Kıbrıs Türk halkı, Cumhuriyet Meclisi’ndeki 50 temsilcisini belirlemek üzere bugün sandığa gidiyor.
12 Aralık’ta başlayan propaganda dönemi, dün saat 18.00’de tamamlandı.
Cumhuriyet Meclisi’nde oy çokluğuyla kabul edilen Seçim ve Halkoylaması Değişiklik Yasası ile KKTC’deki seçimlerde ilk kez çarşaf liste uygulanacak; seçmenler sadece bulundukları ilçede değil ülke genelindeki 50 milletvekilini belirlemede etkili olacak.
1976'dan bugüne kadar ara seçimler dahil 14’üncü kez yapılacak milletvekilliği seçimine, 8 siyasi partiden 379 ve 9 da bağımsız olmak üzere toplam 388 aday katılıyor. Bağımsız adaylar, Lefkoşa’da 4, Gazimağusa’da 2, Girne, Güzelyurt ve İskele’de 1 kişi.
Seçime katılan siyasi partiler oy pusulasında Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP), Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP) Yeni Güçler, Ulusal Birlik Partisi (UBP) Demokrat Parti (DP) Yeniden Doğuş Partisi (YDP), Halkın Partisi (HP) Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) sırasıyla yer alıyor.
7 partinin 50’şer aday gösterdiği seçime MDP ise 29 adayla katılıyor. Adaylıkları aykırı bulunan YDP Girne Adayı Okan Erdemsiz, MDP Lefkoşa 4. sıra adayı Soykan Türken, MDP Lefkoşa 8. sıra adayı Derya Karmaner ve MDP Gazimağusa 6. sıra adayı Ayşe Karakuzu’nun isimleri oy pusulasında yer alacak ama bu adaylar seçilseler de vekil olamayacak.
Seçime katılan siyasi partiler, Siyasi Partiler Yasası uyarınca adaylarını belirlerken yüzde 30 cinsiyet kotası uyguladı.
117 kadın, 7 engelli aday
Seçime, TDP’den 16, MDP’den 7, TKP Yeni Güçler’den 16, UBP’den 15, DP’den 17, YDP’den 15, HP’den 15, CTP’den 15 ve 1 de bağımsız olmak üzere toplam 117 kadın aday katılıyor. Adaylardan 7’si engelli.
190 bin 551 seçmen…
Seçimde, Lefkoşa’dan 16, Gazimağusa’dan 13, Girne’den 10, İskele’den 5, Güzelyurt’tan 4 ve Lefke’den de 2 milletvekili belirlemek üzere 190 bin 551 seçmen 719 sandıkta oy kullanabilecek.
Her sandıkta bir sandık kurulu başkanı iki de üyesi olmak üzere üçer kişi çalışacak. Sandıklarda ayrıca polisler ve siyasi parti gözlemcileri de bulunacak.
Oy verme işlemi 08.00’de başlıyor
Sandık seçmen listelerinde kayıtlı seçmenler, 08.00-18.00 saatleri arasında kayıtlı oldukları sandıklarda oy verebilecek. Sandıklar, saat 18.00’den önce oy verme yerlerine gidip yoğunluk nedeniyle oyunu kullanamayanlar varsa onların da oy kullanmasına imkan verildikten sonra kapanacak.
Bugünkü seçimde, yeni seçim sistemine uygun olarak hazırlanan 70x49.5 cm boyutundaki oy pusulaları kullanılacak. Yüksek Seçim Kurulu, oy verme yelerindeki paravanları ve masaları da oy pusulasının ebadına uygun şekilde yeniledi.
Sonuçların açıklanması gecikecek
Yeni seçim sistemi nedeniyle oy verme işlemlerinin ve sonuçların açıklanmasının geçmişe göre biraz daha uzun sürmesi bekleniyor. Yüksek Seçim Kurulu, seçim sonuçlarının pazartesi gününün ilk saatlerinde netleşmesini öngörüyor.
19.00’a kadar yorum ve tahmin yasak
Bugün saat 19.00’a kadar radyo ve televizyonlar ile her türlü yayın organı tarafından seçim ve sonuçları ile ilgili haber, tahmin ve yorum yapılması yasak.
