Üretim yetersizliğinden dolayı ülke genelinde geçtiğimiz hafta başlatılan dönüşümlü elektrik kesintileri dün de devam ederken, Meclis’te soruları yanıtlayan Maliye Bakanı Sunat Atun, Kıb-Tek’te üretim ve yatırım eksikliği olduğunu söyledi. Bakan Atan, Kıb-Tek’in tarihinin en kötü günlerini yaşadığını ifade etti. Atun, “Özellikle son 5 yılda, 2020-2022’de ekonomik faaliyetlerin kapasitesi azaldı. Öngörülen yüzde 5’lik büyüme ve yüzde 5’lik talep de olmadı” dedi.
Kesintiler sürecek
Günlerdir yapılan elektrik kesintileri vatandaşın tepkisine neden oldu. Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (Kıb-Tek), havaların soğumasıyla birlikte enerji kullanımının arttığını, artan talebin karşılanamadığını ve bu nedenle dönüşümlü kesinti yapıldığını duyurdu.
Ülkenin dört bir yanında gerçekleştirilen birer saatlik dönüşümlü kesintilerin bir süre daha süreceği belirtilirken, elektrik sorunu dün Meclis’te de gündem oldu.
Meclis Genel Kurulu’nda elektrikle ilgili soruları yanıtlayan Maliye Bakanı Sunat Atun, Kıb-Tek’te üretim ve yatırım eksikliği olduğunu söyledi.
Atun: Kurumu ayağa kaldıracağız
Atun, “Üretim yetersizliği var. Özellikle son 5 yılda, 2020-2022’de ekonomik faaliyetlerin kapasitesi azaldı. Öngörülen yüzde 5’lik büyüme ve yüzde 5’lik talep de olmadı” dedi.
İlk etapta Kıb-Tek’e 50 megavatlık kapasite oluşturulması gerektiğini belirten Atun, makinelerin arızası ve bakımlarıyla oluşan kayıpla ihtiyacın 110 megavat olduğunu ifade etti. Atun, “Süratli ve etkin şekilde hareket etmeye, doğru çözümü bulmaya ve uygulamaya mecburuz. Yaza, pick zamanların yaşanmasına 3 ay kaldı” şeklinde konuştu.
Elektrik teşvikini Kıb-Tek’in değil hükümetlerin vermesi gerektiğini ifade eden Atun, “Biz Kıb-Tek’i hükümetlerin fiyat politikası uyguladığı bir kurum olarak kullanamayız. Kurumu bu büyük borca sokan uygulama da budur” dedi.
Dengeyi değiştirmeliyiz
Atun, üretim açığından dolayı Güney’den 70 megavata kadar elektrik alındığını ifade ederek, “Benim dönemimde Güney’e 80 megavata kadar verdiğimizi hatırlıyorum. Biz kati ihtiyaçlı, onlar da kati sağlayıcı konuma geldi…Bu dengeyi değiştirmeliyiz” şeklinde konuştu.
Maliye Bakanı Atun, şöyle devam etti:
“’Açık ne kadarsa Güney’den alalım, halk bu soğukta elektriksiz kalmasın’ dedim ama onlar da fazla kapasitelerini bize veriyor. Kimi gün bu 60 megavata kadar çıkıyor, kimi gün 18’lerde kalıyor. Bu bizim kontrolümüz dışında… Elektrik Kurumu tarihinin en kötü günlerini yaşıyor. Kolay değil ama kurumu ayağa kaldıracağız.”
Muhalefet kesintilerin nedenini sordu
CTP’den Tufan Erhürman, Teberrüken Uluçay, Devrim Barçın, Doğuş Derya, Fikri Toros, Ürün Solyalı, HP’den Kudret Özersay ve Ayşegül Baybars da Atun’a soru sordu. Atun, Türkiye’den gelecek 25 megavatlık santrallerin tahsis olacağını, bunlara kaynak ödenmeyeceğini ifade ederek, “Bir makinenin yüklemesi tamamlandı. Diğeri yazda gelecek diye ön takvim aldık” dedi.
Sunat Atun, kurumla ilgili şu bilgileri de paylaştı:
“2017’de ben görevdeyken kurum 156 milyon TL kar etti, 18 milyon TL vergi ödedi. 4’lü koalisyon döneminde 18 milyon kar etti, 1,5 milyon TL vergi ödedi. 2020-2021’de zararlarını zaten açıkladık… ‘Elektriğe şu kadar kuruş koyalım da milyar liralık borç ödensin’ diye bir düşüncemiz yok.”
Maliye Bakanı Atun, güç yatırımını kabloya bağlamadıklarını, bunun içinde riskler barındırdığını belirterek, “Ülkede ihtiyacımız kadar rezerv tutmalıyız” dedi.
Kurumu zarara uğratanlarla ilgili şikâyetler yapılacak
Sunat Atun, “Yürüttüğümüz özelleştirme değil, muhafaza etme politikasıdır. Kurumu zarara uğratanlarla ilgili gerekli şikayetleri gerekli kurumlara ben ileteceğim” şeklinde konuştu.
Atun, Yönetim Kurulu’nun atamasını erken zamanda yapacaklarını ifade etti.
Yenilenebilir enerji konusunun bürokrasiden nasibini aldığını belirten Atun, “Bence hane halkının önü kapanmamalı” dedi.
Bakan Atun, “Kablo konusu kısa zamanda olacak gibi görünmüyor ama bundan vazgeçemeyiz” şeklinde konuştu.
Atun, ülkede 1974 öncesinden kalan trafo merkezleri olduğunu, artan kapasiteye cevap vermek ve şebekeyi modern hale getirmek gerektiğini vurguladı.
Bakan Atun, “Kaynaklar doğrultusunda teşvikleri revize edilecek” dedi.
Kurum sürekli borçlanıyor
Maaşların ödemesiyle sıkıntı yaşanıp yaşanmayacağıyla ilgili soru üzerine Atun, “Her ay hazinede belirtilen rakamlar civarında açık oluşuyor. Bunu iç borçlanma ile çözüyoruz. Devlet bunu yönetebiliyor ancak revize bütçe açısından tedbir almamız gerek” dedi.