Aytuğ TÜRKKAN
Diyalog TV İsviçre’nin Crans Montana kasabasında devam eden Kıbrıs Konferansı’na ilişkin özel yayınlarını dün de sürdürdü. Detay Programı’na telefonla bağlanan 2. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, 3. Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş, Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) Başkanı Cemal Özyiğit, Halkın Partisi (HP) Genel Başkanı Kudret Özersay ve Ulusal Birlik Partisi (UBP) Temsilcisi Avukat Oğuzhan Hasipoğlu görüşlerini ortaya koydu.
Talat: Garantilerde makul değişiklik olabilir
İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat güvenlik ve garantiler konusuna dikkat çekerek, Rum liderinin ‘ancak makul değişiklikler olabileceğini anlaması gerektiğini’ söyledi. Talat şöyle dedi:
“Güvenlik ve Garantiler konusu 6 başlıktan biridir. Rum tarafının mevcut garanti anlaşmalarında bir değişiklik öngörülüyorsa, bunun anlaşmanın ortadan kaldırılması değil, makul bir değişiklik olabileceğini anlaması lazım. Ayrıca bu konunun masa dışında konuşulmasını doğru bulmuyorum. Artık demeçlerle bunları söyleme noktası geçti, masada bunları konuşmak lazım. Çünkü basın toplantıları diğer tarafı zor durumda bırakma anlamı taşır.
“Konferans bitsin herkes yoluna gitsin” yaklaşımını eleştiren Talat, “Herkesin yolu bellidir, o nedenle görev bu süreci başarıyla sonuçlandırmaktır, bunun için çalışmak lazımdır. O nedenle Kıbrıs sorununu bitirmek lazımdır.”
Eroğlu: Müzakereler artık son bulmalı
Üçüncü Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu müzakerelerin yıllardır sürdüğüne dikkat çekerek artık bir son bulması gerektiğine vurgu yaptı. Eroğlu şöyle dedi:
“Zirve öncesinde “bu müzakereler İsviçre’de bitmeyecek 2018’deki Güney Kıbrıs’taki cumhurbaşkanlığı seçimi sonrasına taşınmak istenecek” şeklinde bir endişem vardı, şimdi görüyorum ki niyet de bu. BM Danışmanı Eide de “son safha değil” şeklindeki açıklaması buna işaret ediyor ve Rumlarla el altından iletişimleri sürdürüyor. Bu gelişmelerin bir sonu olması lazım. 1968’den bu yana müzakere masasındayız, artık Kıbrıs Türk halkının sabrı kalmamıştır. Türk halkı artık önünü görmek istiyor. Ben 5 kez zirveye katıldım, hiçbir yere varılmadı. Benden önce Sayın Talat, ondan önce de rahmetli Denktaş yapmıştır. Görünen köy kılavuz istemez, BM askerleri burada olduğu sürece bu müzakereler ara ara kesilecek sonra da devam edecek. Ama artık bir sona ermelidir”
Denktaş: Ne tıkanıklık, ne ilerleme var
Hükümet adına Crans Montana’da bulunan Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş da canlı telefon bağlantısıyla katıldığı programda zirvede ne ilerleme ne de gerilemenin yaşandığına dikkat çekerek şöyle dedi:
“Şu ana kadar bir tıkanıklık veya bir ilerleme yoktur. Taraflar kendi pozisyonlarını ortaya koyuyor. Yapılacak yorumlardan ziyade cumhurbaşkanı veya Türkiye Dışişleri Bakanı’nın yapacağı yorumlara itibar etmeliyiz. Bunun dışındaki yorumlara kimse itibar etmesin.”
Türk tarafının Crans Montana’da bir bütün olarak hareket etmesi gerektiğine değinen Denktaş, “Böyle bir durum ancak elimizi zayıflatır. Biz görüş ve düşüncelerimizi Sayın Cumhurbaşkanı’na ilettik. Bunu Cumhurbaşkanı’nın önene geçecek şekle sokmak doğru b ir adım olmaz” diye konuştu.