Radyo ve televizyonlarda 19.00 ile 21.00 saatleri arasında seçimle ilgili olarak sadece YSK tarafından verilecek haber ve tebliğler yayınlanabilecek. Saat 21.00’den sonra ise bütün yayınlar serbest olacak.
Devlet yetkilileri ve liderler nerede oy kullanacak?
Milletvekilliği Erken Genel Seçimi’nde devlet ve hükümet yetkilileriyle, siyasi parti başkanlarının bugün hangi sandıkta ve saat kaçta oy kullanacağı belli oldu.
Buna göre, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Şehit Ertuğrul İlkokulu’nda 219 numaralı sandıkta saat 10.00’da; Meclis Başkanı Sibel Siber Şehit Tuncer İlkokulu’nda 139 numaralı sandıkta saat 10.30’da oy verecek.
Başbakan ve Ulusal Birlik Partisi (UBP) Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün Şehit Ertuğrul İlkokulu’nda 208 numaralı sandıkta saat 13.30’da; Yüksek Mahkeme Başkanı Narin Ferdi Şefik, Şehit Tuncer İlkokulu’nda 134 numaralı sandıkta saat 11.00’de oy kullanacak.
2. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat Girne’de, 19 Mayıs Türk Maarif Koleji’nde 92 numaralı sandıkta saat 11.00’de; 3. Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu Gazimağusa’da Canbulat Özgürlük Ortaokulu’nda 37 numaralı sandıkta saat 10.30’da oy verecek.
Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı, Demokrat Parti (DP) Genel Başkanı Serdar Denktaş, Yenikent’teki Gönyeli Belediyesi’nde, 68 numaralı sandıkta saat 09.30’da; CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman oyunu, Gönyeli’de, Fazıl Plümer Anaokulu’nda 56 numaralı sandıkta saat 11.00’de kullanacak.
HP Genel Başkanı Kudret Özersay, Beylerbeyi Spor Kulübü’ndeki 70 numaralı sandıkta saat 10.00’da oy kullanacak. TDP Genel Başkanı Cemal Özyiğit, 9 Eylül İlkokulu’nda 187 numaralı sandıkta saat 11.00’de oy verecek. TKP Yeni Güçler Genel Başkanı Mehmet Çakıcı, Şehit Hüseyin Ruso Ortaokulu’nda 156 numaralı sandıkta saat 11.30’da, BKP- TKP Yeni Güçler Değişim ve Kurtuluş İttifakı Eş Başkanı İzzet İzcan, Gönyeli Sosyal Aktivite Merkezi’nde 46 numaralı sanıkta saat 10.00’da oy kullanacak. YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı, 9 Eylül İlkokulu 181 numaralı sandıkta saat 10.00’da; MDP Başkanı Genel Başkanı Buray Büsküvütçü ise Necati Taşkın İlkokulu 200 numaralı sandıkta saat 11.00’de oy verecek.
Seçim günü yasakları
Yasa gereğince oy verme gününde uyulması gereken diğer yasaklar şöyle:
“1. Her ne suretle olursa olsun alkollü içki satılması, içkili yerlerle umumi mahallerde her çeşit alkollü içki satılması, verilmesi ve içilmesi yasak.
2. Bütün umumi eğlence yerleri oy verme süresince kapalı olacak. Eğlence yeri niteliğine haiz lokantalarda yalnız yemek verilecek.
3. Emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka hiçbir kimse köy, kasaba ve şehirlerde silah taşıyamaz.”
Resmi belgelerden birini sunmayanlar…
Sandık seçmen listesinde kayıtlı olan seçmenler, Kıbrıs Türk Federe Devleti döneminde veya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti döneminde yurttaş olanlara verilen kimlik kartı, polis kimlik kartı, Federe Devlet veya KKTC pasaportu veya KKTC Sürüş Ehliyetiyle oy kullanabilecek.
Seçmenin resmi belgelerine herhangi bir nedenle polis tarafından el konulmuşsa, oyunu kullanabilmesi için ilgili Polis Müdürlüğü’ne müracaat ederek el konulan belgenin onaylı bir fotokopisini alması ve Lefkoşa’da YSK Genel Sekreterliği’nden, diğer ilçelerde ise ilgili ilçe seçim kurulundan onaylatması gerekiyor.
