eylem planı yürürlüğe girecektir. Bu amaçla İki milyon turist, iki milyar dolar gelir ve kırk bin yatağa ulaşılması hedeflenmektedir. Bu vesile ile özellikle Bafra yatırım alanlarının tamamlanması için bölge yatırımcıları ile yeni hedefler belirlenerek bir an önce bölgedeki yatırımların sonlanması için ivedi adımlar atılacaktır. Kapalı Maraş bölgesi ve turizm yatırımları için Maraş Turizm Yatırım Ajansı (MATYA ) kurulacaktır.
2- KKTC’nin turizmde uluslararası ölçekteki rekabet gücünü, pazar payını ve marka değerini artırmaya yönelik çalışmalara hız verilecektir.
3- Girne Antik Liman yenileme ve Kale arkası Yeni yat limanı projesi ivedilikle hayata geçirilecektir. Bu anlamda tüm paydaşların (Kamu -Özel) iş birliği ile Yap İşlet Devret modelinde ihale edilerek bölgenin daha fazla turizm çağdaş yapısına dönüştürülmesine hız verilecektir.
4- Bölgesel karakteristik özelliklere göre turizm ekonomisi artırılarak turizm faaliyetlerinde çeşitlilik sağlanacaktır. Eko-Agro, özel ilgi, sağlık, gastronomi, üçüncü yaş turizmi butik otelcilik faaliyetleri özel teşvik kapsamına alınacaktır. Bu kapsamda özellikle Girne Bölgesindeki eğlence ve şans oyunlarının ön planda olduğu tesislerin daha da ileriki yıllarda güçlenmesi adına “Şans oyunları Yasası” Meclis’ten geçirilerek, online bet ve sanal bahis gibi mecralar da daha etkin bir kontrol mekanizması altına alınacaktır.
5- Tanıtımda özellikle Covid-19 sürecinin getirdiği internet mecrasının kullanımı, teknoloji ve sosyal mecralar aktif olarak geliştirilmesine öncelik verilecektir. Teknolojiye yatırım yapılarak çeşitli dillerde hizmet verecek bir web sitesi hayata geçirilecek, sosyal medya ve reklam faaliyetlerinde proaktif politikalar izlenecektir.
6- KKTC turizm teşvik sisteminin daha çağdaş bir yapıya dönüştürülmesine yönelik çalışmalar ilgili paydaşlar ile yürütülecektir. Yeni destinasyonlar (İskandinavya ülkeleri, Nordic- Baltık Ülkeleri gibi) teşviklendirme kapsamına alınmalıdır. Bu bölgelerde özellikle “Sağlık Turizmi, İleri Yaş Turizmi gibi potansiyeller ön plana çıkarılmalıdır.” Amaç özellikle ülkeye daha fazla destinasyonlardan ülkemize turist akışını teşvik etmektir. Kafkas bölgesi iş adamlarını (Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan) gibi nispeten daha refah ülke yatırımcıları için temaslar çoğaltılacaktır.
7- Nitelikli işgücü tesis ve hizmet kalitesiyle marka haline gelinmesi amacı ile ilgili Bakanlıklar ve kurumlar ile iş birliği yapılarak OTEM daha aktif bir yapıya getirilecektir. Kıbrıs Kültürünü bilen, Kıbrıs destinasyonu tarihi, bilgisi ve becerisi ile donanmış elemanların yetiştirilmesi hedef alınacaktır.
8- Turistlerin ülkemizde kalış sürelerini ve geceleme sayılarını artırıcı faaliyetler öncelikler arasında olacaktır.
9- Kıbrıs Mutfak kültürünün geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılacak ve bu alanda ilgili kurum ve kuruluşlar ile bir araya gelinerek restoranlar, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları görüşleri ortak paydada buluşturularak gastronomi turizminin geliştirmesi sağlanacaktır.
10- Turizm ve Çevre Bakanlığının tescilli markası olan “North Cyprus”`un uluslararası platformlarda bilinilirliği artırılacaktır.
11- Turizm anket çalışmaları başlatılarak ülkemizi ziyaret eden yolcuların geliş amaçları tespit edilecek ve turist, günübirlik ziyaretçi diğer seyahat eden kişilerin ayırımı yapılarak potansiyel turist profili ayrıştırılacaktır.
12- Lefkoşa, Gazimağusa Surlariçi’nde tarihi ve kültürel özelliklere sahip atıl binalar; faiz destekli kredi ve hibe programları ile desteklenerek turizm sektörüne kazandırılacaktır.
13- Yerli üretim ve yerel istihdam projesi ilgili kurum ve kuruluşlar ile iş birliği desteklenerek artırılacaktır.
14- Dört yıldız altı tesislerin günümüz turizm otelcilik standart ve koşullarına uygun renovasyon ve yenilenmeleri için gerekli muafiyetler sağlanacaktır.
15- Bafra turizm yatırım bölgesinde golf, eğlence ve dinlence alanları ve spor tesislerine yönelik çalışmalara ve bölgenin bütünsel bir turizm faaliyetine dönüşmesine hız verilecektir.
16- Çevre alanında Avrupa Birliği ile yürütülen mevzuat uyumlaştırma ve tüzük çalışmalarına devam edilecektir.
17- Çevre denetimleri artırılacak ve denetim sonuçları kamuoyu ile paylaşılacaktır.
18- Çevre Bilincinin artırılması için başlatılan ve 9. sınıflarda devam eden çevre dersi, Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı ile daha küçük yaşlara indirgenmesine yönelik çalışmalar artırılacaktır. Ayrıca Turizm bilincinin ise ilk okul birinci sınıf seviyesine ve ülkemizin tarihi kültürel miras yönetimine yönelik algı ve bilinçlendirme çabalarına hız verilecektir.
19- Entegre katı atık yönetim planı tüm ülkeye yayılması için çalışmalar artırılacaktır.
20- Deniz kirliliğinin önlenmesi amacı ile Sürekli atık su izleme sistemi ( SAİS ) kurulumuna ilişkin çalışmalar ihale aşamasına getirilerek sonuçlandırılacaktır.
21- Plajlarımız ve denizlerimizde mavi bayrak kriterlerine uygun standartların getirilmesi çalışmalarına Çevre Koruma Dairesi tarafından ivedilikle başlanacaktır.
22- Alternatif bertaraf yöntemlerinden birisi olan çöpten enerji elde etme konusu çalışmalarına hız verilecektir.
Yukarıdaki kapsamlı 22 maddenin hangilerinin ülkenin geleceğine yönelik hayati önem taşıdığına tabii ki ülkeyi yöneten siyasi erkler karar verecek. Nereden başlayacakları kendi siyasi hünerleri ve bilgi donanımlarına kalmış. Varsa başka ciddi fikirler içerisinde olanlar buyursunlar konuşalım. (Maraş Las Vegas, KKTC Singapur, Dubai olacak diyenler hariç.)
Turizm Hayattır.