Güney Kıbrıs’ta yayımlanan Simerini gazetesi, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in kişisel mülkiyet hakkına saygı duyulacağı ilke anlaşması kapsamında, Mülkiyet başlığıyla ilgili paket çözümle ilgili ele geçirdiği bilgileri dün manşetinde yayımladı.
Gazeteye göre; mülkiyet bulmacasının çözüm çabasında en büyük rolü, TC kökenli KKTC vatandaşları konusunda varılacak anlaşma oynayacak. Rum lideri Anastasiadis’in, TC kökenlilerin (onlar yerleşik diyor) adadan gönderilmesi konusunu ‘kırmızı çizgi’ olarak masaya koyduğunu yazan gazete şunları aktardı:
“Anastasaiadis’in ve müzakere heyetinin, insani nedenlerle ilgili istisnalar dışında yerleşiklerin tamamen ayrılması konusunda anlaşmaya varılması halinde –ki kırmızıçizgidir-mülkiyetin çok daha kolay çözülmesi yolu da açılacak. Hiçbir engel olmadan mülküne geri dönme hakkına sahip olacak göçmen oranının artacağı söyleniyor çünkü işgal bölgelerindeki Kıbrıs Rum mülklerinin büyük çoğunluğu yasadışı olarak, Ada’da kalma hakkı olmayacak yerleşiklere verildi.
Kıbrıslı Türkler tarafından kullanılmakta olan Rum mallarına gelince, sorunun çok da ciddi olmayacağı değerlendiriliyor çünkü Kıbrıslı Türklerin de özgür bölgelerdeki kaybettikleri mülklerine dönme hakları olacak.
Mülkiyette üç adım
Simerini gazetesi, kesinlikle teyit edilmiş bilgilere göre mülkiyetle ilgili ilke anlaşmasının şu aşamaları öngördüğünü açıkladı:
-Yasal mal sahibinin, üç seçenekten (iade, takas veya tazminat) bir tanesini tercih etmesi gerekecek.
-İadeyi tercih etmesi halinde bunu bugünkü kullanıcı da söz konusu mülkte kalmayı isterse, mesele Mülkiyet Komitesi’ne havale edilecek.
-Mülkiyet Komitesi, ilk düşüncelere göre mal sahibinin mülkteki ikamet süresi, kullanıcının ikamet süresi, mülkün değeri, v.b. ile ilgili belirli kriterlere göre karar verecek.
Yukarıda kaydedilenleri dikkate alarak açıklıyoruz: Liderler, müzakere heyetleri aracılığıyla her iki toplumun yetkili birimlerinden (tapu daireleri) işgal bölgelerindeki Rum mallarının ve özgür bölgelerdeki Türk mallarının tamamını, kullanım durumları v.b. detaylarıyla birlikte kaydetmelerini istediler.
Öğrendiğimize göre Başkan Anastasiadis’i asiste eden hukukçular grubunda yapılacak bu inceleme mülkiyetle ilgili kararları kolaylaştıracak çok önemli verileri kısmen gösterecek. İnceleme ile belirlenmek istenenler şunlardır:
-Her iki tarafta da hangi mülkler üzerine altyapı (yol, hastane, okul, v.b.) çalışmaları yapıldı ve otomatikman iade seçeneği dışında bırakılacak,
-Her iki tarafta da hangi mallar Kıbrıslı Rum göçmenlerin ve kendi istekleriyle yurtlarından ayrılan Kıbrıslı Türklerin iskânı için kullanıldı,
-Her bir mal sahibinin seçeneklerinden biri olan muhtemel tazminat için gerekecek parayla ilgili ilk bir ön görüntü elde edilebilmesi için mülklerin bölgelere ve şehircilik planlarına göre değerleri detaylı değil ama genel çerçevede kaydedilecek.