Pelin YÜKSELAY
Yeni toplu iş sözleşmesiyle çalışanların maaşlarına yapılan zamların ardından Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hüdaoğlu’nun görevden alınması, Elektrik Kurumu’nu (KIB-TEK) yeni bir tartışma noktasına getirdi.
Diyalog’un görüşlerine başvurduğu Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz, Sanayi Odası Başkanı candan Avunduk, GİAD As Başkanı Yağış Akpınar ve İŞAD Asbaşkanı Enver Mamülcü, KIB-TEK’in şimdiki haliyle halkın sırtında adeta bir kambur olduğunu belirtirken, Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı Mahmut Kamber , kurumun özelleştirilmesine karşı olduklarını söyledi.
Ekonomik örgütlerin görüşleri şöyle:
KTTO Başkanı Turgay Deniz:
“KIB-TEK’te yaşananlar asla tasvip etmediğimiz olaylar. Biz ekonomik örgütler olarak bununla ilgili tepkimizi ilk günden ortaya koyduk. Sadece Kıbrıs Türk Ticaret Odası olarak değil, Ekonomik Örgütler Platformu olarak da bunu belirttik.
KIB-TEK yönetimi ki bu yönetim hükümete bağlı bir yönetim, hükümetin haberi olmadan toplu iş sözleşmesi yaparak maaşların üzerine ek menfaat sağlanması kurumun şu anki durumunda kabul edilebilir değildir. Bizler kimsenin alacağında, maaşında değiliz. Keşke imkânlar el verse de daha fazlası verilse.
Ancak KIB-TEK’te herkesin bildiği gibi maaşlar normal bir kamu çalışanının zaten kat be kat üstünde. KIB-TEK’de brüt 16 bin TL’lere varan maaşlar olduğunu biliyoruz. Elektrik fiyatları da halkın ödeme gücünün kat be kat üstünde. İnsanlar artık elektrik faturalarını ödeyemez durumda. Maaşlara yüzde 20 artış yapabilecek kaynak varsa, bu kaynak neden elektrik fiyatlarında indirime gidilmek için kullanılmıyor?
Sayın Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, ‘elektriğe zam yapılması kaçınılmaz’ diyor. Önümüzdeki günlerde bir zamla daha karşı karşıya kalacağımız aşikâr. Bu durumda diyecek hiçbir şey bulamıyoruz işte. Her şey ortadadır. Biz dediğim gibi konuyla ilgili tepkimizi ortaya koyduk. İlk etapta hükümetin attığı adım doğru. KIB-TEK Yönetim Kurulu Başkanı görevden alındı. Bu hareket yapılanın ne kadar yanlış olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. KIB-TEK kendi başına karar aldı. Böyle bir şey mümkün değildir.
Biz Ticaret Odası olarak KIB-TEK’in özelleştirilmesi taraftarıyız. Ticaret insanları rekabeti savunan insanlardır. İlk etapta tamamen özelleştirilmesin kamu-özel ortaklığı şeklinde olsun. Ya da bölünerek de özelleştirme şeklinde olabilir. Örneğin, üretim devlette olur, dağıtım ve tahsilat özelleştirilir. Biz KIB-TEK’in hantal ve yüksek maliyetli yapısından kurtulmasını istiyoruz. Artık halkın ucuza enerjiyi alabilmesi gerekir.”
KTSO Başkanı Candan Avunduk:
“KIB-TEK’te son yaşananlar gerçekten dudak uçuklatan cinsten. Düşünün ki 4’lü koalisyon hükümetinin birer temsilcisi var ve bu temsilcileri gönderen parti başkanları ya da organları KIB-TEK içerisinde olan gelişmelerden haberdar değiller. Şaşılacak şey doğrusu.
Üstelik buraya atananlar sosyal medyadan parti görüşlerinin tersine açıklama yapıyorlar. Ya buraya KIB-TEK’ gidenin doğası değişiyor, ya da partiler gidenlere hâkim değiller. Yani parti görüşleri doğrultusunda davranmıyorlar ya da partiler bu konuda samimi değiller. Bununla beraber siyasi atamalarla gelen temsilciler yine siyasi kararlarla görevden alınınca her ne hikmetse ilgili sendika ülkeyi tehdit edercesine grev kararı alma yoluna gideceklerini açıklıyor. Yani ilgili Yönetim Kurulu başkanı atanırken grev kararı almıyorsunuz, görevden alınınca grev kararı alıyorsunuz. Bunu anlamakta gerçekten zorlanıyoruz.