Özyiğit: Anastasiadis inatçı bir duruş sergiliyor
TDP Başkanı Cemal Özyiğit de Rum Lider Nikoas Anastasadis’in zirvedeki tutumunu eleştirerek şöyle dedi: “Güvenlik ve Garantiler konusunda Türkiye adım atmaya hazırdır mesajı veriyor. Memnuniyetle öğrendik ki bu tutum sürüyor. BM, İngiltere ve AB temsilcileri de Türkiye’nin tavrını olumlu buldu. Yunan Dışişleri Bakanı da daha ılımlı bir duruş sergiliyor. Görebildiğim kadarıyla Anastasadis daha çok inatçı bir tutum ile olduğu yerde duruyor. Yani Rum lider Türkiye’nin güvenlik ve garantilerde son nereye gelebileceğini öğrenmeye çalışıyor. Bu doğru bir tutum değildir. Sayın Anastasadis adım atma niyetinde değil ya da adım atmaya cesaret edemedi. Türk tarafı gerçekten buraya sorunu çözmek için geldi. B u son derece önemlidir, bu doğrultuda karşıdan da olumlu adım gelirse süreç çok daha olumlu bir şekilde ilerleyebilir.”
Rum liderin tutumunu değiştirmemesi durumunda ne olabileceğine yönelik soruya karşılık Özyiğit şu yanıtı verdi: “Eğer Türkiye’nin adımına Anastasaidis yanıt vermekten kaçınıyorsa ortaya bir şey konması gerekiyor. Tarafların bugüne kadar ortaya koyduğu yaklaşımlar çerçevesinde nasıl adımlar atılabilir şeklinde çalışmalar yapılabilir diye düşünüyorum.”
Özersay: “Bu zirve sondur” mesajı verilmeli
HP Genel Başkanı, eski müzakereci Kudret Özersay sonuç alınabilmesi için Crans Montana’daki zirvenin “son zirve” olduğu mesajının verilmesi gerektiğine vurgu yaparak şöyle konuştu:
“Bu süreçle ilgili umutlanabilmek için bir sonuca ulaşabilmesini beklemek için net bir biçimde Kıbrıs Rum tarafına bunun bir son olduğu mesajı verilmek zorundadır. Sayın Eide’yi defalarca eleştirdim, kendi içinde çelişkili açıklamalar yapıyordu. Bu yönde konuşmalar maalesef Rum tarafının çaba göstermesini engelliyor. Sonuç alabilmek için bunun son çaba olduğunu BM hissettirmesi lazım. Guterres’in bu mesajı vermemesi durumunda Tum tarafı bu işi uzatmaya oynayacaktır. Junker’in b u yönde yaptığı açıklama önemlidir. Sayın Çavuşoğlu da bu mesajı verdi. BM temsilcisi ve Genel Sekreter’in de bu mesajı vermesi hâklinde bu zirveden sonuç çıkabilir.”
Hasipoğlu: Rum-Yunan tarafı statükoyu koruma derdinde
Crans Montana’da UBP adına bulunan eski müzakere heyeti üyesi Oğuzhan Hasipoğlu da Rum ve Yunan tarafının tutucu tavrını eleştirdi. Hasipoğlu şöyle dedi:
“Kalıcı yaşayabilir bir çözüm içlin Türkiye’nin etkin ve fiili garantisinin devam edeceği şekilde bir çözüme ulaşmamız lazım. Ancak Rumların ve Yunanistan’ın tavrına baktığımız zaman meseleyi yeni duruma adapte edecek açılımlar yapmadığını ve mevcut statükoyu koruduğunu görüyoruz. Ben bu noktada bir umut göremiyor. Bu sürecin hamisi BM’dir o nedenle onların yapacağı tespit çok önemlidir. Bu tıkanıklığı aşamadığını ilan etmesi, bence Kıbrıs Türkü açısından bir çözümdür.”