Resmi belgelerden birini sunmayanlar oy kullanamayacak. Paravana cep telefonu, çanta, not gibi şeyler sokulamayacak. Oy kullanmak için yardıma ihtiyacı olan seçmenler için kararı sandık kurulları verecek.
Öte yandan, seçmenler nerede oy kullanacaklarını “ysk.mahkemeler.net” ve “www.mahkemeler.net” adresli resmi web sitelerinden kimlik numaralarını girmek suretiyle öğrenebiliyor.
Yarın devlet okulları ile görevlilere tatil
Sandık kurullarında görev alanlar için 8 Ocak Pazartesi günü idari tatil verildi. Birçok öğretmenin sandıklarda görevli olması ve birçok okulda sandık kurulması nedeniyle kamu yarın tatil olacak.
Sandıklar bu seçimde de okullar, belediyeler, mahkemeler gibi yerlerde kurulacak ve binaların ilk katları tercih edilecek. Birkaç gezici rampa da engeller için hizmet verecek.
Seçmen nasıl oy kullanacak?
Seçmenler mühür, mühür +tercih veya karma olmak üzere 3 farklı yöntemle oy kullanabilecek.
1.Mühür
Seçmen, herhangi bir siyasal partiye mühür vurarak oy vermek istemesi halinde, Sandık Kurulu tarafından kendisine verilecek EVET mühürüyle oy pusulası üzerinde partinin ambleminin ve isminin altında yer alan kare içerisine EVET mühürünü 1 defa basacak.
2.Mühür ve Tercih
Seçmen oyunu bir partiye mühür basarak kullandıktan sonra, mühür bastığı partinin adayları arasında tercih yapmayı arzu etmesi halinde, her ilçedeki aday sayısının yarısına, isim ve soy isimlerinin karşısındaki kareye işaret koymak suretiyle tercih kullanabilecek.
Her ilçedeki adaylar için tercih kullanılması şart değil. Seçmen istediği ilçe veya ilçeler için tercih kullanabilir. Tercih kullanmak istediği takdirde, Lefkoşa’da 8, Gazimağusa’da 6, Girne’de 5, Güzelyurt’ta 2, İskele’de 2, Lefke’de 1 tercih kullanması gerekiyor. İlçelerde çıkacak milletvekili sayısından az aday gösteren siyasal partide, tercih sayısı, partinin her ilçede gösterdiği aday sayısının yarısı kadar olacak.
3.Karma
Seçmen oyunu karışık vermek isterse, oy vereceği ilçelerdeki adayların isim ve soy isimleri karşısındaki kareye işaret koymak suretiyle oyunu karma olarak kullanabilecek. Karma oyda EVET mührü kesinlikle kullanılmayacak.
Karma oyun kullanıldığı her ilçede, oyların en az 2 siyasal parti adayları arasında veya en az 1 siyasal partinin adayları ile bağımsız adaylar arasında kullanılması zorunlu.
Karma oy kullanacak seçmenin; Lefkoşa’da en az 8, en fazla 16; Gazimağusa’da en az 6, en fazla 13; Girne’de en az 5, en fazla 10; Güzelyurt’ta en az 2, en fazla 4; İskele’de en az 2, en fazla 5, Lefke’de en az 1, en fazla 2 adaya oy kullanması gerekiyor.
Karma oyu tercih eden seçmenlerin, her ilçede karma oy kullanması zorunda değil ancak KKTC genelinde en az 24, en fazla 50 aday için oy kullanması şart.
Bir kez mühür vurulması şart
Mühür vuracak seçmenlerin oy pusulasında parti amblemi altındaki kutunun içine bir defa vurması gerek. Birden çok mühür oy pusulasını geçersiz kılacak. Mühür, oy verilecek partiye ayrılan sütunu aşmamak ve aday isimlerinin üzerine gelmemek kaydıyla parti ambleminin üstüne vurulması halinde de geçerli olacak.
Lefke’de farklı
Karma oy kullanacak seçmenlerin, Lefke’den sadece 2 milletvekili seçileceği için bir adaya oy vermesi geçerli olacak.
Karma oy vermeyi tercih eden bir seçmen 5 ilçede kurala uygun olarak oy kullanması ancak bir ilçede hata yapması halinde sadece hatalı ilçedeki oyu geçersiz sayılacak. Oy pusulası en az 24 oy içermesi halinde geçerli olacak.