Ülkenin en önemli kamu kurumu, ülkenin en stratejik ve hayati konumundaki kamu kurumunun böylesi açıklamalar yapması bir sorumsuzluk örneği olarak karşımıza çıkmaktadır. Buradan çıkarılacak basit sonuç ise, en azından bu sorumsuzluk örneği de dâhil olmak üzere bu kurumun KIB-TEK konumunda ciddi revizyona gidilmesi gerektiğini önümüze koymaktadır. Kurum öncesi, çok önemli olan bir Enerji Düzenleme ve Denetleme Dairesinin kurulması gerekmektedir. Yönetiminin profesyonellerce yapılması, hesap verebilir, her şeyi ile şeffaf bir yönetimce yönetilmesi, yine KIB-TEK içerisinde gerçek bir revizyona gidilmesi gereklidir ve de zaruridir.
GİAD As Başkanı Yağış Akpınar:
“KIB-TEK hiçbir zaman şeffaf bir kurum olmadığından yaşananların iç yüzünü bilemiyoruz. Yıllardır KIB-TEK’le ilgili ortada ne bir bilanço var ne de gelir-gider tablosu. Kurumla ilgili hiç ama hiçbir şey yok.
Bizim GİAD olarak en büyük şikâyetimiz KIB-TEK’le ilgili şeffaflık. O yüzden şu an yaşananlarda da kim ne derece haklı bilemiyoruz çünkü göremiyoruz. Tek görebildiğimiz elektrik tarifelerindeki fahiş fiyatlar.
Ülkemizdeki şu anki elektrik tarifeleri İngiltere’deki fiyatları da aştı. Ancak şunu belirtelim, İngiltere’de şu an asgari ücret Türk Lirası bazında 10 bin TL’nin üzerinde. Asgari Ücret bir ülkenin ekonomisiyle ilgili bilgi veren en önemli göstergedir. KKTC halkının gelirlerine göre bu elektrik fiyatları çok yüksektir, ödenemeyecek noktadadır. Acilen bu duruma bir formül bulunması gerekiyor. Ya özelleşsin ya da alternatif üretimlere geçilerek maliyetler ucuzlatılsın. Gerekirse Türkiye’den elektrik getirilsin. Bu işin böyle gitmeyeceği aşikârdır.
Şunu da belirteyim, KIB-TEK halkındır sözü çok uzun zaman evvel çürümüştür. Şeffaflığın olmadığı bir yerde kurumun halkın olduğundan söz edilemez. KIB-TEK bu halkın sırtındaki en büyük kamburdur. KIB-TEK ülkede çok ciddi bir sorun.”
İŞAD Asbaşkanı Enver Mamülcü:
“ İşadamları Derneği olarak konuyu yönetim kurulu toplantımızda ele aldık. KIB-TEK’in verimliliğinin düşük olması ve pahalılık halka büyük külfet yaratıyor.
Sürdürülebilir yapıda olmayan kurumun ceremesini ise halkımız çekiyor. KIB-TEK en erken zamanda özelleştirilmeli, Türkiye’den de kablo ile elektrik gelmesi sağlanmalıdır.”
KTEZO Başkanı Mahmut Kanber:
“Biz yıllardır KIB-TEK’in bu ülkenin özvarlığı olduğunu savunuyoruz. Bunun değişmesinden yana asla değiliz. Enerji pahalı evet, halka esnafa çok büyük külfeti vardır bunun, tabi ki elektrik fiyatlarının ucuzlamasını isteriz ama bunun özelleştirme ile gerçekleşeceğine inanmamaktayız, savunmamaktayız.
Fiyatların düşürülmesi ancak ve ancak KIB-TEK güçlendirerek sağlatılabilir. Kurum daha çağdaş bir hale getirilebilir ve daha uygun fiyatlarla enerji üretilebilir. Biz bunu biliyoruz. Bunun için bir şeyleri yeniden keşfetmeye gerek yok.
Bunun için politikalar geliştirilmesi lazım, bunu geliştirebilecek uzmanlarımızda kamu kurumlarımızda mevcuttur. Ben bunları yaparsak özelleştirmeye gerek kalmayacağına inanıyorum.”